Emre Özpeynirci

Yeni bir otomobil almak istiyorsanız, ilk önce bulmanız ardından da liste fiyatının çok üstünde ödeme yapmanız gerekiyor. Bu sadece Türkiye için değil ABD için de geçerli. Yani üretimler artmadan, tedarik sıkıntıları bitmeden fırsatçılık ne yazık ki her yerde söz konusu.

GLOBAL otomotiv endüstrisi pandemiyle birlikte çok ciddi tedarik sıkıntısı yaşamaya başlarken, bu süreç birçoğunuz kabul etmese de ne yazık ki hâlen devam ediyor. Sıkıntılar bildiğiniz gibi önce çip kriziyle başladı, ardından önemli bir çok hammadde bulunurluğundaki problemlerle büyüdü, tam azalması beklenirken bu kez Rusya-Ukrayna savaşıyla zirveye çıktı. En azından bu yıl etkisinin biraz da olsa azalması beklenirken, mevcut koşullara bu kez artan lojistik problemleri ve şoför krizi eklendi. Yani tüm bunlar üst üste gelince, son 3 yıldır otomotiv üretimlerinde büyük kayıplar yaşandı, bu da talebin şişmesine sebep oldu.

FİYAT ARTIŞI SÜRÜYOR
Özellikle Türkiye gibi yüksek enflasyona sahip ülkelerde talep-arz makası ciddi şekilde açılınca otomobiller adeta bir yatırım aracına dönüştü. Bu zaten yüksek olan otomobil fiyatlarının her geçen gün daha da artmasını sağlarken, fırsatçılığı ve karaborsayı da beraberinde getirdi. Düşünsenize bugün gerçekten ihtiyacı olanlar otomobil bulamazken, bayilerde bulunamayan otomobiller ilan sitelerinde liste fiyatının en az yüzde 20-30 üstünde satılmaya başlandı. Şu an neredeyse hiçbir yetkili serviste (bayi) liste fiyatından otomobil satılmazken, otomobil az, talep çok olduğu için fiyatlardaki artış durdurulamıyor.

ABD’DE %31’İ DAHA YÜKSEK
Ama bu yaşananlar bazılarının söylediği gibi sadece Türkiye’ye özgü değil. Tüm dünyada gerçekten talebe karşı yeterli otomobil arzı yok. Örneğin bugün aynı Türkiye’de olduğu gibi ABD’de de sıfır otomobillerin büyük kısmı liste fiyatının üzerinde satılıyor. CNBC’nin haberine göre şubat ayında ABD’de otomobillerin yüzde 31’i liste fiyatının üzerinde satılmış. Temmuzda bu oran yüzde 48’miş. Oranda bir azalma görünse de, fiyatlarda artış söz konusu. Özellikle lüks otomobiller liste fiyatının neredeyse yüzde 30 üzerinde satılıyor.

GENESİS İLK SIRADA
ABD liste fiyatının üzerinde fiyatlandırılan otomobillerin çoğu lüks modellerden oluşuyor. Mesela ilk sırada 56.476 dolarlık ortalama fiyatı, 44.299 dolarlık liste fiyatının %27,5 üzerinde olan Genesis GV70 geliyor. Jeep Wrangler’in bayi fiyatı, liste fiyatının yüzde 24, Mercedes GLB’nin yüzde 23 üzerinde yer alıyor. Porsche Taycan’ın yüzde 23, Macan’ın ise fiyatı liste fiyatının yüzde 20 üstünde yer alıyor. Bu arada Chevrolet Silverado 1500 gibi liste fiyatının yüzde 2 altında birkaç model de bulunuyor.

ABD'DE LİSTE FİYATININ %30 ÜSTÜNE YAKLAŞTI
AMERİKA’da yapılan araştırmaya göre şubat ayında ortalama sıfır otomobil fiyatları 45 bin 296 dolar ile 41 bin 637 dolar olan ortalama liste fiyatının üzerinde yer almış. Yani ortalamada fiyatları liste fiyatının yüzde 8.8 üzerinde artmış. Bu oran 2022 ortasında yüzde 10,2 ile zirve yapmış. O döneme göre düşüş görünse de bugün özellikle lüks otomobillerde liste fiyatının yüzde 20-30 arası bir artış söz konusu. Yani ortalamada yaşanan düşüş lüks otomobillerde yerini artışa bırakmış.

ÜRETİCİLER FİYATLARI ARTIRIYOR, BAYİLER TEKRAR YÜKSELTİYOR
CNBC’de yer alan haberde yetkililerin yaptığı açıklamalar da önemli: “Otomotiv üreticileri fiyatlarını artırmaya devam ederken, bayiler fiyatları tekrar yükseltiyor. Bayi fiyatlandırması ile liste fiyatı arasındaki fark tedarik zinciri geliştikçe düşmeye devam edecek, ancak çoğu model için liste fiyatına geri dönüş bu yıl gerçekleşmeyebilir.”

Ek vergi faturası 161 bin TL oldu

TÜRKİYE’ye giriş yapan Çinli Leapmotor’un T03 modeli marta özel 699 bin TL fiyatla satışa sunulmuş. Bu model şu anda Türkiye’de satılan en ucuz elektrikli otomobil oldu. 417 km’ye ulaşan menzile sahip aracın liste fiyatı ise 749 bin TL. Eğer geçen hafta Çin’den ithal edilen araçlara ek vergi konmasa aracın liste fiyatı 588 bin, marta özel 538 bin TL olacaktı.

Yılın otomobili için 33 aday

OTOMOTİV Gazetecileri Derneği (OGD), tarafından bu yıl sekizincisi gerçekleştirilecek “Türkiye’de Yılın Otomobili” seçimi için 33 aday otomobil belli oldu. Adaylar şöyle; “Alfa Romeo Tonale, Audi e-tron GT, Audi e-tron, BMW 2 Active Tourer, BMW 7 Serisi, BMW X1, BMW X7, Citroen C4 X, Dacia Jogger, DS 4, Fiat 500 e, Hyundai ioniq 5, Kia

EV6, Kia Niro, Lexus NX, Lexus RX, LR Range Rover, LR Range Rover Sport, Maserati Grecale, Mercedes-Benz EQE, Mercedes-Benz SL, Mercedes-Benz GLC, MG4, Nissan X-Trail, Opel Astra, Peugeot 308, Peugeot 408, Suzuki S-Cross, Skoda Fabia, Subaru Solterra, Toyota Yaris Cross, Toyota Corolla Cross, Volvo C40 Recharge.

Otomotiv üretimini iç pazar kurtardı

OTOMOTİV Sanayii Derneği (OSD) şubat ayı ve ocak-şubat dönemi verilerini açıkladı. Şubat ayında otomotiv üretimi yüzde 6 büyümeyle 111.959 adede çıkarken, aynı dönemde otomobil üretimi ise yüzde 3,6 artarak 63,751 adet oldu. Şubatta otomotiv ihracatı geçtiğimiz yıla göre 78 bin adetle aynı seviyede gerçekleşirken, otomobil ihracatı ise yüzde 7,7 düşerek 46 bin adede geriledi. Bu da şubatta üretimin iç pazarla büyüdüğünü ortaya koyuyor. Yılın ilk 2 ayı sonunda toplam üretim yüzde 14 artarak 223 bin 796 adet olurken, yüzde 23 artış sağlayan otomobil üretimi ise 134 bin 474 adede ulaştı. Yılın ilk iki ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 8 oranında artarken, otomobil ihracatındaki artış yüzde 14 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, toplam ihracat 158 bin 145 adet, otomobil ihracatı ise 97 bin 596 adet düzeyinde gerçekleşti.