Emre Özpeynirci

Türkiye’de artık sıfır otomobile ulaşabilecek kişi sayısının azaldığını söyleyen Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, “Bu şartlar devam ederse, araç olsa dahi yakın gelecekte 1 milyon adetlik pazara ulaşmak zor görünüyor” dedi.

TÜRKİYE’de otomobil ve hafif ticari araç satışları tarihinde ilk kez 1 milyon adetlik rekor seviyeye 2015-2017 yıllarında yaklaşmıştı. Ama hatırlayın; o dönem Euro kuru ortalama 3-4 TL seviyesinde, faizler çok düşük, satın alma gücü yüksek, ÖTV oranları daha kabul edilebilir seviyelerdeydi. İnsanlar neredeyse ayda 400-500 TL taksitle yeni bir otomobil alabiliyorlardı. Düşünün 2015 yılında 40-50 bin TL arasında olan küçük sınıfta yerli bir model bugün 500 bin TL civarında. Sonuç olarak 2018 yılından itibaren ekonomik şartlar her geçen yıl kötüleştikçe, yeni bir otomobile ulaşmak sadece belirli bir kesimin imtiyazında olmaya başladı.

BELİRLİ BİR KAPASİTE VAR
Bu noktada, “Bu şartlar devam ederse yakın gelecekte 1 milyon adetlik pazara bile ulaşmak zor” yorumunu yapan Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, “85 milyon nüfuslu Türkiye’de pazarın belirli bir kapasitesi var. Pazar yılda 750 bin-1 milyon arasında oynuyor. Mevcut koşullar, kişi başına milli gelir, krediye ulaşabilme, kurdan dolayı aracın ulaştığı fiyat seviyesini üst üste koyduğumuzda gelecekte 1 milyona ulaşmak zor. Zaten daha iyi şartlarda bile tarihte otomobil ve hafif ticari araç satışlarında 1 milyon adede ulaşamadık” diye konuştu.

ALABİLECEK KİŞİ SAYISI AZALDI
Bozkurt, Türkiye’de araca ulaşabilen insan sayısının belli olduğunun da altını çizerek konuşmasına şöyle devam etti: “Son 1.5 yıldır araç buldukça alınıyor ama aracın geldiği fiyat seviyesine ulaşabilecek tüketici sayısı belli. Bunların da çoğu araçlarını aldı zaten. Bu sınırsız bir kapasite değil. Artık sıfır otomobile ulaşabilecek kişi sayısı azaldı. Bunu kabul etmek lazım. Üstüne bir de krediye ulaşabilmede sıkıntılar geldi. Yani araç çok olsa bile 1 milyon satamayız mevcut koşullarda. Bütün araçların vergi dilimi yüzde 80 bandına geldi. Sizin normal şartlarda 750-800 bin satarım dediğiniz pazarda bir üst limitiniz var. Burayı geçemezsiniz.”

NE YAZIK Kİ 2023'TE BENZER GEÇECEK GİBİ
TÜRKİYE’de otomotiv pazarının bu yıl en fazla geçen sene civarında olacağını, daha geriye gidebileceğini ama bunun daha üstüne çıkmasını beklemediklerini kaydeden Bozkurt, “Bunun sebebi sadece arz sıkıntısı değil, krediye ulaşımın zorlaşması da bunda etkili. Otomobil işinde kredi kullanımı büyük bir öneme sahiptir. Son dönemde kredi kullanımı pahalı hale geldi ve kredi ret oranları çok yükselmiş durumda. Ayrıca son çeyrekte araç artışının yaşanması gibi bir durum beklenmiyor. Dünyadaki gelişmeler böyle devam ederse 2023’ün de benzer geçeceği endişesi var. 2023 yılında da fotoğrafın değişeceğini gösteren herhangi bir emare yok. Yani yine bu yıl ki seviyelerde bir pazar beklentimiz var” dedi.

KONTEYNER SORUNU ÇİPİN ÖNÜNE GEÇTİ
DÖNEMSEL olarak modellerdeki tedarik sorununun çok değiştiğini kaydeden Bozkurt, çünkü yaşanan aksaklıkların sadece çiple bağlantılı olmadığını belirtiyor. Bozkurt, “Geçen yıl çip sıkıntısını konuşuyorduk, ama artık konteynır bulunamaması gibi sorunlar nedeniyle lojistik de otomotiv sektörünü çok daha fazla etkilemeye başladı. Lojistik sorununun çip sorununun önüne geçtiğini söyleyebiliriz. Sene başında ana sorunu çip krizi olarak gösterebilirken, lojistik toplam sorunların yüzde 50’sine dayanmış durumda. Konteynır bulunamamakla birlikte, fiyatlarda da 5-6 kat artış yaşandı. Konteynırın yanı sıra şu anda otomotivi etkileyen sorunlar arasında Covid-19 kaynaklı kapanmaların yaşanmaya devam etmesi, Rusya-Ukrayna savaşından dolayı ham madde/yarı mamul bulamama sorunu var” açıklamasını yaptı.

SIFIR BOLLAŞMADIKÇA İKİNCİ EL FİYATLARI DÜŞMEZ
OTOMOBİL fiyatları konusunda sıfır ve ikinci el ayrımını iyi yapmak gerektiğini kaydeden Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt şunları söyledi: “Son olarak yürürlüğe giren 6 ay/6 bin kilometre düzenlemesinde yapılmak istenen ikinci el fiyatlarındaki şişkinliği azaltmaktı. İkinci el ilanlarında yüksek fiyatlar görüyoruz ama yasal olarak bunun satılması bir sorun teşkil etmiyor. Bunu tek başına bir kesimin kurguladığı bir sistem olarak algılamak doğru değil. İkinci el fiyatlarının düşmesi için öncelikle sıfır araçların bollaşması lazım. Böyle durumda ikinci el aracın fiyatı sıfırın altında olması gerektiği gibi konumlanır. 6 ay/6 bin kilometre yönetmeliği uygulamasının sıfır araç fiyatlarıyla bağlantısı yok. Bu fırsatı kullanmak isteyenler için engelleyici bir önlemdir ve sınırlı bir etkisi olacaktır.”

COROLLA CROSS VE SUV ATAĞI!
TÜRKİYE’de SUV araçların payı yüzde 39,6’ya ulaşırken, Toyota’da bu oran sadece yüzde 4.83. Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, haziranda satışa sundukları Yaris Cross ve ekim ayında satışa sunacakları Corolla Cross gibi modellerin oranı artıracağını söyledi. Bozkurt, “Ürün gamımıza baktığımızda biz de global değişimi takip ediyoruz. Son dönemde SUV’lar öne çıkarken Toyota olarak C-HR, Yaris Cross, Corolla Cross, RAV4 ve Land Cruiser olmak üzere geniş bir SUV yelpazesine sahip hale geldik. Yeni gelecek Corolla Cross hibrit, satış adetleri anlamında çok olumlu katkılar sağlayacak. Çünkü Corolla Cross segment olarak çok önemli bir yerde bulunuyor” dedi.

KİRALAMAK İÇİN SADECE 30 BİN ARAÇ ALINABİLDİ
TÜM Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER), yılın ilk yarısına ilişkin sektör verilerini açıkladı. Bu kapsamda; operasyonel araç kiralama sektörü yılın ilk yarısında 30 bin 700 adet aracı filosuna kattı. Bu ilk 6 ayda toplam satışların sadece %8,5’ine denk geliyor. Bu dönemde, sektörün toplam araç sayısı 2021 yılı sonuna göre sadece yüzde 1,4 artarak 241 bin 500 adede ulaştı. 2018 yılı başında kiralık araç parkının 400 bine yakın olduğu düşünülürse, durum pek de iç acıcı değil. TOKKDER Yönetim Kurulu Başkanı İnan Ekici, “Yeni otomobil tedarikinde bu dönemde sıkıntı olduğu için araç kiralama sektörü de arzu edilen araç filosu büyüklüğüne, büyüme potansiyeli olmasına karşın, ulaşamıyor. Buna rağmen, sektör olarak müşterilerimizi araçsız bırakmamak adına çözümler üretiyor, yeri geldiğinde müşterilerimizin araç kiralama kontratlarının süresini uzatıyor ya da 2. el araçlar kiralıyoruz” dedi.

KASKO FİYATLARI SON 1 YILDA YÜZDE 250 ARTTI
TARİHİN en yüksek seviyesini gören otomobil fiyatları, kasko sigortasının tansiyonunu da yükseltti. Geçtiğimiz yılın Temmuz ayından bu yana kasko fiyatlarındaki artış %250’yi buldu. Yılın son çeyreğinde artışların süreceğini belirten uzmanlar, fiyatlardaki artışa rağmen doğru ek teminat seçimiyle uygun fiyatlı kasko yaptırılabileceğini belirtiyor. BiFiyatla.com Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Duran, “Araç sınıfları göz önüne alındığında kasko fiyatları şahıs otomobillerinde hasarsızlık indirimiyle birlikte 1.500 TL’den başlıyor. Ağır hasarlı, riskli, yüksek fiyatlı ve spor otomobillerde 200 bin TL’ye kadar çıkıyor. Otomobil fiyatları ve yedek parça maliyetlerindeki artışa paralel olarak, kasko fiyatlarındaki tırmanışın da yılın son çeyreğinde sürmesini bekliyoruz” dedi.