Emre Özpeynirci

Kurlardaki kısa süreli gevşeme ne yazık ki zam gerçeğini ortadan kaldıramadı. 2022’de hem dünya genelindeki ciddi enflasyon farkı hem de hammadde ve lojistik fiyatlarında artışlar kaçınılmaz olarak araçlara zam olarak yansıyacak. Türkiye’de bunu ilk etapta 2022 model yerli araçlarda ardından ithallerde göreceğiz. Bu bağlamda Toyota %15 ile ilk zammı yapan yerli üretici oldu.

TÜRKİYE, 2022 yılına ne yazık ki yine büyük zamlarla uyandı. Elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve köprü zamları art arda açıklanırken, otomotivde beklenen fiyat artışları da yılın ilk gününde başladı. 1 Ocak’ta önce Toyota, Sakarya’da ürettiği modelleri Corolla Sedan ve C-HR’ın fiyatlarına yüzde 15 zam yaptı. Zammın gerekçesi olarak da üretim maliyetlerindeki artış gösterildi. Bu zamlarla birlikte Türkiye’de en ucuz Corolla Sedan 404 bin 250 TL’den, en ucuz C-HR ise 552 bin 100 TL’den başladı.

ÖNCE YERLİ SONRA İTHAL
2022 model yılı 1 Ocak’tan itibaren üretilen modelleri kapsadığı için zamlar ilk etapta yerli modelleri kapsayacak görünüyor. Toyota’nın ardından diğer yerli üreticilerin de üretim maliyetlerindeki artışı hızla fiyatlara yansıtması bekleniyor. Bazılarının resmi internet sitelerinde fiyatların güncellendiği de belirtilmiş durumda. Ocak sonu şubat başı gelecek 2022 model ithal araçların da yine aynı şekilde zamlı olması bekleniyor. Böylece 20 Aralık’ta döviz korumalı mevduat sisteminin kurlarda yarattığı gerilemenin etkisinin çok kısa sürdüğünü de söylemek mümkün.

TÜM SİNYALLERİ VERDİLER
Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt, bu zammın işaretini geçen hafta yaptığı açıklamada vermişti. Bozkurt “Üretici firmalar çip, hammadde, yedek parça ve en önemlisi lojistik fiyatlarının artması sebebiyle bizlere maalesef fiyatların artacağı yönde bildirim yapıyorlar. Pek iyi yönde haberler değil” yorumunu yaparken, Volkswagen Binek Araç Genel Müdürü Gino Bottaro ise net konuşmuştu: “Zaten model geçişinde küçük de olsa bir enflasyon zammı oluyordu. Ama bu sene hem dünya genelindeki ciddi enflasyon farkı hem de hammadde ve lojistik fiyatlarında artışlar araçların birim fiyatlarına yansıtılacak. İlk çeyrekte bu zamları ürünlerde göreceğiz.”

İşte bu açıklamaların ardından 1 Ocak’tan itibaren ilk etapta yerli otomobillerle zam rüzgârı başladı. Toyota’nın dışında diğer yerli modellerin zamlı fiyatlarının da bu hafta içinde açıklanması bekleniyor. Ocak ayının 3’üncü haftasından itibaren ise gelecek ithal modellerde fiyat artışlarını çok daha net göreceğiz. Bu arada bazı markalar elindeki 2021 model stokuna bağlı fiyat ayarlaması yapacak.

50'NİN ÜZERİNDE YENİ MODEL

BU arada yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen 2022 yılında Türkiye’ye 50’nin üzerinde yepyeni model gelecek. Bu modellerden bazıları sırasıyla şöyle; Dacia Spring EV, Jogger, BMW i4, Nissan Qashqai, Peugeot 308, Opel Astra, VW Taigo, T-Cross, Volvo C40, XC40 EV, Skoda Fabia, Renault Megane E-Tech, Austral, Toyota Corolla Cross, Mercedes GLC, EQE, EQA, EQB, Hyundai Ioniq 5, Kia Sportage, EV6, Lexus NX, Fiat Egea Cross Wagon ve 500 BEV

İŞTE ZAMMA SEBEP OLAN MALİYET ARTIŞLARI

OTOMOTİV Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün de fiyat artışlarına ilişkin, “Hammadde fiyatlarındaki artışlar ve makroekonomik verilerdeki hareketlilik, haliyle maliyetlerimize direkt etki ediyor. Ticaretin olağan bir sonucu olarak da bu maliyet artışlarının zaman içinde kademeli olarak fiyatlara yansıması kaçınılmaz” açıklamasını yaptı.

Yenigün, maliyet artışına neden olan artışları ise şöyle sıraladı:

2020 başından bu yana ana metaller %140’ın üzerinde arttı.

İlk 9 ayda yerli sac fiyatlarında dolar bazında yüzde 29, ithal sac fiyatlarında yüzde 117, kauçukta yüzde 38, plastikte ise yüzde 83 oranlarında artışlar var.

Tüm bunlara ilave olarak bilindiği gibi alüminyum ve çelik üretiminin önemli bir alaşım maddesi olan magnezyumda da bir tedarik sıkıntısı ortaya çıktı. AB verilerine göre, bu yılın başlarında yaklaşık 2.000$/mton olan magnezyum ithalat bedeli, yılın son çeyreğinde 10.000-14.000$/mton mertebesine yükseldi.

Üretimde hammadde bulunurluğu ve maliyet artışlarının yanı sıra ürünlerimizin lojistik faaliyetlerinde de birtakım önemli zorluklar yaşadık. Bunlardan biri konteyner bulunurluğu ve fiyat artışıydı. Pandemi ile birlikte konteyner bulunurluğunda büyük zorluklar ön plana çıktı, bununla bağlantılı olarak da konteyner ve navlun fiyatlarında dramatik artışlar yaşandı.

İlave olarak yılın son aylarında vaka artışları ve yeni varyantlar sebebiyle deniz ve hava taşımacılığında birim kilogram maliyetlerinde de artışlar yaşadık.

TEKNOLOJİ VE YEŞİL YATIRIMLAR DA ETKİLİ

OTOMOTİV Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Bilaloğlu, dünya genelindeki ciddi enflasyon, hammadde ve lojistik fiyatlarındaki artışların yanı sıra teknolojik yatırımlara da dikkat çekerek, “Yeni teknolojik yatırımların finansmanı da maliyetlere yansıyor. Bunun üzerine birde yeşil dönüşümle ilgili vergiler ve üretimi pahalılaştıran uygulamalar çabası” yorumunu yaptı.