Emre Özpeynirci

Avrupa’da ilk 6 ayda yüzde 100 elektrikli otomobillerin payı toplam satışlarda yüzde 12’yi bulurken, Türkiye yüzde 0,81’lik payla 31 ülke arasında son sırada yer alıyor. Satışlar model sayısının artmasına paralel geçen seneye göre 3 kat artmış gibi görünse de, Türkiye’de teşvikler ve farkındalık anlamında kat edilmesi gereken çok uzun bir yol var.

Avrupa’da ilk 6 ayda yüzde 100 elektrikli otomobillerin payı toplam satışlarda yüzde 12’yi bulurken, Türkiye yüzde 0,81’lik payla 31 ülke arasında son sırada yer alıyor. Satışlar model sayısının artmasına paralel geçen seneye göre 3 kat artmış gibi görünse de, Türkiye’de teşvikler ve farkındalık anlamında kat edilmesi gereken çok uzun bir yol var.

TÜRKİYE’de yüzde 100 elektrikli otomobil satışları model sayısının artmasına paralel ilk 6 ayda adetsel olarak yüzde 154 artarak 2.263 adede, toplam pazar içindeki oranı açısından da yüzde 183 artarak yüzde 0,81’lik paya ulaştı. Bunu bazıları ‘Elektrikli otomobil satışları uçtu’, ‘3 kat artış” başlıklarıyla olumlu bir gelişme olarak yorumlasa da ne yazık ki işin aslı öyle değil. Avrupa’da emisyon sınırlamalarına, vergisel ve parasal teşviklere bağlı olarak elektrikli otomobillerin payı hızla artarak şimdiden yüzde 12’ye ulaştı. 2030 yılında toplam otomobil satışlarının yüzde 70’inin, 2035 yılında ise tamamının elektrikli olacağı ortada. Çünkü 2030’dan itibaren emisyon sınırı iyice düşerken, 2035’ten itibaren ise içten yanmalı araçların satışı tamamen yasaklanıyor. Sonuçta hem ithalatta hem de ihracatta Avrupa’ya göbeğinden bağlı olduğumuz için bizde de aynı sürecin kaçınılmaz olacağı bir gerçek. Tabi ki bu dönemde kendimizi Avrupa’dan ayrıştırmazsak…

ÖTV’DE OTOMATİK ZAM SİSTEMİ
Elektrikli araçlara ilişkin yaşanan tüm gelişmelere rağmen Türkiye bu konuda çok yavaş hareket ediyor. Son olarak ÖTV sisteminde sanki elektrikli araçlara yönelik bir indirim yapılmış gibi gösterilse de aslında matrah eklenerek tam tersine otomatik zam sistemi devreye sokuldu. Yani ne çevreyi düşünüyor, ne de cari açığın en büyük kalemi olan petrol ithalatının önünü kesmek için enerji verimliliğine kafa yoruyoruz. Sadece ÖTV gelirini daha nasıl karmaşık sistemlerle artıracağımızı düşünüyor, politikalarımızı dolaylı vergiler üzerinde şekillendiriyoruz. Sonuç olarak bu yılın ilk 6 ayında Türkiye toplam 278 bin 282 adet otomobil satışıyla Avrupa’da 6’ıncı sırada yer alıyor. Eğer gerçekten elektrikli otomobil satışları uçmuş olsa, toplam satışlardaki payı Avrupa’ya paralel olurdu. Ama baktığımızda adet olarak elektrikli otomobil satışlarında Avrupa’da ancak 21’inci sırada yer alırken, toplam otomobil satışı içindeki payı olarak ise ne yazık ki son sıradayız.

DAHA %1 PAYA ULAŞAMADIK
Türkiye, toplam 2.263 adet elektrikli otomobil satışıyla toplam satışlarda yüzde 0.81’lik paya sahip. Yani daha yüzde 1’e bile ulaşmadık. Bu payla Avrupa’nın sonunda yer alırken, bizden bir önceki Slovakya bile yüzde 1,66 paya ulaşmış durumda. Evet biz geçtiğimiz yılki pay olan yüzde 0.29’u aşmış görünüyoruz ama unutmayın satılan model sayısı da geçtiğimiz yıla göre 3 kattan fazla arttı. Yani bizim elektrikli otomobil satışları uçtu dememiz için payının en az yüzde 10’a yaklaşmış olması lazım. Bunun için de acilen teşviklerin ve farkındalığın artması lazım.

NORVEÇ PAYDA ALMANYA ADETTE
AVRUPA’da Türkiye’nin de dahil olduğu 31 ülkeden 14’ünde elektrikli otomobil satışlarının toplam satışlardan aldığı pay yüzde 10’u aşmış durumda. Norveç yüzde 79,08’lik payla ilk sırada yer alırken, İsveç yüzde 27,55’lik payla ikinci, İzlanda ise yüzde 25,96’lık payla üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye ile aynı nüfusa sahip Almanya ise adetsel olarak 167 bin 503 adetlik satışla en çok elektrikli otomobilin satıldığı ülke olarak dikkat çekiyor. Listede yer alan 17 ülkede ise elektrikli otomobillerin payı yüzde 5’i aşmış durumda. Türkiye’nin de son sırada yer aldığı listede 14 ülkede ise elektrikli otomobillerin payı ne yazık ki henüz yüzde 5’in altında yer alıyor.

AVRUPA'DA HER 100 OTODAN 44'ÜNDE ELEKTRİK MOTORU VAR
AVRUPA’da emisyon sınırlamasına bağlı olarak sadece tam elektrikli araçların satışları değil hibrit yani yarı elektrikli araçların satışlarında da ciddi artış yaşanıyor. İlk 6 ay sonunda, yüzde 100 elektrikli otomobillerin (BEV) payı yüzde 11,57’e çıkarken, hibrit araçların (HEV) payı yüzde 23,64, şarjlı hibrit araçların (PHEV) payı ise yüzde 8,44 oldu. Yani toplamda elektrikli motora sahip araçların payı yüzde 43,65’e ulaştı. Bu da Avrupa’da her 100 otomobilden 44’ünde elektrikli motoru olduğunu ortaya koyuyor.

TÜRKİYE'DE BENZİNİN PAYI YÜZDE 70'İ AŞTI
AVRUPA’da dizel otomobil üretimi ve satışının azalmasına bağlı olarak Türkiye’de de dizel satışları talebe rağmen düşüyor. Avrupa’da dizeldeki düşüş, elektrikli araçlara olan talebi artırırken, Türkiye’de ise benzinli otomobillerin payını artırıyor. İlk 6 ayda Türkiye’de benzinli otomobillerin payı yüzde 70,43’e çıkarken, dizelin palı ise yüzde 16.94’e geriledi. Aynı dönemde hibrit araçların payı ise Türkiye’de çok az artarak yüzde 9.91’e ulaştı.