Son artışlar ile ülkemizdeki vakıf üniversitesi ücretleri 33.300 dolara dayandı. İki yıl önce bir söyleşide şunu söylemişim:
"16 bin dolarlık üniversiteler var Türkiye’de. Kanada’da bunun yarı fiyatına okul bulmak mümkün. Böyle fiyatlarla bazı üniversiteler Türkiye’nin yüzde 1’inin bile yarısına hizmet eden kurumlar haline geliyor."
Sadece iki yıl içinde güzel ülkemizdeki 16 bin dolarlık üniversitelerin yerine 33 bin dolarlık üniversiteler gelmiş. Dolar baskılı olduğundan bu böyle görünüyor denebilir. Ama dolar 40 lira bile olsa bu üniversiteler 27 bin dolar seviyesine denk gelirler ki ben bunu da yüksek buluyorum.
Mantığı nedir?
33.300 doları abartılı bulmakla birlikte, arkasındaki mantığı da anlıyorum. Ücretli programa her yıl enflasyon kadar zam yapmazsanız, indirimli programların da geliri azalır ve vakfın yükü artar. En önemlisi güzel ülkemizde bu ücreti vermeye hazır bir grup var. Çocuklarına iyi bir arkadaş ağı satın almak isteyen zengin sayısı bu yüksek ücretli okulların tam ücretli kontenjanlarını rahatlıkla dolduracak seviyede. Üniversite de bu tam ücretlilerden kazandığı ile indirimli öğrencilerin eğitimini destekliyor. Yani vakıf üniversiteleri bir nevi modern Robin Hood.
Yurt dışındaki ücretler nasıl?
Öte yandan, bu ücretler yurt dışındaki üniversite ücretlerinin bir kısmını aştı. Kendi üniversitelerimden örnek vereyim. Doktora yaptığım Florida Üniversitesi eyalet öğrencisini 6.380 dolara, yabancı öğrencileri ise 28.660 dolara okutuyor. Bu üniversite THE sıralamasına göre 132. sırada. Yani tüm üniversitelerimizden çok önde. Florida Üniversitesi’nin en büyük rakibi olan Florida Devlet Üniversitesi’nde ise eyalet öğrencisi 5.650, yabancı öğrenci ise sadece 18.800 dolara okuyabilir. Bu okul da ilk 300’de. Görüldüğü gibi bu okulların yabancı öğrenci ücreti bile bazı vakıf üniversitelerimizin ücretinden düşük. Daha kritik soru şu; bu üniversitelerdeki öğrencilerin büyük kısmının eyalet içinden geldiğini düşünürsek, oldukça düşük devlet desteği alan bu üniversiteler 7 bin dolar ücret ile bütçelerini denkleştirebiliyor iseler, bizim vakıflar neden bunu başaramıyor?
20 yıl öğretim üyeliği yaptığım Alberta Üniversitesi’nde ise eyalet öğrencileri 6.700 dolar eğitim ücreti ödüyorlar. Yurt ve yemek dahil tüm masrafları koyduğumuzda ücret 19 bin doların altında kalıyor. Bu okula devlet katkısı sadece yüzde 25. Yani bu okul da öğrenci başına 10 bin dolar eğitim ücreti ile dönebiliyor. Bu okul THE’de ilk yüze girmeyi ucu ucuna kaçıran bir okul. Almanya’dan da bir örnek vereyim: Müdürlüğünü yaptığım Ontario International High School’un ilk mezunu İngilizce eğitim veren özel Macromedia Üniversitesinden aldığı 4.000 Euro burs sayesinde yılda 6.000 Euro eğitim ücreti ödeyecek. Bu Alman özel üniversitesi öğrenci başına 10.000 Euro ile dönebiliyorsa bizim vakıflar neden dönemiyorlar?
Vakıflar göreve
Özetle, nedenlerini anlamakla birlikte Türkiye’deki bazı vakıf üniversitesi ücretlerinin aşırı yüksek olduğunu düşünüyorum ve hem bu okulların maliyetlerini daha iyi yönetmeleri gerektiğine hem de bu okulların vakıflarının üniversitelerine daha güçlü destek vermesi gerektiğine inanıyorum. Sonuçta bu üniversiteler ülkenin en zengin holdingleri tarafından kuruldu. Bu vakıfların 30 bin dolar gibi bir ücreti kabul edilebilir bulmasını hayretle karşılıyorum. Vakıf mantığı bu değil!
