Emre Özpeynirci

Şişen fiyatları, spot satışları ve oluşan fırsatçılarıyla çok konuşulan 2. el otomobil pazarı, ekim ayında yüzde 13.4 geriledi. Yani resmi sonuçlar, ithalatına izin verileceğine ilişkin asılsız dedikodulara da son noktayı koydu.

PANDEMİDEN dolayı sıfır otomobil arzında yaşanan sıkıntılardan dolayı fiyatları şişen 2.el pazarı gerçekleşen spot satışları, oluşan karaborsası ve fırsatçılarıyla bu yıl çok tartışıldı, konuşuldu. Son dönemde bunların üstüne ithalatına izin verileceğine yönelik yapılan asılsız dedikodularla da zirve yaptı. Ama gelin görün ki resmi sonuçlara bakıldığında gerçeklerin tamamen tersi olduğu net olarak görülüyor.
EKONOMİNİN ETKİSİ
Nisan-mayıs döneminde kapanmalar dolayısıyla dip yapan pazar, temmuz ayında zirveye çıkmıştı. Ancak piyasada fiyatların hızla artmasına paralel ağustos ayından itibaren gerileme, daha doğrusu durgunluk başladı. Ekim ayına gelindiğinde ise Türkiye’de otomotiv pazarı yüzde 93 büyürken, 2.el otomotiv pazarında yüzde 12’lik kayıp yaşandı. Aynı dönemde sıfır otomobil satışları yüzde 91 artarken, 2.el otomobil satışları yüzde 13.40 düştü. Otomotiv veri analiz şirketi EBS Danışmanlık’ın Genel Müdürü Erol Şahin, yükselen faizler ve artan ekonomik daralmanın etkisini 2.el pazarında net olarak göstermeye başladığını belirterek şunları söyledi:
10 AYDA 5.6 MİLYON
“2. el otomobil pazarı ekim ayında eylüle göre de yüzde 9,82 düşerek 584 bin adede geriledi. İlk 10 aylık dönemde ise sıfır otomobil pazarı yüzde 75 artarken, 2.el otomobil pazarı ise sadece yüzde 18,2 oranında büyüyerek 5.6 milyon adedi aştı. 2019 yılı ilk 6 aylık dönemde yeni araç satışlarında hurda, ÖTV ve KDV teşvikinin olduğunu da unutmamak gerekiyor. Ekim ayında 2. el hafif ticari araç pazarı ise 2019 yılına göre yüzde 6,47 düşüşle 150 bin adede gerilerken, yılın ilk 10 ayında yüzde 17,68 oranında büyüme ile pazar 1.4 milyon adete ulaştı.”

Sıfır 2.el patladı!

SIFIR otomobillerin 2. ele düşme döngüsü yani ‘spot piyasa’ 10 ayda ciddi arttı. 2019’da sıfır 2.el yani spot oranı toplam satışların yüzde 9,88’iyken, 2020’de bu oran yüzde 25.20’ye yükseldi. Yani satılan her 100 sıfır otomobilin 25 adedi spot olarak satılmaya başladı. Erol Şahin, sıfır 2.el satışının bu yıl patladığını belirterek, rakamın 100 bin adedi geçtiğini söyledi. Şahin, 2020’de buna artık spot değil bildiğin karaborsacılık denmesi gerektiğini dile getirdi.

Satışların %51’i
10 yaş ve üzeri

10 ay sonunda 2.el otomotiv pazarında satışların sadece yüzde 19.93’ü 0-4 yaş arası araçlardan oluşurken, yüzde 80.07’si 5 yaş ve üzeri ikinci el araç satışlarından oluştu. Satışlarda en büyük paya ise yüzde 51.65 ile 10 yaş ve üzeri araçlar sahip. Bu da aslında Türkiye’de alım gücünü net olarak ortaya koyuyor.

DAHA NE BEKLİYORUZ?

Vaka sayılarının hızla artmasıyla birlikte Türkiye’de otomotiv üretiminin yeniden durma ihtimali yükseldi. Yetkililer, “Covid ekseni genişledi ve endüstriyi duraksatacak noktaya geldi. Daha ne bekliyoruz” uyarısı yapıyor.

SON günlerde Türkiye’de ve Avrupa’da pandeminin artan seyrine bağlı olarak otomotiv üretiminin yeniden durmasıyla ilgili olarak sektör yetkilileri oldukça endişeli. 2020 yılında Avrupa’da otomotiv imalatı konusunda yılın yöneticisi seçilen Toyota Türkiye Üretimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Levent Aydın, “Biz kendi kabuğumuzda ne yaparsak yapalım COVID eksenini maalesef geciken tedbirlerden dolayı genişletti. Endüstriyi duraksatacak noktaya geldi. Daha ne bekliyoruz” uyarısında bulunarak tedbirlerin artırılması gerektiğine dikkat çekti.
SANAYİ DEVAM ETMELİ
Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı ve Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün de Türkiye genelinde önlemlerin artırılması gerektiğini söyleyerek, “Otomotiv ana sanayi kurallara çok sıkı uyuyor. Bu sayede bizlerde çok büyük bir problem yok. Toplu taşıma kullandırmıyoruz, servis otobüsleri yarı kapasiteyle çalışıyor. Ofislerin yarıdan fazlası evden çalışıyor. Komple kapanma şu anda dünyanın hiçbir yerinde uygulanmıyor. Sanayinin çok sıkı kurallar uygulayarak devam etmesi gerekir. Örneğin otomotiv. Temel ihtiyaçlar ve üretim kuralları çerçevesinde devam etmeli. Bunun dışında kalan her şey durmalı. En azından 2-3 hafta. Lokantaları kapatıp, metrobüsleri tıklım tıklım seyahat ettirmek anlamlı değil” yorumunu yaptı.
ZİNCİR KOPUYOR
Taşıt Araçları Tedarikçileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Alper Kanca ise 200 bin kişinin çalıştığı otomotiv tedarik sanayinde gecen hafta yaklaşık 10 bin olarak açıkladıkları vaka sayının hızla yükselerek 20 binin bile üzerine çıktığını söyledi. Kanca, “Her gün fabrikanızda çalışanların yüzde 10 eksik olduğunu görüyorsunuz. Şu an fedakarlıklarla üretimler sürüyor ama zincir bir yerde kopacak. Avrupa’da bu zincir kopmaya başladı. Bazı tedarikçilerde üretim duruşları yaşanıyor. Önümüzdeki dönemde bu hem Avrupa hem Türkiye’de bu sayı daha çok olacak. Avrupa’da kayıpları önlemek için Noel tatilini uzatıp bir aya çıkartabilirler. Yoksa sürdürülebilir bir durum değil” açıklamasını yaptı.
DURMA İHTİMALİ VAR
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt ise, dünya genelinde vaka sayısının artışlar göstermesiyle birlikte üretim ve satış planlaması yapanların çok zorlandığını belirterek, “Ancak şu ana kadar yapılan planlamayla üretim tarafının tüm dünyada mevcut şartlara göre yine de başarılı olduğunu görüyoruz. Ancak bulaşma hızının da arttığı bu günlerde risk halen sürüyor.Bu nedenle sadece bizim sektörümüzde değil, tüm sektörlerde benzer bir endişe var. Üretimin tekrar durma ihtimali eğer
vaka sayısı kontrol edilemezse maalesef söz konusu olabilir” diye konuştu.