Erhan Erkut

Üniversite sıralamaları arasında belki de en bilineni olan Times Higher Education’ın (THE) 2025 dünya üniversiteleri sıralamaları açıklandı. Bu konuda Gazete Pencere’nin 27 Aralık 2023 sayısında tam sayfa bir yazı yayınlamıştım. Burada sadece 2025 karnelerinden ve ilk 1.000’deki üniversitelerimizin performanslarının zaman içindeki değişimlerinden söz edeceğim.

1. Sabancı Üniversitesi, 2022’den bu yana çıkışını sürdürüyor ve bu sene tüm üniversitelerimiz arasında 2016’dan bu yana en yüksek toplam puana ulaştı.
2. Koç Üniversitesi ise 2021’den bu yana çıkışını sürdürüyor ve son sıralamada 2016’dan bu yana ülkedeki en yüksek ikinci toplam puana ulaştı.
3. ODTÜ 2019’dan bu yana yükselişini sürdürüyor. Ülkedeki en sert çıkışı yakalayan ODTÜ 2016’daki puanını altı yılda neredeyse ikiye katladı ve devlet üniversiteleri arasında açık ara ile ilk sırada.

Bu 3 üniversitemiz sıralamada diğer üniversitelerimizden epey öndeler. Özellikle Sabancı’nın 301-350 aralığına girmesine ramak kalmış durumda. Sabancı ile Koç 2016’dan bu yana 1 ve 2. sırayı paylaşırken, ODTÜ 7. sıradan 3. sıraya çıktı.

4. İTÜ 2021 yılından bu yana çıkışta ve 2016’dan bu yana en yüksek toplam puanına ulaştı. Bu puan 2021 yılı sıralamalarındaki en yüksek üniversite puanımızdan yüksek.
5. Boğaziçi bu sene tüm kategorilerde puanını yükselterek 2016’dan bu yana en yüksek puanına ulaştı. Üniversitenin zor bir süreçten geçtiğini düşünürsek akademisyenlerin bu başarısını kayda değer buluyorum.
6. Bilkent de son kriter dışında tüm kriterlerdeki puanını yükselterek 2016’dan bu yana en yüksek puanına ulaştı. 2020’ye kadar ülkede ilk üçe girebilen Bilkent diğer üniversitelerin puan artışlarını yakalayamadığından ülke sıralamasında biraz düşüş yaşadı.

Görüldüğü gibi ilk 800’e giren 6 üniversitemiz de puanlarını tutarlı bir şekilde yükseltmişler. Daha önceki yazımda da vurguladığım gibi sıralamalardaki düşüşlerin nedeni üniversitelerimizin performanslarının düşmesi değil, sıralanan okul sayısının artması ve özellikle Çin gibi bazı gelişmekte olan ülkelerin üniversitelerine çok ciddi yatırımlar yapması oldu.

7. 2020 yılında 349 makale yayınlayan bir akademisyen sayesinde ilk 500’e kadar tırmanan Çankaya Üniversitesi’nin düşüşü devam ediyor. Bu üniversitenin sıralamalardaki yerini merak edenler Sultan Uçar’ın Sözcü’deki (28 Ocak 2022) yazısına bakabilirler.
8. Akademiyi yakından takip etmeyenler için bu senenin sürprizi Kadir Has. 5.000 öğrenci ve 200 akademisyen ile sıralamadaki en küçük üniversitelerden birisi olan Kadir Has özellikle atıflardaki performansı ile ülkede 8. sıraya yerleşti. Okulu takip edenler bu okulun son yıllarda araştırmaya verdiği önemin farkında. Bu sıralama performansı daha da ileri gidecek.
9. Hacettepe bu çalışmanın belki de en büyük hayal kırıklığı. 2016 ile 2021 arasında büyük bir çıkış yakalayarak puanını ikiye katlayan Hacettepe 2021 sıralamasında ülkede 3. sırada idi ve dünyada da 501 – 600 aralığına yerleşmişti. Fakat sonraki yıllarda yerinde sayarak atak yapan diğer üniversitelere geçildi ve ülkede 9., dünyada ise 849. sıraya kadar düştü.
10. Sıralamaya ilk defa 2022’de 1001 – 1200 aralığından giren YTÜ iki yıldır 801 – 1.000 aralığına yerleşiyor. Endüstriyel gelir dışında her alanda gelişime açık olan bu üniversitemizin de daha ileriye gitmesini bekliyorum.
11. Bahçeşehir ilk 1.000 üniversite arasına ilk defa 2022’de girdi, bir sonraki yıl 601 – 800 aralığına yükseldi, fakat iki yıldır özellikle endüstri gelirlerinin düşmesi ile 801 – 1.000 aralığına düştü. Bu üniversitemizin daha yukarılara çıkması zor olabilir.
12. İlk 1.000’deki son üniversitemiz olan Özyeğin, 2023’ten beri 801 – 1.000 aralığında. Yakından tanıdığım bu üniversitenin özellikle eğitim ve araştırma puanları çok gelişime açık. Doğru adımlar ile en azından 601 – 800 aralığına yükselebileceğini düşünüyorum.

Son THE sıralamasında başarılı olan tüm üniversitelerimizi kutluyorum. Çoğunun performanslarındaki iyileşmenin takdir edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Günümüz şartlarında üniversitelerimizin sıralamalarda çok daha yukarılara (örneğin ilk 100, hatta ilk 200) çıkmasını pek gerçekçi bulmuyorum.