Emre Özpeynirci

Türkiye’de otomobil üzerinde ÖTV+KDV derken vergi yükü o kadar fazla ki, sadece %50 ve 60’lik ÖTV diliminde yer alan otomobillerin vergi yükü araç bedelinin altında kalıyor. Bugün ülkemizde satılan 294 farklı model içinde bu kategoriye giren model sayısı sadece 10 ile sınırlı. Bu 10 modelin de bulunmayan en baz versiyonları. Varın gerisini siz düşünün!

BUGÜN Türkiye’de Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’ne (ODMD) üye 40 markanın 294 farklı model otomobili satılıyor. Modellerin farklı gövde tipleri ve versiyonlarıyla birlikte bu sayı 1000’e kadar çıkıyor. Yani Türkiye’de normal şartlarda tüketiciler 1000 farklı otomobil versiyonu içinden tercih yapma şansına sahipler. Ama gelin görün ki, düşen alım gücü ve artan fiyatlarla birlikte bırakın 1000 farklı versiyonu, en düşük ÖTV diliminde yer alan 10 modelin 22 versiyonunu bile alamayacak güçteler.

EN UCUZ MODELLER
Bildiğiniz gibi 24 Kasım 2022’de ÖTV matrahlarında az da olsa bir güncelleme yapılmış ve sınırlı sayıda otomobil bundan yararlanıp yüzde 50 ve 60’lik dilimlere girmişti. Bunların da modellerinin piyasada olmayan çoğu manuel vitesli, en düşük versiyonları olduğunu söylemek gerek. Bugün ÖTV matrah sisteminde yüzde 45’lik en düşük dilimde hiç otomobil yokken, son güncellemeyle birlikte yüzde 50 ve 60’lık dilimde şimdilik 10 modelin 22 farklı versiyonu yer alıyor. Şimdilik diyorum çünkü fiyatlar artıkça bu modeller daha önce olduğu gibi hızla üst dilimlere geçiş yapacak. Şu an için bu modeller eğer bulunabilse 335 bin TL ile 475 bin TL arasında değişen fiyatlarla resmi olarak Türkiye’nin en ucuz otomobilleri durumunda.

VERGİ YÜKÜ NASIL ARTIYOR?
En ucuz olmanın dışında bu modellerin başka bir özelliği daha var; o da vergilerinin araç bedelini aşmıyor olması. Yani bugün Türkiye’de otomobil üzerinde ÖTV+KDV derken vergi yükü o kadar fazla ki, sadece %50 ve 60’lik dilimdeki otomobillerin vergi yükü aracın çıplak fiyatının altında kalıyor. Aracın vergisiz fiyatı (matrah) yüzde 50 ve 60’lik ÖTV dilimlerinde yer alıyorsa, yüzde 18 KDV eklendiği zaman toplam vergi yükü sırasıyla %77 ile %88,8’e çıkıyor. Yüzde 70’lik ÖTV diliminde yer alan bir aracın KDV eklendiği zaman vergi yükü %100,6’ya, yüzde 80’lik ÖTV diliminde yer alan bir aracın ise toplam vergi yükü KDV ile birlikte %112’ye çıkıyor. Yüzde 150 ve 220’lik ÖTV dilimlerinde ise vergi yükü daha da artıyor.

%45’te yok, %50’lik dilimde 2 İzmitli var
24 Kasım’daki güncelleme sonrası Türkiye’de şu an için yüzde 45’lik en düşük ÖTV diliminde yer alan hiçbir model bulunmuyor. Yüzde 50’lik dilimde ise İzmit’te Hyundai Assan tarafından üretilen i10 modeli ile i20 modelinin en baz versiyonu yer alıyor. Yüzde 60’lik ÖTV diliminde ise i20 dahil 9 farklı modelin 17 versiyonu yer alıyor. Hem yüzde 50, hem de yüzde 60’lik ÖTV dilimindeki tüm modellerin çıplak fiyatları vergilerinin üstünde yer alıyor.

2022’de araç başına 202 bin TL ÖTV geliri
2022 yılı başında hükümetin motorlu taşıtlardan tahsil etmeyi hedeflediği ÖTV geliri 72.1 milyar TL iken, ek bütçe ile Temmuz ayında bu hedef tam 142.1 milyar TL’ye çıkartıldı. Hedef iki kat artırılmasına rağmen 2022 yılı sonunda ÖTV geliri yüzde 151 artışla 167,1 milyar TL’ye ulaştı. Yani kur ve enflasyona güvenen hükümet yılsonu itibarıyla iki kat artırdığı hedefin bile üstüne çıktı. Nasıl çıkmasın ki; sonuçta dünyanın en yüksek otomotiv vergisini hâlâ bu halkın ödediği gerçeği önümüzde. Aralık 2022’da araç başı ortalama ÖTV tahsilatı 236.453 TL olurken, kümülatif olarak 2022 ortalaması ise 202.069 TL olmuş. Aralık 2021’de ÖTV tahsilatının 129.558, 2021 ortalamasının ise 86.260 TL olduğunu hatırlatalım.Yenilikçi ulaşım sistemleri için MOBİLİTE KÜRSÜSÜ

Yenilikçi ulaşım sistemleri için MOBİLİTE KÜRSÜSÜ
SÜRDÜRÜLEBİLİR Mobilite İnisiyatifi Derneği (SMİ) ile Galatasaray Üniversitesi, ulaşım sistemlerinin entegrasyonuna katkı sağlamak ve inovatif çözümler geliştirilmesine fırsat yaratmak; kentleşme, aşırı trafik yoğunluğu ve çevre kirliliğinin yol açtığı iklim krizine çözüm üretmek amacıyla güçlerini birleştirdi. İmzalanan ortak protokolle kurulan “GSÜ-SMİ Sürdürülebilir Mobilite Kürsüsü’’ bünyesinde, insan ve çevre odaklı ulaşım sisteminin geliştirilmesine yönelik endüstri-üniversite iş birliği ile akıllı ulaşım sistemi altyapılarının geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yapılacak. Sürdürülebilir akıllı hareketliliğin sağlanması, yaşanabilir çevre ve bilinçli toplum oluşturulması, veri paylaşımı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla araştırmalar yürütülecek. Protokol imza töreninde açılış konuşmasını yapan Galatasaray Üniversitesi Rektörü Ertuğrul Karsak; “Bu iş birliği ile kurduğumuz platformun, Türkiye özelinden yola çıkarak özellikle Akdeniz bölgesindeki ülkeleri kapsayan hava, deniz ve kara ulaşım modlarının bireysel ve bir arada etkin kullanımına yönelik sürdürülebilir ve yenilikçi mobilite çözümlerinin ileri veri analitiği, simülasyon ve optimizasyon teknikleri ile oluşturulması için gerekli bilgi birikimini sağlaması planlanmaktadır” dedi. Sürdürülebilir Mobilite İnisiyatifi (SMİ) Kurucu Başkanı ve Renault Group Türkiye CEO’su Hakan Doğu ise, “Önceliğimiz, geleceğimiz için bir mobilite altyapısı oluşturmak. Galatasaray Üniversitesi ile ortak kuracağımız kürsü sayesinde çok boyutlu çalışma fırsatımız olacak” dedi.