Emre Özpeynirci
Ufukta ÖTV artışı mı var?
Meclis’e sunulan 2025 bütçe teklifine göre, otomotivden tahsil edilecek ÖTV gelirinin %64,4 artışla 818.8 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor. 497 milyar TL’lik 2024 hedefine bile ulaşılması zorken, 819 milyar TL’lik bu şaşırtan hedef akıllara ÖTV’de olası bir artış ihtimalini getiriyor.
1.283.952 adetle Cumhuriyet tarihinin en yüksek araç satışının yapıldığı 2023 yılında hükümetin motorlu taşıtlardan tahsil ettiği ÖTV geliri de yüzde 164 artarak 441 milyar TL’ye ulaştı. Böylece ek bütçe dahil konan 346 milyar TL’lik tahsilat hedefi %127 oranında tutmuş oldu. Nasıl tutmasın ki? Son 2 yıldır matrahlar güncellenmediği için Türkiye’de en ucuz otomobilin ÖTV’si yüzde 80’den başlıyor, KDV eklendiğinde vergi yükü yüzde 116’a çıkıyor, otomobil fiyatları artıkça da vergi gelirleri katlanarak büyüyor. 2023’teki 441 milyar TL’lik bu rekor ÖTV tahsilatının ardından 2024 yılına 497 milyar TL’lik ÖTV gelir hedefiyle giren hükümet 9 ay sonunda 311 milyar TL ile bu hedefin ancak yüzde 70’ine ulaştı. Gerilemeye başlayan otomotiv pazarı ve ÖTV tahsilatıyla 2024 hedefi yıl sonunda tutar mı, hep birlikte göreceğiz. Ama en azından toplam pazar 2023’e yakın seyrettiği için hedefe yakın bir tahsilat yapılacağı açık.
ŞAŞIRTAN ÖTV HEDEFİ
Ama 2025 yılı bütçe teklifinin TBMM’ye sunulmasıyla birlikte, önümüzdeki yıl hedeflenen ÖTV tahsilatı tam anlamıyla kafaları karıştırdı. Çünkü Meclis’e sunulan 2025 bütçe teklifine göre, motorlu taşıtlardan tahsil edilecek ÖTV gelirinin %64,4 artışla 818.8 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor. Pazarın üç aşağı beş yukarı 1.1 milyon adedi aşacağı belli olan 2024 yılında henüz 497 milyar TL’lik hedefin tutacağı bile belli olmamışken, 2025 yılında yüzde 64,4’lük ÖTV artışı beklentisi, ‘acaba yeni vergi artışları mı hedefleniyor?’ sorusunu gündeme getiriyor. Bakanlığın 2025 yılında otomotiv pazarına ilişkin beklentisinin çok iyimser olduğu ortada. Ama ÖTV tahsilat hedefinin yüzde 64 arttırılması gerçekten şaşırtıcı.
YENİ DİLİMLER EKLENEBİLİR
EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, “Bu durumda akıllara ÖTV matrahlarının daha uzun yıllar güncellenmeyeceği ve yeni dilimler eklenerek bir artış geleceği geliyor. Ayrıca bu tahsilat için pazarın yeniden 1.2 milyonu aşması gerekiyor. Hele ki enflasyon hedefinin %25-30 olduğu düşünülünce” yorumunu yapıyor. Gerçekten de enflasyon düşecek dedikleri yerde, kredi imkanı en az 1 yıl daha kapalı iken bu hedef gerçeklikten uzak görünüyor.
********
2025 yılı ilk çeyrekte Türkiye'de de satışa sunulacak yeni nesil elektrikli Renault 5 e-Tech, 410 km’ye ulaşan menziliyle yılın iddialı modellerinden biri olacak.
ÖTV avantajlı elektrikli otomobil (EV) tahsilat için risk!
Türkiye’de içten yanmalı yani benzinli, dizel ve hibrit otomobillerin ÖTV’si yüzde 80’den başlayıp 220’ye kadar çıkarken, elektrikli otomobillerin ÖTV’si ise yüzde 10 ile 60 arasında değişiyor. Bu da elektrikli araçlar için önemli bir teşvik olarak kabul ediliyor. Ama bu araçların satışlarının artacak olması, hükümetin ÖTV tahsilatını düşürecek bir etken. Bu yıl 9 ay sonunda elektrikli otomobillerin toplam satışlardan aldığı pay yüzde 8’e yaklaşırken, bu oranın 2025’te daha da artması bekleniyor. Ama 2025 bütçe hedefine göre hükümet düşük ÖTV oranına sahip elektrik otomobil satışlarının pek de artmayacağını planlamış gibi. Çünkü pazardan aldığı pay yüzde 10’u aşacak olsa, bu 819 milyar TL’lik ÖTV tahsilatını düşürecek bir risk olarak ortaya çıkıyor.
Fiyatının %74’ü vergi!
73 yıl önce 1 Ağustos 1951’te “Toyota BJ” olarak doğan Land Cruiser Prado, tamamen yenilenen 5. jenerasyonuyla uzun bir aranın ardından Türkiye’de satışa sunuldu. Sadece Toyota markası adına değil, otomotiv dünyası adına da otantik arazi aracı olarak ikon olmuş bir model olan Land Cruiser’un yenisi için Türkiye’de 1300 kişi sıra bekliyordu. Türkiye’ye 7 koltuklu ve 204 beygir gücünde 500 Nm torka sahip 2.8 lt dizel motor seçeneğiyle gelen aracın fiyatı yüzde 220’lik ÖTV diliminde yer aldığı için lansmana özel 9.750.000 TL fiyatla satışa sunuldu. Aracın vergisiz fiyatının yaklayık 2.5 milyon TL olduğunu da eklemeyi unutmayalım. Yıl sonuna kadar 200 adet gelecek araçtan, 2025 yılında minimum 1000 adet satılması hedefleniyor. Toyota CEO’su Ali Haydar Bozkurt, bu ikonik modelin Türkiye’de moda olup, sektördeki dengeleri değiştireceğine inanıyor.
