Ayşe Naz Hazal Sezen

Varoluşun labirent koridorlarında kimlik ve amaç gibi derin suallerle boğuşurken, kadının karşısına çıkan hem kişisel önemi hem toplumsal ağırlığı olan sorulardan biri de anne olma ya da olmama kararıdır. Benlik algımız ve dünyadaki yerimiz ile derinden bağlantılı olan bu seçim, psikolojik, kültürel ve varoluşsal faktörlerin karmaşık etkileşimini yansıtır.

Anne olmak ya da bu arketipik rolden kaçınmak yalnızca kişisel bir karar değil, aynı zamanda daha derin toplumsal ve varoluşsal paradigmaların bir yansıması olarak da görülmeli. Annelik arzusu ve anne olmayı istememek, modern yaşamlarımızdaki gerilimleri ve çelişkileri açığa çıkarıyor. Zira kimlik, özerklik ve metafizik gibi alanlarda derinlikten giderek yoksunlaşan bir dünyada temeli derin bir ilişkiden doğan anneliğin anlamının da karmaşıklaştığını görmek mümkün.

Anlam arayışı olarak annelik

Bazıları için annelik arzusu, anlam ve tatmin arayışıyla iç içedir. Başka bir insanı beslemek, ona yaşamın karmaşıklıkları konusunda rehberlik etmek derin bir amaç duygusu sunar. Bu, kişinin kendi sınırlarını aşmasının, yeryüzünde yaşadığı süreyi aşacak bir miras yaratmasına imkân sağlar. Sadece dünyaya iz bırakmak değil; ebeveyn ile çocuk arasında oluşan derin, duygusal bağlarla, süreklilik ve bağlantı duygusu sağlayan bağlarla ilgilidir. Bu dürtü yalnızca biyolojik üreme çağrısından daha fazlasıdır; yaşamın devamlılığıyla derin bir bağlantıdır.

Anneliğin duygusal yönü hafife almamak gerekir. Bazı kadınlar için çocuk sahibi olma arzusu neredeyse temel bir güçtür; varlıklarının derinliklerinden gelen, onları yaratmaya ve yetiştirmeye çağıran bir fısıltıdır. Anne ve çocuk arasındaki bağ genellikle insan deneyimindeki en derin bağlantılardan biri olarak görülür. Koşulsuz sevgi ve derin empatiyle karakterize edilen bu bağlantı, başka yerde bulunması zor olan bir duygusal bütünlük duygusu sağlayabilir. Birçok kadın için bu bağı deneyimleme arzusu anne olmak için güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir.

Miras ve aidiyet

Anne olma arzusu, büyüsü bozulmuş bir dünyada anlam arayışı, varoluşsal boşluk karşısında bağlantı ve süreklilik arzusu olarak görülebilir. Annelik ontolojik bir onaylama, kendini yaşamın dokusuna kaydetmenin ve bireysel varoluşun geçici doğasını aşan bir miras yaratmanın bir yoludur. Varoluşsal sonluluk ikilemine bir yanıttır; yaratma eyleminde ve yeni neslin yetiştirilmesinde amaç bulma girişimidir. Ayrıca kutuplaşmaların arttığı, birlik ve aidiyet duygularının azaldığı ve toplumsal bağların parçalandığı bir dönemde, ilişkisel derinlik ve varoluşsal önem vaadi sunar. Başka bir yaşamı besleme eylemi, modern varoluşa musallat olan yaygın yabancılaşma ve anlamsızlık hissine karşı bir karşı çıkma olarak algılanabilir. Dolayısıyla anneliğe yönelik psikolojik dürtü, parçalanmış bir dünyada bütünlük ve bağlantı duygusunu yeniden kazanma çabası olarak da görülebilir.

Anneliğin Reddi: Üreme yükü

Tıpkı annelik arzusunun çok yönlü olması gibi, bazı kadınların anne olmamayı seçmesinin nedenleri de oldukça yönlüdür. Bu seçim sadece bir olumsuzlama değil, kişinin kendisinin ve dünyadaki yerinin derin bir anlayışına dayanan kasıtlı ve düşünceli bir karardır.

Benliğin metalaştırıldığı, özerkliğe saygının azaldığı ve otantik kalmanın zorlaştığı bir çağda annelikten vazgeçme seçimi, toplumsal, sistemsel tanımlanmış rollerin baskıcı taleplerine karşı kişisel özgürlüğün öne sürülmesi olarak görülebilir. Zira, çoğunlukla doğal içgüdü kisvesi altında gizlenen toplumsal annelik beklentisi, kadınları üreme döngüsüne ve cinsiyet rollerine tabi kılan düzeni dayatıyor. Bilhassa, kadın hem çocuk hem kariyer yapabilir gibi idealleştirilmiş yüksek performans ile üretimin sürdürülmesi talebi anneler üzerinde görülmeyen, lakin kuvvetli hissedilen baskılara dönüşüyor.

Kendini tanımlama hakkı

Annelik bu bağlamda bir direniş alanı haline de geliyor. Çocuk doğurmayı reddetmek, tarihsel olarak kadınları hapseden, biyolojik olarak yazılmış kaderden özgürleşme eylemi denebilir. Bu, kişinin kendi bedeni üzerindeki egemenliğinin ilanıdır, kişisel özgürlük ve kimlik pahasına türün devamını sağlamaya yönelik toplumsal yetkinin reddidir. Kadınları genellikle ilişkileri ve rolleriyle tanımlamaya çalışan bir dünyada, anne olmamayı seçmek kişisel özgürlüğün iddiasıdır. Bireyin kimliğinin toplumsal beklentilerin karşılanmasına bağlı olmadığının, aksine kişinin kendi seçimlerinin ve arzularının bir yansıması olduğunun beyanıdır.

Kimliğin Korunması

Kişinin kimliğini korumak istemesi, anneliği seçmeme kararında etkili olabilir. Bazı kadınlar için annelik rolü her şeyi tüketen, kadını sadece annelik sıfatına indirgeyen, annelik dışında kendinden geriye kalanların kendini tanımlamaya yetmeyeceği bir rol olarak görülebilir; bireysel kimliklerini kapsayan, kişisel gelişim ve tatmine çok az yer bırakan bir rol. Neticede, kişinin benlik duygusunu koruma, kendi tutkularının ve hedeflerinin peşinden gitme arzusu, çocuksuz bir yaşamı seçmek için güçlü bir motivasyon kaynağı da olabilir. Çocuk sahibi olmama kararı, kendi benlik duygusunu korumanın, bütün ve kendi isteklerine sadık kalmanın bir yoludur.

Aynı zamanda anne olma isteği kültürel ve toplumsal normlarla da şekillenebileceğini göz önünde bulundurmak gerekir. Pek çok toplulukta annelik, kadın kimliğinin tanımlayıcı bir yönü olarak görülüyor. Bu kültürel anlatı, toplumun beklentilerini bireye yüklediği için hem bir güç kaynağı hem de bir yük olabilir. Bu rollere uyma baskısından kaçınmak istemek ve baskının altında kalmak kadınların kararlarını etkileyebilir.

Şüphenin Gölgesi

Anne olmama kararı sıklıkla yetersizlik korkusundan da etkilenebilir. Özellikle, anneye yüklenen ideal performans baskısının yanına çocuk yetiştirmenin büyük sorumlulukları ve başarısızlık potansiyeliyle ebeveyn olma olasılığı göz korkutucu olabilir. Bazen kadınlar için bu korku, kendi sınırlarının anlaşılmasından ve anneliğin taleplerini karşılayamamaktan kaynaklanabilecek potansiyel acı ve pişmanlıktan kaçınma isteği yaratarak anneliğin tercih edilmemesine bir nedendir. Bir kadın, dünyaya bir çocuk getirmeyi düşündüğünde zihninin korkuyla dolması sevgiden yoksun olduğu için değil, bir çocuğa hak ettiği istikrarı ve desteği asla sağlayamayacağından kaygılandığındandır. Bu seçimi yapan kadın keskin zekâsı ve iç gözlemsel becerisiyle kendi kaygısının derinliği görmüş ve aslında şefkatle ilgili bir tercih yapmıştır: Hem kendisini hem de yeterince besleyemeyeceğini hissettiği potansiyel yaşamı koruma seçimi.

Etik ve Çevresel Kaygılar

Diğer bir yandan, aşırı nüfus ve çevresel bozulmayla karşı karşıya olan bir dünyada, gezegene ve gelecek nesillere karşı sorumluluk duygusundan dolayı annelikten vazgeçmek de oldukça olağandır. Bu seçim genellikle dünyaya yeni bir hayat getirmenin hem kişisel düzeyde hem de küresel ölçekte yaratabileceği etkiye dair derin bir farkındalıktan kaynaklanır. Çocuk sahibi olmama kararı, sürdürülebilir bir geleceğe olan bağlılığının, değerlerini onurlandıran bir seçimin ve çevresindeki dünyaya duyulan ilginin bir yansımasıdır.

Her seçim doğru seçim

Anne olma ya da olmama kararı, çok sayıda psikolojik faktörden etkilenen son derece kişisel bir karardır. Bu, çoğu zaman uyum ve fedakârlık gerektiren bir dünyada insan varoluşunun karmaşıklığını, özerklik, tatmin ve anlam arayışını yansıtan bir seçimdir. Anneliğin hayatımızdaki ve toplumumuzdaki rolünü düşünürken, bu seçimin sadece bireyler için değil kolektif varoluşumuzun geniş dokusu için de derin anlamlar taşıdığını kabul etmeliyiz. Bu, insanlığımızın en derin yönlerine, anlam arayışımıza ve çoğu zaman varlığımızın özünü bizden esirgeyen bir dünyada kendimizi tanımlama mücadelemize değinen bir karardır. Bireyin kendi yolunu tanımlama ve en derin arzu ve değerlerine uygun bir varoluş biçimi arama mücadelesinin bir tezahürüdür. Bu anlamda annelik kararı sadece kişisel bir karar değil, felsefi ve varoluşsal bir eylem, varlığın doğasına ve her ikisini de giderek reddeden bir dünyada anlam arayışına dair bir ifadedir.

Hayatımızın labirentinde yol alırken, her yolun insanın anlam ve bağlantı arayışının geçerli bir ifadesi olduğunun farkındalığıyla tüm seçimlere saygı duymalıyız. Anne olmayı seçsek de seçmesek de yolculuklarımız hayatımızın zenginliğinin ve kendi hikayelerimizin güzelliğinin kanıtıdır.