Emre Özpeynirci

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Ocak-Haziran verilerine göre hem haziranda hem de
ilk yarıda otomotiv üretimi ve ihracatını; tüm olumsuzluklara rağmen ticari araçlar, daha doğrusu kamyon ve kamyonet (panelvan) sırtladı. 6 ay sonunda kamyonet üretimi % 43, kamyon üretimi % 135 artarken bu sonuçlar toplam üretimin % 23 büyümesini sağladı. OSD Başkanı Haydar Yenigün, “Kamyonda siparişlere yetişemiyorlar” dedi.

OTOMOTİV Sanayii Derneği (OSD), Haziran ve Ocak-Haziran dönemine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı.
HAZİRAN SONUÇLARI
· Haziran ayında tedarik sıkıntısına bağlı fabrikalardaki kapanmaların etkisiyle otomobil üretimi yüzde 15,9 düşerek 62 bin 441 adede gerilerken, toplam otomotiv üretimi ise otomobildeki kayba rağmen yüzde 3.8 büyüyerek 107 bin 219 adet oldu. Bunda da kuşkusuz ticari araç (kamyon-kamyonet) üretiminde yaşanan yüzde 54’lük artış etkili oldu. Yani gündemdeki çip tedarik sıkıntısı en çok otomobil üretimini vurdu.
· Ticari araçtaki büyüme haziranda otomotiv ihracatındaki kaybı da azalttı. Otomobil ihracatı haziranda yüzde 17,1 düşerek 40 bin 506 adede gerilerken, toplam otomotiv ihracatı ise yüzde 0.5 düşerek 70 bin 458 adet oldu. Toplam kaybın düşük olması ticari araç ihracatının yüzde 36,4 artarak 29 bin 952 adede yükselmesinden kaynaklandı. Tutar olarak bakıldığında ise haziranda otomobil ihracatı yüzde 22,9 düşerek 596 milyon dolara gerilerken, toplam ihracat tutarı ise ticari araçların katkısıyla yüzde 19.1 artarak 2.4 milyar doları aştı.
İLK YARI SONUÇLARI
· Yılın ilk altı ayına bakıldığında ise otomotiv üretiminin bir önceki yılın aynı dönemine göre baz etkisiyle yüzde 23 artarak 639 bin 661 adet, otomobil üretiminin ise yüzde 15 artarak 416 bin 21 adet olarak gerçekleştiği görülüyor. Sanayinin ilk 6 ayda yüzde 23 büyümesinde yine ticari araç üretimi etkili oldu. 6 ay sonunda ticari araç üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artış gösterdi. Bu dönemde, ağır ticari araç grubunda üretim yüzde 74 artarken, hafif ticari araç grubunda üretim yüzde 40 arttı. Bir başka deyişle ilk 6 ay sonunda otobüs, midibüs ve minibüs üretimi azalırken, kamyonet (panelvan) yüzde 49, kamyon üretimi ise yüzde 135 arttı.
· Aynı dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 65 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 65, ağır ticari araçlarda yüzde 60, traktörde yüzde 79 seviyesinde gerçekleşti.
· Yılın ilk yarısında otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 15 artarak 461 bin 528 adet olurken, otomobil ihracatı ise yüzde 6 artarak 297 bin 127 adet oldu. Yani ihracatın artmasında ticari araç ihracatında yaşanan yüzde 38,6’lık büyüme etkili oldu. 6 ay sonunda ise toplam ihracat tutarı ticari araçların büyük katkısıyla yüzde 34 artarak 14.7 milyar doları aştı.

Hammadde fiyatları 2 kat arttı, sineye çektik

HAYDAR Yenigün, devam eden çip krizi dışında en büyük sıkıntılarının hammadde fiyatlarında yaşanan iki kat artış olduğunu kaydederek, “Daha önce ortalama 600 dolara aldığımız bir ton sacı, 1.150-1.200 dolar civarında alıyoruz. Bunu bakır, kauçuk ve plastik farklı oranlarda takip ediyor” dedi. Yenigün, “Peki bu durum fiyatlara yansır mı?” sorusunu ise şöyle yanıtladı:
“Normalde bunun fiyatlara yansıması lazım. Ama yansıtamazsınız, hiçbir marka yansıtamaz. Hiçbir müşteri kabul etmez. O yüzden şu an sektördeki bütün oyuncular bunları sineye çekiyorlar. Bu süreklilik arz etmeye başlarsa o zaman fiyatlara yansır. Ama beklentimiz bu yılın sonu gibi artık platoya oturup sonra yavaş yavaş eski günlerine dönmesi gerekiyor. Bu olduğu sürece fiyatlara yansımaz. Ama devam ederse maalesef fiyatlara yansır.”

Çip krizinin faturası 110 milyar dolar

OSD Başkanı Haydar Yenigün, 2022 yılının ilk çeyreğine kadar devam etmesi beklenen mikroçip krizinden ötürü global olarak 4.94 milyon adet aracın üretilmediğini belirterek, “Bu rakamın yıl sonuna kadar 6.1 milyon adede ulaşması tahmin ediliyor. Mikroçip krizinin dünya otomotiv endüstrisine maliyeti ise 110 milyar dolar” dedi.

Bu sene traktör yılı

2021 yılı Ocak-Haziran döneminde traktör üretimi yüzde 120 oranında artarak 29 bin 748 adet olurken, yüzde 79 ile otomotiv sanayinde en yüksek kapasite kullanım oranına ulaştı. Traktör üretimi 2016 yılındaki 30 bin adetlik rekor seviyeye ulaştı. OSD Başkanı Haydar Yenigün, “Kapasite kullanım oranlarına baktığımızda traktördeki yükselme özellikle dikkat çekiyor. Her zaman söylüyorum bu sene traktörcülerin yılı, oldukça iyi bir şekilde gidiyor. Ama diğer bütün ürünlerde de rakamlar iyi. Kamyon grubunda neredeyse fabrikalar bildiğim kadarıyla siparişlere yetişemiyorlar” dedi.

Üretim ve ihracat hedeflerine revize

HAYDAR Yenigün, Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) olarak 2021 yılına ilişkin üretim ve ihracat hedeflerini de aşağı yönlü revize ettiklerini açıkladı. Üretimde nisan sonunda yüzde 11-18 artışla 1 milyon 440 bin ile 1 milyon 530 bin arasında öngördüğü üretim hedefini yüzde 7-14 artışla 1 milyon 390 ile 1 milyon 480 bin arasına indirdi. İhracatta ise nisan ayındaki yüzde 20-25 büyüme hedefi, temmuzda yüzde 11-19 büyümeye indi. Nisan ayında yıl sonuna ilişkin 1 milyon 100 ile 1 milyon 150 bin arasında ihracat hedeflenirken, temmuzda bu hedef 1 milyon 20 bin ila 1 milyon 90 bin arasına çekildi.

Elektrikli üretimden başka çaremiz yok

AVRUPA’daki emisyon kısıtlamalarına bağlı olarak Türkiye’deki otomotiv sanayinin elektrifikasyon konusundaki durumuna da değinen Haydar Yenigün, “Türkiye’deki sanayi bu trendi yakalayacak mı? Yakalayacak. Neden kesin söylüyorum, çünkü başka çaresi yok. Biz ürettiğimizin yüzde 80’ini yurtdışına, Avrupa’ya satan bir sektörüz. Avrupa Kıtası şu anda dünyada çevre konusuna liderlik eden bir konumda. Dolayısıyla biz, bu konuda liderlik eden yere ihracat yapan, bir yandan da onun koyduğu kurallara uymayan bir sektör olamayız. Hepimiz hazırlanıyoruz, bu konuda bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum. Ama Türkiye’de enteresan bir vergilendirme sistemimiz var. İçinden çıkmak gerçekten mümkün değil. Bu otomotiv sanayisinin Türkiye’de gelişimini engelleyen bir süreç. Bunun düzeleceğini ve biraz geç olsa da Avrupa’daki ekosisteme dahil olacağımızı düşünüyorum” dedi.