Hayatım boyunca kendimi babamdan ayırmaya, ondan uzaklaşmaya çalışarak geçirdim, demiş. Basının bunu anlamakta ve saygı duymakta zorlandığını da eklemiş. Ama yine de tersi yorumlanacak şekilde basınla konuşmaya devam etmiş. Çocukken ailesiyle birlikte Hitler’in Bavyera dağlarında kendisi ve Nazi yönetiminin seçkinleri için inşa ettirdiği konutlarda yaşadığını, babasını anlatan biyografik eserlerden (de) biliyoruz. Babası, Hitler’in özel mimarı olarak bilinen Albert Speer’den başkası değil. Kendisi de Albert Speer ama yanında bir “Jr.” var (Junior- küçük anlamında ki yazımın bundan sonrasında Büyük Speer diyerek babayı, Küçük Speer diyerek oğlunu anlatacağım).
Küçük Speer çocukluğunda okula gidebilmek için Bavyera’nın dağlarında bir saat yürümek zorunda kalmaktan nefret eder. Okuldan da nefret eder, zira ona ne yapması gerektiğinin söylenmesinden hoşlanmamaktadır. Aşırı disiplinli babası Büyük Speer’in evini zorbalıkla yönettiğini de kaynaklardan biliyoruz. Kapsamlı biyografisini merak edenler Martin Kitchen’in kaleminden okuyabilirler. Hafta sonlarında Büyük Speer, içinde Küçük Speer’in de olduğu son model arabasını dağ yolunun keskin virajlı, kenarı uçurumlu geçitlerinde son sürat sürmekten tarifsiz bir zevk alır. Arabada oturan Küçük Speer (ve kardeşlerinin) korkulu çığlıklarına aldırmadan…
Yaz gelince ziyaretine gitmekten hoşlandığı bir amcası vardır; Hitler amca. Çünkü Hitler amcası ne zaman gitse ona şeker verir ve köpekleriyle oynamasına bir şey demez. Küçük Speer, büyüdüğünde basınla konuşurken, “İyi bir amcaydı” der, Hitler için. Hemen bir çağrışımla, küçük Barlas’ın Kenan amcası aklıma geldi. İçim kötü, ne yapayım… Amca gelmiş, evlerinin koltuğunda sıcak bir ortamda babası büyük Barlas’la oturuyor. Yine bir yaz günü. Fotoğrafta şekerlemeler çıkmamış.
Büyük Speer kişisel hırslarıyla Hitler’in yakın çevresi içinde yer almayı başarmış bir mimardır. Hitler’in parlamentoda istediği gücü ele geçirmesinden sonra başkent Berlin’i kelimenin gerçek anlamıyla dümdüz etmesi, tarihsel binaların hepsini yıkması fikrini çok destekler. Hitler ve Büyük Speer’e göre kent tek ve geniş bir bulvardan oluşmalıdır. Bulvarın ortasına doğru bir tarafında tren istasyonu diğer tarafında Hitler’in devasa sarayı yer almalıdır. Bulvarın girişinde devasa kapılar (taklar) olmalıdır. Planlama ve işe girişme için ödenekler çıktıkça zevkten dört köşe olur, Büyük Speer. 1936’dan sonra planlarını çizdiği toplama kamplarının inşaatında bulunmadığını, dolayısıyla Yahudi soykırımından haberi olmadığını söylese de inşaatında bulunduğu diğer yapılarda- özellikle de hapiste tutulan- Yahudi işçileri kötü şartlarda çalıştırdığını kabul etmiştir. Savaştan sonra Nürnberg mahkemesinde yargılanır, 20 yıl yatar, 1970’lerde çıkar hapisten.
Hayatı boyunca kendini babasından uzaklaştırmaya çalışan Küçük Speer de büyüyünce mimar olur. Babası gibi o da olimpiyat stadyumu dizayn eder. Babası gibi o da diktatörlükle yönetilen rejimlerin birinden alır, parasını. Nereden? Katar Emirliği’nden. 2022 yılında Dünya Kupası futbol karşılaşmalarını ülkesinde yapmak isteyen ve FİFA’ya teklif veren Katar Emiri, Küçük Speer’in çizili planını, maketini pek beğenir. Hatta beğenisini abartarak Küçük Speer’e hitaben, “I love my Germans”, bile der. Ancak, FİFA’nın nezdinde Katar’ın Dünya Kupası teklifi karanlık bir yöne doğru gitmeye başlar. 2015 yılında hazırlanan araştırma raporlarında, aralarında Küçük Speer’in stadyum inşaatı da olmak üzere Katar’da inşaatı devam eden yerlerde bin iki yüzden fazla inşaat işçisinin – ki çoğu Hintli ve Nepalli – ölmüş olabileceği ifade edilir. Ayrıca Katar Emirliği’nin ödenekler konusunda yolsuzluk yapma ihtimali de kuvvetle belirir. Bu olaylar zinciriyle ülkedeki yabancı inşaat işçilerinin çok kötü şartlarda çalışmaya zorlandıkları ve üstelik inşaat süresi boyunca pasaportlarına el konulduğu da ortaya çıkar. Küçük Speer, aynı Büyük Speer gibi “Ben bilmiyordum”, der.
Kişisel çıkar dediğimiz bir acayip şey. Bizdeki büyüklü küçüklü aynı soyadı taşıyan iktidar seviciler ne yapıyorsa hem üst pozisyonda(!) kalmak hem de değirmenin suyunda bir eksilme olmasın diye yapıyor.
Devran dönünce ne yapacaklar, acaba…
Bu arada Büyük Speer 1981’de, Küçük Speer 2017’de öldü. Büyük Speer’in, zamanında Yahudi Soykırımı’nı bildiği gerçeği kişisel mektupları arasından, kendi el yazısıyla ortaya çıktı.
