Emre Özpeynirci

Türkiye’de C-SUV fiyatları 1 milyon TL’nin üstüne çıkınca insanlar düşen alım güçlerine bağlı yarı fiyatına SUV görünümlü hafif ticari modelleri tercih etmeye başladı. ÖTV avantajına sahip hafif ticari araç satışlarında Combi yani binek versiyonların payı yüzde 65’i aşarken, 2023 yılında bu segmentin payının daha da yükselmesi bekleniyor.

2000'li yılların başından itibaren Türkiye, Avrupa'nın ticari araç üretim üssü hale gelmesiyle otomotiv sanayi hızlı bir gelişme yaşamaya başladı. Otomobillere oranla ticari araçlara sağlanan ÖTV desteklerinin de etkisiyle 2000’li yılların başından itibaren özellikle hafif ticari araç üretimi ve satışlarında ciddi bir artış oldu. Türkiye’de Doblo ile başlayan, Ford Otosan’ın Transit Connect modeliyle birlikte hızla artan hafif ticari araç satışları, 2002 yılında toplam satışlarda yüzde 42’lik paya ulaştı. Hem 2001’deki ekonomik krize bağlı düşen alım gücünün etkisi hem de vergi avantajı 2002 ile 2011 yılları arasında hafif ticari araçların Türkiye’de altın çağını yaşamasına sebep oldu.

2019 DİBE VURMUŞTU
Ama 2012 yılı sonrası gerek hız sınırı ve muayene süresinin kısalığı gerekse yakın tarihe kadar köprü geçişlerinde ki kısıtlamalarla birlikte pazarda payları hızla azalmaya başladı. Kuşkusuz Türkiye’de hafif ticari araç modellerine nazaran otomobil üretimlerinin artması da etkili oldu. Ekonomik dalgalanma sonrasında hafif ticari araçların payı 2019’da ilk kez %19’a kadar geriledi. Ancak pandemi ile birlikte özellikle otomobilde yaşanan tedarik problemleri tüketiciyi yeniden uygun fiyatlı hafif ticari modellere yöneltti. Son dönemde düşen alım gücüne bağlı olarak birçok kişinin, görüntü, yükseklik ve hacim olarak SUV modellerini aratmayan hafif ticari modelleri tercih etmeye başladığı gözlemlendi.

%65’İ BİNEK VERSİYON
Bugün orta segmentteki tüm SUV modeller yüzde 80’lik ÖTV diliminde yer alırken, hafif ticari araçların binek versiyonları (Combi) yüzde 15’lik ÖTV ile ciddi avantaj sunuyor. Köprü geçişlerinde ki kısıtların da kalkmasıyla toplam otomotiv pazarı içinde hafif ticari araçların payı yüzde 24’e yaklaşırken, asıl dikkat çeken hafif ticari araç satışlarında Combi yani binek versiyonların payının %65’i aşması oldu. Yani tüketici artık yarı fiyatına SUV yerine yeni nesil hafif ticari araçlar almaya başladı.

3008'İN YARI FİYATINA RIFTER GT ALIYORLAR!
GEÇEN hafta Barselona’da gerçekleşen yeni 408’in test sürüşünde görüştüğüm Peugeot Genel Müdürü Gülin Reyhanoğlu, hafif ticari modelleri Rifter’e olan ilgiden bahsederek, “Eğer daha fazla getirseydik, SUV modelimiz 3008 kadar satabilirdik. 10 ay sonunda 3.912 adet Rifter satmışız. Bu modelin yüzde 70’e yakını da 690 bin TL değerindeki en üst versiyon olan GT’den oluşuyor. Yani tüketiciler SUV yerine alıyor. Baktığımızda 3008’in GT versiyonu 1.2 milyon TL’nin üzerinde. Yani yarı fiyatına benzer bir araca biniyorlar” diye konuştu. Reyhanoğlu, 2023 yılında ise stratejilerinin eşit sayıda Rifter ve 3008 getirip satmak olduğunu söyledi.

HAFİF TİCARİLERDE YERLİ PAYI YÜZDE 60
BUGÜN Türkiye’de hafif ticari araç satışlarında yerli payı %59,6. En çok satan 10 modelin 6’sı Türkiye’de üretilen araçlardan oluşurken, ilk 3 sıradaki yerli modelin ise Combi yani binek sınıfında olduğu dikkat çekiyor. 10 ay sonunda 19.959 adetli Ford Tourneo Courier satışlarda ilk sırada yer alırken, Fiat Doblo Combi 13.738 adetle ikinci sırada, Fiorino Combi ise 11.488 adetli üçüncü sırada yer alıyor. Yeni Doblo’nun üretiminin İspanya’ya kayması ve mevcut Doblo’nun üretiminin bitecek olması satışlarda dengeyi değiştirecek.

ADI HAFİF VERGİSİ HAFİF
EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin’in değerlendirmesi ise şöyle: “Hafif ticari araçlar özellikle kombi sınıfı araçların çıkışı ve Doblo projesi ile birlikte 90’ların sonundan 2011 yılına kadar sürekli pazarda %30-42 arası payla büyük bir yer tutuyordu. Ama 2012 yılı sonrası özellikle gerek hız sınırı ve muayene süresinin kısalığı gerekse yakın tarihe kadar köprü geçişlerinde ki kısıtlarla birlikte pazarda payları azalmaya başladı. Ancak pandemi ile birlikte yeniden payı artışa geçti. Bunda hem köprü geçişlerinde ki kısıtların kalkması hem de SUV modelleri aratmayan yeni modeller ve %15 olan ÖTV oranının da etkisi çok büyük oldu.”

“Yeni 408’in desteği ile hedefleri tuttururuz”

PEUGEOT’nun C sınıfında yer alan yeni modeli 408’i geçen hafta Türkiye Genel Müdürü Gülin Reyhanoğlu ile birlikte Barselona'da test ettik. C-Sedan sınıfında yer aldığı açıklanan ama ‘Fastback’ isimli tasarımıyla Coupe görünüme sahip araç 2023'ün ilk yarısında Türkiye’ye gelecek. Crossover hatlarına da sahip araç konum ve fiyat olarak yeni 308 ile 508 arasında yer alacak. Aracın Türkiye'ye sadece 1.2 PureTech 130 bg EAT8 motor seçeneği gelecek. 225 ve 180 bg gücündeki şarjlı hibrit (PHEV) versiyonları ise yüksek maliyet nedeniyle getirilmeyecek. Yeni 408’in ayrıca 2023’te Avrupa’da yüzde 100 elektrikli versiyonu da satışa sunulacak.

2023’TE HEDEF 57 BİN
Gülin Reyhanoğlu, 2023 yılında yeni 408’in de gücüyle satışlarını artıracaklarını belirterek, “Biz bu yılı her şeye rağmen 35 bin adet civarında kapatacağımızı düşünüyorum. 39 bin adedi hedeflemiştik ama son dönemde lojistik problemleri nedeniyle istediğimiz araçları alamadık. 2023’te yeni 308 ile ilk yarı satışa sunacağımız yeni 408’in de gücüyle 57 bin adetlik satış hedefliyoruz. Bu da Türkiye’deki yüzde 8’lik hedefimize bir adım daha yaklaşmamızı sağlayacak. 57 bin adetlik hedefle, 750 bin adetlik pazarda yüzde 7’nin üzerinde bir pazar payına ulaşacağız” dedi. Reyhanoğlu, e-2008’in dışında 2023’te elektrikli 308’i de satışa sunacaklarını sözlerine ekledi.