Emre Özpeynirci

Türkiye genelinde Ticaret Bakanlığı’ndan yetki belgesi almış galeri ve ikinci el ticareti yapan toplam işletme sayısı toplam 37.504 adet. Bu sayıdan yetkili satıcıları ve çok şubeli kurumsal ikinci el firmalarını çıkardığımızda toplam galeri sayısının yaklaşık 35 bin olduğu görülüyor. Yani şehir efsanesine dönen; “80-90 bin adet galeri var” söylemlerinin hiçbir geçerliliği yok.

Bildiğiniz gibi Türkiye’de 2020 yılından bu yana 2.el araç ticaretini sadece yetki belgesine sahip işletmeler yapabiliyor. Eğer Ticaret Bakanlığı’ndan alınmış bir yetki belgeniz yoksa ne araç alım, satımı yapabilirsiniz ne de internet sitelerine ilan verebilirsiniz. Dolayısıyla 2.el işi büyük oranda kayıt altına alınmış durumda. Hatta yakın zamanda ikinci el araç konsinye satışlarında satıcıya (galeri) yetki belgesi vermeyen bireylerin araçları da ilana koyulamayacak. Bu kişiler aracını E-Devlet üzerinden satıcıyı ancak yetkilendirerek ilan üzerinden satabilecek. Buraya kadar her şey normal, her şey kuralına uygun. Hem kayıt dışı ticaretin önüne geçilmiş olacak hem de E-devlet ile birlikte araç alım-satım işlemlerinde karşılaşılabilecek sorunlar en aza indirilecek.

BAKANLIK RESMİ OLARAK AÇIKLIYOR

Peki her şey böylesine kayıt altına alınırken, ülke genelinde 2.el ticareti yapan kaç galeri veya işletme olduğu neden tam olarak söylenmiyor veya açıklanmıyor? Yapılan açıklamalara, yazılan haberlere baktığımızda, galeri sayısının 80-90 bin civarında olduğu ifade edilse de, en doğrusu aslında Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinde resmi olarak düzenli bir şekilde veriliyor. Bakanlık yetki belgesine ait işletmelerin sayısını il bazında vermesine rağmen, bir kesim halen afaki rakamları telaffuz etmeye devam ediyor. Bu konuda görüştüğümüz EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, Türkiye’de Ticaret Bakanlığı’ndan yetki belgesi almış galeri ve ikinci el ticareti yapan toplam işletme sayısının 37 bin 504 adet olduğunu belirterek şu yorumu yapıyor;

37 BİN ADET BİLE FAZLA

“Bu sayıya yetkili satıcılar (1270 bayi) ve çok şubeli kurumsal ikinci el firmaları (Otoshops, 2plan vs.) da dahildir. Bunları çıkardığımızda toplam galeri sayısının yaklaşık 35 bin olduğu görülüyor. Yani ortalıkta şehir efsanesine dönen; “80-90 bin adet galeri var” laflarının hiçbir geçerliliğinin olmadığı resmi rakamlarla ortada durmaktadır. Eğer dedikleri gibi sayı 90 bin adetlerdeyse, o zaman geriye kalan ‘40-45 bin galeri yetki belgesi olmadan kanunsuz iş yapıyor’ demektir. Zaten gerçekte 37 bini aşan bu işletme sayısının da aslında mevcut park ve nüfusa göre yeterli, hatta fazla olduğu da görülmektedir.”

Her bir galeriye ayda 33 otomobil

Bugün yetki belgesine sahip 37.504 işletme sayısına, nüfusa ve araç parkına göre baktığımızda; her bir işletme başına 2 bin 276 kişinin, 766 adet motorlu kara taşıtının ve 406 otomobilin düştüğünü görüyoruz. Yani Türkiye’deki otomobilin parkının tamamını galeriler satsa bile ayda galeri başına 33 otomobil düştüğü anlaşılıyor. Bugün toplam otomobil parkının yılda en fazla %40’ı kadarında bir işlem hacmi var ve bunun da çoğunluğu bireysel satışlardan oluşuyor. Bu noktadan bakınca aslında galeri başına ortalama 10 otomobilin bile düşmediği anlaşılıyor.

Tunceli’de tek bir galeri yok

Türkiye’de 5.774 adet ile yetki belgesine sahip en fazla işletme sayısı İstanbul’da yer alırken, bu ilde her bir işletme başına düşen araç sayısı 936, otomobil sayısı ise 623 adet. Ankara’nın 2.544 ile ikinci sırada yer aldığı listede Antalya 2.149 adet ile üçüncü, Konya ise 1.796 adetle dördüncü sırada. İzmir 1.278 işletme sayısı ile 7.sırada yer alırken, işletme başına düşen araç ve otomobil sayısı ile ilk sırada yer alıyor. Türkiye’de en düşük işletme sayısına sahip illere baktığımızda ise ilk sırada sıfır işletmeyle Tunceli yer alıyor. Bu şehirde kuşkusuz 2.el araç satılıyordur ama yetki belgesi olan 1 tane bile işletme yok. Zaten 2.el rakamlarına baktığımızda da 561 adetlik satışla Tunceli’nin son sırada olduğu görülüyor. Bu satış da ya il dışından yapılıyor ya da şahıs satışından oluşuyor.

Hani apartman altında galeri olmayacaktı!

Apartman altlarında bulunan oto galerilerin insan hayatı için oluşturduğu riski ortadan kaldırmak için hazırlanan yönetmelik 31 Temmuz 2021 tarihinde uygulanmaya başlayacaktı. Bu yönetmeliğe göre apartman altı oto galerilerin şehir dışına taşınması ön görülüyordu. Ancak bu yönetmeliğin hayata geçmesi pandemi sürecinde sürekli ertelenirken, bugün tamamen hasır altında kaldı. Yani apartman altındaki oto galeriler hem faaliyetlere devam ediyor hem de sürekli yenileri devreye giriyor. Bugün özellikle büyükşehirlerde her sokakta veya caddede irili ufaklı onlarca galeri görmek mümkün. Bakalım hasır altındaki yönetmelik ne zaman devreye girecek.