Emre Özpeynirci

9 aydır ne Japonya’dan ne Amerika’dan ne de Çin’den elektrikli araç gelemiyor

2023 sonunda yürürlüğe giren bir tebliğle, Gümrük Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması olan ülkeler dışından elektrikli otomobil ithal etmek için mevcut servisler yeterli görülmeyip, Türkiye’de yatırımı olan markalardan bile, “Kendine ait 20 servis açacaksın” şartı istenince sektör karıştı. 9 aydır o ülkelerden ithalat yapılamazken, markalar tebliğin değişmesi veya kaldırılmasını istiyor.

29 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan ve 29 Aralık’ta yürürlüğe giren ‘Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ’ kapsamında Gümrük Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olan ülkeler dışında ithal edilen elektrikli araçlar için yeni düzenlemeler getirilmişti. İlk bakışta; her önüne gelenin Türkiye’ye yeni bir marka getirememesi adına önemli bir karar olarak değerlendirildi. Ama ülke genelinde fazlasıyla yetkili servisi olan marka ve distribütörlerden de bizzat kendileri tarafından 7 bölgede 20 servis açmaları istenmesi işi karıştırdı. Çünkü bu markalar veya distribütörler servis açamamaktan ziyade, hali hazırda yetkili satıcılarının bünyesindeki servislere rakip olmak istemediler ve tebliğin detaylarını beklediler. Ama aradan 9 ay geçmesine rağmen tebliğle ilgili ne bir detay belli oldu, ne de bir açıklama yapıldı. Bu da o tarihten itibaren, Japonya, Çin, Amerika, Meksika gibi ülkelerden elektrikli otomobil ithalatını durdurdu. Bugün bir çok marka yeni nesil elektrikli araçlarını getirebilmek adına bu tebliğle ilgili nihai kararı bekliyor.

AMAÇ ÇİNLİ MARKALARDI

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, bu tebliğ ile AB ve STA ülkeleri dışından elektrikli otomobil ithalatının durma noktasına geldiğini belirterek, “Bu tebliğin, açıkça belirtilmemiş olsa bile Çin’de üretilen elektrikli araçların pazara girişini zorlaştırmak amaçlı olduğu gayet aşikardır. Ancak tebliğde net bir ifade ile; “Çin’de üretilen araçlar” şeklinde ifade edilmemiş olmasından dolayı da, Japonya, Amerika, Meksika gibi bir çok ülkede üretilen markaların elektrikli araçlarının da ülkeye ithalatı ve rekabetçi fiyattan müşterilere sunulması imkansız hale gelmiş oldu” dedi.

Öyle ki; bu markaların içinde uzun yıllardır ülkemizde yatırımı olanların da maalesef elektrikli araçlarını getiremediklerini kaydeden Bozkurt şöyle devam etti:

TEBLİĞE İHTİYAÇ KALMADI

“Bugün ülkede hiçbir yatırımı hatta bayi ağı olmayan Avrupa menşeili markaların dâhi araçlarını sıfır gümrükle ve tebliğdeki servis şartlarına takımadan ithal edebildiği bir ortamda, yıllardır ülkemizde üretim yapan ve yetkili servisleri ülkenin dört bir yanında tam teşekküllü hizmetler veren markaların bu tebliğe takılmış olmaları düşündürücüdür. Kaldı ki Çin menşeili ürünlere getirilen ek yüzde 40 gümrük vergisi ile zaten ithalatlarına ciddi bir engel de getirilmiş oldu. Yani artık bu tebliğe ihtiyaç kalmadığını düşünebiliriz. Bugün geldiğimiz noktada, özellikle de ülkemizde üretimleri devam eden markaların durumlarını da göz önünde bulundurarak, bu tebliğde bir değişikliğe gidilmesi veya tamamen kaldırılması elzem görülmektedir.”

TEBLİĞ NEDENİYLE GELEMEYEN MODELLER

29 Aralık’ta yürürlüğe giren, ‘Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ’e takılıp 2024'te ülkemize gelemeyen bazı elektrikli modeller; BMW iX3, BYD Atto 3, BYD Han, BYD Seal U (elektrikli), BYD Dolphin, Cupra Tavascan, Dacia Spring, Ford Mustang Mach-E, Hongqi E-HS9, Leapmotor T03, Lexus RZ 450E, Lexus UX, MG Cyberster, MG MG4, MG Marvel R, MG ZS EV, Neta U, Neta GT, Neta AYA, Nissan X-Trail e-Power, Seres 3, Skywell ET5, Skywell EA3, Skywell EA5Subaru Solterra, Toyota bz4x, Volvo EX30, Volvo EX90

ÜRETİM VE İHRACAT DÜŞERKEN BİR TEK OTOMOBİL SATIŞI ARTTI

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) 2024 yılının ilk 8 aylık dönemine ilişkin verileri açıkladı. Geçen yılın aynı dönemine göre toplam üretim, yüzde 7 gerileyerek 877 bin 152 adet olarak gerçekleşirken, yüzde 5 azalan otomobil üretimi ise 571 bin 575 adede ulaştı. Ticari araç grubunda yılın ilk 8 ayında üretim yüzde 11, ağır ticari araç grubunda yüzde 21, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 10 geriledi. 2023 yılının ilk 8 aylık dönemine göre ticari araç pazarı ve ağır ticari araç pazarı yüzde 9 daralırken hafif ticari araç pazarındaki gerileme yüzde 10 seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk 8 ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı ve otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 3 geriledi. Bu dönemde, toplam ihracat 639 bin 721 adet, otomobil ihracatı ise 411 bin 905 adet düzeyinde gerçekleşti. 2024’ün ilk 8 aylık döneminde ağır ticari dahil toplam pazar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,2 düşerek 792 bin 256 adetten kapandı. Bu dönemde sadece otomobil pazarı yüzde 3’lük artışla 605 bin 639 adede ulaştı.