Emre Özpeynirci

Otomotiv satışlarının rekor kırdığı bugünlerde, aslında 84 milyonluk ülkenin genelinde durum çok farklı. Herhangi bir araç almaya mali gücü yetmeyen nüfus oranına baktığımızda AB ortalaması yüzde 6,3 iken Türkiye’de bu oran yüzde 37. Yani Türkiye’de her 100 kişiden 37’sinin herhangi bir motorlu araç almaya gücü yok.

EYLÜL ayında otomotiv satışları 90 bin adedi aşarak tüm zamanların rekorunu kırarken, 84 milyon nüfuslu ülkenin genelinde ise durum pek de parlak değil. Evet, şu anda nüfusun imkânı olan küçük bir kesimi ya pandemi sürecinde toplu taşımayı kullanmamak için özel araç alıyor, ya da fiyatlar hızla arttığı için otomobili yatırım aracı olarak görüp parasını değerlendirmek istiyor. Ama kırılan bu rekor, işlerin öyle yansıtıldığı gibi yolunda olduğunu göstermiyor.
AB ORTALAMA %6.3
Çünkü gerçeği görmek için bugün Türkiye’de araç almaya mali gücü yetmeyen nüfusa bakmak gerekiyor. EBS Danışmanlık’ın Eurostat’ın verilerinden yola çıkarak yaptığı araştırmaya göre bugün araç almaya mali gücü yetmeyen nüfus oranına bakıldığında Avrupa Birliği (AB) ortalaması yüzde 6.3 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 36.7. Yani AB’de her 100 kişiden sadece 6’sının herhangi bir motorlu araç almaya mali gücü yetmezken, bu oran Türkiye’de 37’e çıkıyor. Araçtan kastımız sadece sıfır otomobil değil, motorlu tüm sıfır veya 2. el kara taşıtları. İşte bu da rekorların gölgesindeki Türkiye’nin acı gerçeğini ortaya koyuyor.
BİZDEN SONRA ROMANYA
Bugün Türkiye’ye en yakın AB ülkesi yüzde 27.1 ile Romanya ve yüzde 18.5 ile Bulgaristan. Yunanistan’da bu oran yüzde 7 iken, en iyi durumdaki ülke ise yüzde 1.6 ile Güney Kıbrıs. Bu da bu küçük adada her 100 kişiden sadece 1-2 tanesinin gücünün araç almaya yetmediğini gösteriyor. Kuşkusuz bu ülkelerdeki kişi başı gelirlerle de alakalı. Bugün Türkiye’de bu rakam 9 bin dolar civarındayken, Bulgaristan’da 9 bin 737, Romanya’da 12 bin 919 dolar. Yunanistan’da kişi başına gelir 19 bin 582 dolar iken, G.Kıbrıs’ta ise 27 bin 858 dolar.

Her 100 kişiden
15’i otomobil sahibi

BUGÜN resmi verilere göre bugün Türkiye’de 24 milyon hane bulunurken, motorlu tüm kara taşıtlarının (motosiklet-traktör dahil) sayısı ise 23 milyon 753 bin adet. Bu da Türkiye’de hane başına düşün araç sayısının 0.99 olduğunu ortaya koyuyor. Toplam motorlu kara taşıtları içinde otomobillerin sayısı ise 12 milyon 853 bin adet. Bu da hane başına düşün otomobil sayısının 0.54 olduğunu ortaya koyuyor.
Başka bir ifadeyle Türkiye’de her 100 hanenin 99’unda motorlu bir kara taşıtı varken, sadece 54’ünde otomobil var. Türkiye’de motorlu kara taşıtlarının yüzde 60’ından fazlasının 10 yaş ve üzeri olduğu düşünülürse aslında durum net ortada.
Diğer taraftan bu rakamlar üzerinden kişi başına düşen araç sayısına baktığımızda, her 100 kişiden 15’inde otomobil, her 100 kişiden 28’inde motoru olan bir araç olduğu da ortada.

Satılan araçların
yüzde 51’i yerli

30 Ağustos’taki ÖTV artışlarına rağmen eylülde otomotiv pazarı tarihin en yüksek eylül ayı satış rakamına ulaşırken, yerli üretim araçların oranı da yükseldi. Ağustos ayında toplam satışlarda yerli oranı yüzde 44.42’yken, eylülde bu oran yüzde 50.72’ye çıktı. Otomobil satışlarında bu oran yüzde 37’den yüzde 45’e yükselirken, hafif ticari araç satışlarında ise yerlilik oranı yüzde 70’e yaklaştı. Böylece 9 ay sonunda pazarda yerli oranı yüzde 45.07’e çıkarken, ithalin payı ise yüzde 54.93’de kaldı. Aslında yerli oranın artması hükümetin ÖTV düzenlemesinin amacına ulaştığını da gösterdi.

2. elde ancak 9 yaş otomobil alabildik

9 aylık dönemde Türkiye’de sıfır araç satışları yüzde 75 artarken, 2.el pazarı ise 8 ay sonunda yüzde 25,5 oranında büyüyerek 4.4 milyon adedi aştı.
8 ayda fiyatları yüzde 40’ın üzerinde artan 2.el otomobil pazarı ağustosta, temmuza göre %18,3 daralarak 589 bin adede geriledi.

2. el pazarında 8 ay sonunda satışları en çok artan 9 yaşındaki otomobiller oldu. 9 yaşı, 5 ve 8 yaşındaki araçlar takip etti. 1 yaşın altındaki, yani spot olarak sayabileceğimiz otomobillerdeki artış ise dikkat çekici.
   Yani aslında uçtu, kaçtı denirken, pazarın aslında nasıl küçüldüğü net olarak ortada. Fiyatlar artabilir, ama satılmadığı sürece pek de bir anlamı yok gibi.

Geçen hafta otomotiv dünyasına bomba gibi düşen gelişmelerin perde arkası

Karsan, SBK ve
Honda üçgeni!

Geçen hafta otomotiv sektörünün en önemli gündem maddelerinden biri SBK Holding’in hem Kıraça Holding hisselerini alması, hem de Eylül 2021’de kapanacağı için satışa çıkarılan Honda’nın Gebze fabrikasını almak için teklif vermesiydi. Şimdi biraz başa dönüp, anlamayanlar için gelişmeleri tane tane anlatmakta yarar var.

Bilmeyenler için Vehbi Koç’un ortağı ve yakın arkadaşı Bernar Nahum’un oğulları Jan ve Klaud Nahum ile damadı İnan Kıraç uzun yıllar Koç’ta çalıştıktan sonra ayrılıp ortak olarak Karsan’ı yönetmeye başladılar. Karsan’a mühendislik ve tasarım hizmeti veren Hexagon’u da yine birlikte kurdular, hatta New York taksi projesiyle de gündeme geldiler.
Ama ne olduysa 4 yıl önce İnan Kıraç ve Jan Nahum arasında mahkemelere taşınan ciddi bir problem yaşandı. Ortakların arası açılınca, çözümü yolları ayırmakta buldular. Bu yüzden 2019’da önce İnan Kıraç, Hexagon’daki yüzde 40 hissesini, adını ilk kez duyduğum SBK Holding’e sattı. O dönem Jan Nahum, kendi hisselerinin bir kısmını da SBK Holding’in patronu Sezgin Baran Korkmaz’a satacaklarını söyledi ve böylece Hexagon’da çoğunluk hisse SBK Holding’e geçti.
ÖNCE REUTERS AÇIKLADI
Aradan 1 yıldan fazla zaman geçip tarihler 29 Eylül 2020’yi gösterdiğinde Reuters, SBK Holding’in Kıraça Holding’in yüzde 45 hissesini Lüksemburg merkezli Silcolux şirketinden (Büyük ortak Klaud Nahum) 82 milyon dolara aldığını açıkladı. Haberde SBK Holding’in Kıraça Holding’in yüzde 45 ile ana hissedarı olacağı belirtilirken, İnan Kıraç’ın yüzde 42.5, Kıraç ailesinin ise yüzde 12.5 hissesi olduğuna yer verildi.
Bu haber hemen hemen tüm haber sitelerinde yer aldıktan bir gün sonra Kıraça Holding’in bünyesindeki halka açık iştiraki Karsan’dan KAP’a “Şirketimizin ya da hakim ortağı Kıraça Holding›in doğrudan ya da dolaylı hakimiyet yapısında herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır” açıklaması yapıldı. Sonuçta, bu açıklama SBK’nin ana hissedar olduğunu yalanlamıyor, sadece hakim hissedar olmadığının altını çiziyordu.
Aynı gün KAP açıklamasının ardından SBK Holding ise resmi sosyal medya hesaplarından, “Grubumuza yeni katılan Silcolux şirketi, Kıraça Holding’in hakim hissedarlarından olup bizimle birlikte ülkemizi, yurtiçi ve yurtdışında başarılı sanayi yatırımları ile temsil etmeye aynı kararlılıkla devam edecektir” açıklaması yapıldı. Sezgin Baran Korkmaz da bu açıklamayı, “Birlikte güzel başarılara imza atma dileğiyle hayırlara vesile olsun” yorumuyla paylaştı.
HONDA FABRİKASINA TALİP
SBK Holding’in Kıraça Holding hisselerini almasının açıklandığı 29 Eylül’ün akşamında, Sezgin Baran Korkmaz’ın Hexagon şirketi üzerinden Honda’nın Gebze’deki fabrikasına da 550 milyon TL’lik teklif verdiği de öğrenildi. Bu fabrikada Hexagon yönetiminde elektrikli araç üretiminin hedeflendiği bilgisi de verildi. Bunu birinci ağızdan da teyit edince, Eylül 2021’de kapanacak fabrikanın yeni sahibinin SBK Holding olacağını paylaşmakta ve Gazete Pencere’ye yazmakta bir sakınca görmedim.
Ertesi gün Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer beni arayarak, bu bilgiye nereden ulaştığımı, henüz satışın gerçekleşmediğini, görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Ardından Honda Türkiye’den benzer bir basın açıklaması yapıldı. SBK Holding cephesi ise fabrikayı almakta kararlı olduklarını, satış için teklif verme süresinin çıkan haberlerden dolayı 15 Ekim’e kadar uzatıldığı bilgisini paylaşıldı.
Yani anlayacağınız otomotiv sektörüne biraz Nahum-Kıraç kavgasından dolayı sürpriz bir şekilde giren SBK Holding, bir taraftan Kıraça Holding ve dolayısıyla Karsan hisselerini alırken, diğer taraftan satılığa çıkarılan bir otomobil fabrikasını almak için harekete geçmiş. Belli ki Karsan ve Hexagon desteğiyle bu fabrikanın otomotiv üretimine bu sayede devam ettirilmesi hedeflenmiş. Bundan anlaşılamayacak ne var, siz karar verin.

290 bin TL’ye
satışa sunulacak

Suzuki, model gamının en üst kesiminde yer alan modellerden SX4 S-Cross’u Türkiye’de bu ay içinde satışa sunuyor. 1.4 litre hacimli 140 PS güç üreten Boosterjet benzinli motoruyla da dikkat çeken önden çekişli SX4 S-Cross ülkemizde 289 bin 900 TL’lik fiyatıyla satışa sunulacak.

İzmitli yeni i20’ye sportif kardeş

HYUNDAI Assan, İzmit’te üretip, ihracatına başladığı yeni i20 modelini Türkiye’de 13 Ekim’de satışa sunmaya hazırlanıyor. Yeni i20’nin yine İzmit’te üretilen sportif son üyesi olan N Line serisi ise Mart 2021’de satışa sunulacak.

2021’in ilk çeyreği Türkiye’deler

RENAULT’un bünyesindeki Dacia’nın Türkiye›de %50›lik ÖTV dilime girdiği için uygun fiyatlarıyla tercih edilen modelleri Sandero, Sandero Stepway ve Logan yenilendi. Yeni modeller 2021’in ilk çeyreğinde satışa sunulacak. Dacia, ÖTV avantajlı Duster ve yenilen modelleriyle 2021’de payını artırır.