Emre Özpeynirci

Togg’un C-SUV sınıfında yer alan elektrikli ilk modeli Gemlik’te üretilip 2023’ün ilk çeyreğinde ülkemizde satışa sunulacak. İlk model ancak C segmentinde bir SUV almak isteyenlerin ulaşabileceği bir araç olacak. Bu segmentte yer alan benzinli ve dizel araçların bile fiyatlarının 600-700 bin TL’den başladığı düşünülürse, ilk model herkese hitap etmeyecek.

TÜRKİYE’de kimilerinin en başından beri benimsediği ve beklediği, kimilerinin ise üretileceğine bile inanmadığı ve siyasi hamle olarak gördüğü yerli ve elektrikli otomobil markası Togg, 2 yıl aradan sonra geniş çaplı katılımın olduğu bir basın toplantısı düzenledi. Toplantı Bursa Gemlik’te inşası devam eden fabrika alanında yapılırken, Togg CEO’su Gürcan Karakaş, 2 yılda aldıkları mesafeyi ve 2022 yılına ilişkin hedeflerini anlattı.

2023’TE SATIŞA SUNULACAK
NE DEDİ: Planlar dâhilinde, verdikleri her sözün arkasında durarak yollarına emin adımlarla devam ettiklerini aktaran Karakaş, “Gemlik’te inşası süren üretim birimlerinin Mayıs 2022’de tamamlanmasını planlıyoruz. Temmuz sonunda deneme üretimlere başlayıp, 2022 sonunda ilk seri üretim aracımızı banttan indireceğiz. Homologasyon testlerinin tamamlanmasının ardından 2023 yılının ilk çeyreğinde ise C-SUV segmentinde yer alacak ilk aracımızı piyasaya sunacağız” açıklamasını yaptı.

YORUMUM: Aslında Karakaş’ın verdiği üretim planı önceden hem kendisi hem de Sanayi Bakanı tarafından defalarca açıklanmıştı. Dünkü açıklamanın tek farkı yaşanan pandemi süreci ve tedarik problemlerine rağmen planda bir aksama veya değişiklik olmadığını teyit etmesiydi. 2 bin kişi tarafından fabrikanın inşasının tam gaz devam ettiği, boyahane ve gövde bölümlerinin hat kurulumu ile üretimde yer alacak 250 robotun 62’sinin kurulumunun başladığı yeni verilen bilgiler içindeydi.

REKABETÇİ FİYAT OLACAK
NE DEDİ: Şu ana kadar yapılan toplam yatırım hakkında bilgi vermekten kaçınan ve bunun şirket sırrı olduğunu söyleyen Karakaş, piyasaya sürülecek ilk modelin fiyatı hakkındaki ısrarlı sorulara ise “Daha önce de söylediğim gibi mevcut içten yanmalı (benzinli-dizel) C-SUV sınıfındaki modellerle rekabet edecek düzeyde olacak. C-SUV bir modelle pazara çıkıyoruz çünkü Türkiye’de bu sınıf çok talep ediliyor ve tamamı ithal ediliyor. C segmentinde bir SUV almak isteyenlerin ulaşabileceği bir araç olacak. Ayrıca bu model güçlü model algısını yerleştirmek için de önemli bir karar” cevabını verdi.

YORUMUM: Şu an ortalama C-SUV fiyatlarının ortalama 600-700 bin TL olduğu düşünülürse, 2023’te piyasaya sürülecek Togg modelinin önceliğinin bu fiyatları verebilecek kesim olacağını söylemek mümkün. Yani herkesin ulaşabileceği bir araç olmayacak. Zaten Gürcan Karakaş’ın daha sonra devreye girecek modellerin daha ulaşabilir fiyatlarda olacağını açıklaması da bunu teyit ediyor. Dünkü toplantıdan benim anladığım ilk piyasaya sunulacak model sahip olduğu özellikler ve teknolojilerle herkesin ulaşabileceği bir model olmaktan ziyade, Togg’nun global otomotiv endüstrisindeki ulaştığı seviyeyi ortaya koyacak. Türk halkın ulaşabileceği modeller ise 2-3 yıl sonra özellikle B-SUV’un devreye girmesiyle kendini gösterecek.

ÖNCELİK KÂR DEĞİL
NE DEDİ: Togg projesi için yapılacak toplam yatırımın geri dönüşü hakkındaki sorulara ise Karakaş, “2030’a kadar tek bir platformdan 5 farklı model üretimiyle toplam 1 milyon adet araç üretmeyi planlıyoruz. Hedefimiz tabi ki kârlılık ama ilk önceliğimiz değil. Zaten ortaklarımız da daha önce 15 yıllık toplam yatırım döneminde şirketten hiç temettü almayacaklarını açıklamışlardı. Bu yüzden öncelikle üretime ve modellere odaklandık” cevabını verdi.

YORUMUM: Yani Togg’un üzerinde kısa ve orta vadede kâr elde etmek gibi baskı yok. Tek baskı üstlendikleri görevi yerine getirmek. Ama normal şartlarda otomotiv şirketleri yaptıklarını yatırımın ne zaman geri döneceğini, kaç adet otomobil üreterek buna ulaşacaklarını, ne zaman kâr elde edeceklerine ilişkin hedeflerini açıklarlar. Elbette Togg’un da böyle bir fizibilite çalışması vardır ama bunu kamuoyuyla paylaşmak istemedikleri açık.

2029’DA TAM KAPASİTE
NE DEDİ: İlk modeli satışa sunacakları 2023’te kaç adet üretim yapacaklarını ve ne kadarlık bir satış hedefledikleri hakkında yorum yapmaktan da kaçınan Karakaş, özellikle sedan ve hatcback modellerin de devreye girmesiyle 2015’te yıllık 100 bin adede, 2029’da ise 5 modelle birlikte yılda 175 bin adede ulaşacaklarını söylemekle yetindi. 175 bin adet saten Togg fabrikasının planlanan maksimum kapasitesi.

YORUMUM: 2023’te ilk modelden ne kadar üretilip satılacağının açıklanmaması, hem bu aracı bekleyenler hem de projenin seyri açısından önemli. Ama belli ki ilk model çok ulaşılabilir olmadığı için adetler az olacak ve bu yüzden paylaşmaktan kaçınıyorlar. Ayrıca rakiplere de stratejik bir koz vermek istemiyorlar.

TEŞVİKLER BİZE ÖZEL DEĞİL
NE DEDİ: “Arazi tahsisi, alım garantisi ve yatırıma yönelik teşvikler gibi şu ana kadar birçok devlet desteği aldınız ve almaya devam ediyorsunuz. Kısa süre önce, “Devlet bizi yüksek vergi ile baş başa bırakmaz” diyerek satışta da destek beklediğinizi ortaya koydunuz. Nedir beklentiniz?” sorusuna ise Karakaş, “Türkiye’de bu tip büyük yatırımlarda her şirket arazi tahsisi ve benzer teşvikleri alıyor, bize özel bir şey değil. Bundan sonraki süreçte araç satışına bağlı başka mekanizmalar devreye girebilir. Ama tüketiciye yönelik vergi desteğinin muhatabı biz değiliz” cevabını verdi.

YORUMUM: Burada tüketiciye yönelik direkt ÖTV desteğinden ziyade, Togg’a asıl teşvikin üretim tarafında sağlanıp aracın baz fiyatı düşük tutularak daha rekabetçi olması planlanıyor olabilir. Çünkü rekabet kanunu gereği Togg’a özel bir vergi teşviki verilmesi zor. Verilse bile her elektrikli ithal marka yararlanır, bir avantajı kalmaz.

ULAŞILABİLİR MODELLER
NE DEDİ: “Dünyanın her yerinde yüzlerce farklı elektrikli otomobil geliştirilirken bununla nasıl rekabet etmeyi planlıyorsunuz? Müşteri neden sizi tercih edecek? Fiyattan dolayı mı yoksa ürüne ait özelliklerde mi farklı olmayı planlıyorsunuz?” soruma ise Karakaş net olarak şu cevabı verdi: “İkisi birden. Bugün Avrupa’da elektrikli araç fiyatları içten yanmalı araçlardan minimum yüzde 20 pahalı. Ama bu işin merkezi haline gelen Çin’de fiyatlar çok daha düşük. Biz Avrupa’da üretilen elektrikli araçların sahip olduğu özellikleri, Çin’de üretilen araçların fiyatlarıyla buluşturmayı hedefliyoruz.”

YORUMUM: Sonuçta Togg’un önceliğinin iç pazar olacağı, ihracata ise en erken 2025 yılında başlayacağı düşünülürse, amaçlarının Türkiye’de satılacak Avrupalı ithal elektrikli modellerin sahip olduğu özellikleri (menzil, şarj süresi, güvenlik ve teknoloji gibi) çok daha uygun fiyatlara satmak istediği ortada. Karakaş’ın yer alacakları segmentlerden araç almak isteyen herkesin ulaşabileceği modeller üreteceklerini açıklaması da bunun işareti.

OTOMOBİL VE BATARYAYA 57 MİLYAR TL YATIRIM!

TOGG ile Çinli enerji devi Farasis’in yüzde 50-50 ortaklığında kurulan Siro şirketi, Gemlik’te batarya hücresi ve modül üretimi fabrikası kuracak. 30 milyar TL’lik yatırım için teşvik alan fabrikada 15 gigavat saat kapasiteli batarya hücresi ve 19,8 gigavat saat kapasiteli batarya modülü üretimi yapılacak. Gemlik’te bedelsiz tahsis edilecek ve 2031 yılında tam kapasiteye ulaşacak fabrika yatırımının yarısını Togg yapacak. Böylece, Togg ortakları otomobil üretimi dışında batarya üretimi için ek 15 milyar TL daha ödeyecek. 2 yıl önce Togg projesi için 15 yılda 22 milyar TL yatırım yapacağı açıklanmıştı. O günkü kurla 3,7 milyar dolara denk gelen bu yatırım şu anki kurla 42 milyar TL’yi aşıyor, Yani bir başka değişle Togg, batarya üretimini de dahil ettiğimizde toplamda 57 milyar TL’yi bulan bir yatırım yapmış olacak.

DÜNYA VİTRİNİNE VEGAS'TA ÇIKIYOR

BİR teknoloji şirketi olarak otomotiv fuarlarına katılmadıklarını hatırlatan Karakaş, 5-8 Ocak tarihlerinde, dünyanın en büyük Tüketici Elektroniği Fuarı CES 2022’de (Consumer Electronics Show) yer alacaklarını söyledi. Fuara, Togg’un gelecek vizyonunu gösteren akıllı cihaz olarak tanımladığı otomobilleriyle katılacaklarını belirten Karakaş, “Akıllı cihazımızı Turkish Cargo ile ABD’ye uğurladık. Küresel marka yolculuğumuza “sanal konvoy” ile tüm dünyadan binlerce insan eşlik etti. CES’te dünyaya kullanıcı odaklı, akıllı, empatik, bağlantılı, otonom, paylaşımlı ve elektrikli özelliklerimizi temsil eden Use-Case Mobility kavramımızı anlatacağız” dedi.