Emre Özpeynirci

Satış rekoru kırılan ağustos ayında, hükümetin otomotiv sektöründen tahsil ettiği ÖTV geliri ise yüzde 20,72 azalarak 37 milyar 188 milyon 548 TL’ye geriledi. Bu sonuca bakıldığında ağustosta ya 20 bine yakın ÖTV’siz araç satıldı ya da fazla araç satılmış gibi gösterildi. Çünkü aradaki fark kamu alımlarının çok üzerinde görünüyor.

Ağustos ayında otomotiv pazarı yüzde 0,41 artarak 93.792 adetle rekor satışa ulaşırken, aynı dönemde hükümetin otomotiv sektöründen tahsil ettiği ÖTV geliri ise yüzde 20,72 düşüşle 37 milyar 188 milyon TL’ye geriledi. Yani pazar artarken ilk kez ÖTV tahsilatı düşmüş oldu. 93.409 adet aracın satıldığı Ağustos 2023’te bile 46,9 milyar TL ÖTV tahsilatı yapılırken, nasıl oldu da 1 yıl sonra aynı satışa rağmen 10 milyar TL’ye yakın eksik ÖTV tahsilatı yapıldı? Ayrıca ağustos ayında, 97.400 aracın satıldığı temmuz ayına göre de neredeyse 12 milyar TL daha az tahsilat yapıldığı görülüyor. Kaldı ki aradaki satış farkı sadece 3.608 adet.

ENGELLİ VE KAMU SATIŞI MI?

Bu tabloyu görünce ilk akla gelen ya ağustos ayında 20 bin araç ÖTV’siz satıldı, ya da otomotiv markaları 20 bine yakın fazla araç satmış gibi beyanda bulundu. Durumu sektör yetkililerine sorduğumda nedeninin ÖTV’siz engelli araç satışı ve kamuya satılan ÖTV’siz ithal araç olabileceğini söylüyorlar. Ama çok da emin değiller çünkü rakam yaklaşık 20 bin adet civarında. Jandarma ve Emniyet teşkilatı için son 3 ayda alınan 7.204 otomobilin sadece bir kısmının ağustos ayında bu kapsamda olsa dâhi yine arada en az 15-16 bin adetlik büyük bir fark olduğu kesin. Engelli satışları yılın ilk 3 ayından sonra iyice yavaşladı. Yüzde 10’luk ÖTV avantajına sahip elektrikli otomobillere baktığımızda ise satışların ağustos ayında yüzde 31 düşerek 5.661 adede indiğini görüyoruz. Yani o cephede de ÖTV’yi etkileyen bir durum yok.

ACABA HATA NEREDE?

“Nasıl oluyor da geçen bir yıla ve onca fiyat artışına rağmen aynı adetteki pazardan yüzde 20,7 daha az tahsilat yapılıyor?” sorusuyla şaşkınlığını ifade eden EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin ise şunları söylüyor; “Kaldı ki temmuz ayında pazar sadece 3.608 adet fazla iken bile tahsilat tam 49 milyar TL’ydi. Üstelik düşük ÖTV tahsilatlı elektrikli otomobil satışları da rekor kıran pazara rağmen ağustos ayında yüzde 30,7 kayıpla 8.174 adetten 5.661 adede gerilemiş. Aradaki fark kamu alımlarının çok üzerinde görünmekte, acaba hata nerede?”

1 KASIM’DAN İTİBAREN KAMU DA İTHAL ARAÇLARA ÖTV ÖDEYECEK

Jandarma ve Emniyet Teşkilatları için son 3 ayda alınan 7.204 araç geçen hafta İstanbul Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen törenle teslim edildi. Bu 7.204 aracın sadece 271 adedi yerli, 6.933 adedi ise ithal modellerden oluştu. Yerli olarak filoda sadece Togg yer alırken, Nissan, Skoda, Hyundai ve Dacia ise ithal markalar olarak törende yer aldı. Kamuya alınan ithal araçlar için gümrükten doğrudan satış yapıldığı için ÖTV ve KDV ödenmezken, yerli araç satışları ise bu kapsamın dışında ÖTV ve KDV ile alınabiliyor. Yani törende sergilenen 6.933 adet için ne ÖTV ne de KDV ödenmedi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in talimatıyla 1 Kasım’dan itibaren kamuya yapılacak alımlarda da aynı yerli araçlar gibi ÖTV ve KDV ödeneceği belirtiliyor.

TİCARİ YETMEZ TEBLİĞE OTOBÜS DE GİRMELİ

Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, 1 Ocak 2024’te yürürlüğe giren, geçen hafta ise kapsamı şarj edilebilir hibrit araçlar ve ticari araçlarla genişletilen “Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ” hakkında açıklamalar yaptı. Tebliği tüketicinin korunması, otomotiv sanayinin rekabetçiliğinin gözetilmesi açısından olumlu değerlendirdiklerini belirterek şunları söyledi: “Ticari araç üretimimiz AB ülkeleri arasında bu sene 1. sıradan 2. sıraya geriledi, dünyada ise 9. sıradayız. Ticaret Bakanlığımız tarafından yayımlanan tebliğ kapsamına eşya taşımaya mahsus ticari araçların da uygulamaya eklenmiş olmasını ülkemiz ekonomisi açısından önemli görüyoruz. Ayrıca eşya taşımaya mahsus ticari araçların yanı sıra önümüzdeki dönemde yolcu taşımaya mahsus ticari araçların da (otobüs/midibüs/minibüs) düzenleme kapsamına alınmasının değerlendirilmesini önemli buluyoruz.”

Hatırlatmak gerekirse yayınlanan tebliğ ile Gümrük Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamındaki ülkeler dışından ithal edilecek elektrikli ve şarj edilebilir hibrit (PHEV) otomobil ile aynı grupta yer alan ticari araçlar için bizzat ithalatçı/distribütör tarafından en az 20 yetkili servis kurulmuş olma şartı getirildi.