Emre Özpeynirci

2022 otomotiv sektörü için tedarik problemleri, lojistik sıkıntıları ve savaşın gölgesinde geçti. Tüm bunlar otomotiv sektörüne tarihin en belirsiz dönemini yaşatırken, vatandaşlar da tarihin en yüksek araç fiyatlarıyla karşılaştı. 2023’te de benzer sıkıntıların devam edeceği, fiyatların artacağı ve 2022’yi bile aratabilecek bir sürecin bizi beklediği söyleniyor. Yaşayıp göreceğiz.

2022 yılı Türkiye’de otomotiv sektörü için tarihindeki en belirsiz yıl olarak kayıtlara geçerken, vatandaşlar da tarihin en yüksek araç fiyatlarıyla karşılaştı. En ucuz otomobilin ortalama 500 bin TL’ye çıktığı, alınabilir bir otomobilin 700-800 bin TL’den başladığı 2022 yılının geneline ise tedarik problemleri damgasını vurdu. 2022’ye pandeminin etkileri ve çip kriziyle başlayan otomotiv sektörü, yılın ikinci yarısında tedarik sıkıntılarının azalacağını öngörürken, mart ayında bir anda Rusya-Ukrayna savaşıyla karşı karşıya kaldı. Hiç beklenmeyen bu savaşın ardından çip krizi haricinde, kablo, hammadde ve lojistik gibi yeni krizler ortaya çıktı. Bu da belirsizliğin daha da arttığı bir süreç yaşanmasına sebep oldu.

2022’DE PAZARIN DURUMU
Otomotiv markaları bırakın 3-6 ay veya bir yıllık planlamayı bir hafta sonra ne kadar araç alacağını bile bilemez hale geldi. Gelen az sayıdaki araç anında satılıyor, tüketiciler daha fazla zamlanmadan otomobil almak için sıraya giriyordu. İşte tüm bu gelişmelerin içinde Türkiye’de otomotiv pazarı 2022 yılını pandemi yılı olan 2021’e göre yaklaşık yüzde 6-7’lik bir büyüme ile tamamladı. Resmi rakamlar 4 Ocak’ta Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) tarafından açıklanacak ama toplam pazarın 790 bin civarında tamamlandığı, bunun içinde otomobilin payının ise 600 bin adet olduğu söyleniyor.

2023’TE NELER BEKLENİYOR?
Öncelikli olarak sektörün genel beklentisi 2022 yılına paralel bir yıl olacağı yönünde. Sonuçta fiyatlar artmaya, zamlar gelmeye devam ediyor, ortada bir ÖTV indirimi de görünmüyor. Dünyada tedarik sıkıntısının devam edeceği de net bir şekilde ortada. Yani çip, hammadde, lojistik ve enerji sorunları sürecek gibi duruyor. Rusya-Ukrayna savaşı da sürüyor. Bunların hepsi arz sıkıntılarının 2023’e de damga vuracağını ortaya koyuyor.

SEÇİM ÖNCESİ VE SONRASI
Kuşkusuz Türkiye’de bu belirsizliklerin üstüne bir de seçim olduğunu ekleyelim. Seçim öncesi ve sonrası iki ayrı dönem yaşanacak. Seçim öncesinde insanlar her şeyin rahatlayacağını, satış yapacak ortamın olacağını, kredilerin gevşeyeceğini ümit ediyor ama o kadar arz olacak mı, çok zor. Ayrıca seçim sonrası büyük soru işareti. Tüm bunların hepsini bir arada değerlendirmek lazım. Böyle bakınca 2023’ün 2022’e yakın seyredeceği gözüküyor. Ama herkesin umudu daha kötü olmaması, 2022’yi aratmaması yönünde. Sonuç olarak daha iyi olabilmesi için her şey iyi gitse bile yeterli arz olmayacak gibi görünüyor. Herkese iyi seneler…

2022’de iç pazar %7 otomotiv üretimi %1,4 ihracat %3.8 büyüdü
2022 yılında otomotiv üretimi, ihracatı ve pazarına ilişkin resmi sonuçları önümüzdeki günlerde açıklanacak. Ama sektör paydaşlarının paylaştığı gayri resmi rakamlara göre 2022 yılında sektör hem iç pazar, hem üretim hem de ihracatta pandemilerin etkilerinin hissedildiği 2021’ye göre az da olsa büyüdü.

• Otomobil+hafif ticari araç toplam pazarının yüzde 7’lik büyüme ile yaklaşık 790 bin adetle yılı tamamladığı belirtilirken, üretimin yüzde 1,4 artışla 1 milyon 350 bin, ihracatın ise yüzde 3.8’lik büyüme ile 2022’yi 990 bin adetle yılı tamamlaması bekleniyor.

• 10 yıllık pazar, üretim ve ihracat verilerine baktığımızda aslında otomotiv sektörünün 85 milyonun üzerinde nüfusa sahip bir ülkenin potansiyelinin çok altında kaldığını gösteriyor.

• Düşünün toplam pazar tarihinde 1 milyon adede ulaşamazken, 2 milyon adedin üzerinde üretim kapasitesine sahip otomotiv sanayi de, toplam kapasite kullanımında beklenenin çok gerisinde.

Tedarik sorunu olmazsa 70 yeni model gelecek!
2023 yılında eğer tedarik problemleri artarak devam etmezse Türkiye’de 3 yeni marka ve 70’e yakın yeni model satışa sunulacak. Kuşkusuz bu modellerden birçoğu 2022 yılından sarkan yani bir türlü getirilemeyen modellerden oluşacak. Bu yıl resmi olarak satışa sunulması planlanan markalar arasında Togg, Tesla ve Chery yer alırken, modeller arasında ise şunlar var; Renault Megane E-Tech, Austral, Dacia Spring, BMW i7, 7 Serisi ve iX1, Citroen C4X, C5X, Ford Mustang Mach-E, Ranger, Transit Custom, VW Amarok, Hyundai Kona, Jeep Avenger, Nissan Ariya, Peugeot 408, Toyota Corolla, C-HR.

Çinli Chery, 2. kez Türkiye’ye geliyor!

ÇİNLİ otomotiv markası Chery, Türkiye'ye bu kez temsilcilik olmadan doğrudan kendisi geliyor. 2007 yılında Mermerler Grubu ile temsilcilik anlaşması imzalayan ve 2010 yılında Türkiye’de modelleri satışa sunulan Chery, uzun bir sessizliğin ardından 2. kez faaliyete geçiyor. Eylül ayında Türkiye’de kendi şirketini kuran Chery, Nisan 2023’ten itibaren yeni modellerini satışa sunacakmış. 2023’te 25 ayrı noktada satış ve satış sonrası hizmeti verilecek, 2024 sonrası bu sayı 40’a çıkacakmış.

ÖNCE BENZİNLİ VE SUV
Chery, Türkiye’de nisan ayından itibaren ilk etapta 1.6 litre benzinli motor ve 7 ileri otomatik şanzımana sahip 3 farklı SUV modelini satışa sunacak. Bu modeller sırasıyla C-SUV sınıfında yer alan OMODA 5 ve TIGGO 7 PRO ile D-SUV sınıfında yer alan markanın amiral gemisi TIGGO 8 PRO olacak. Chery Türkiye yetkilileri 2024 yılından itibaren ise hibrit ve elektrikli modellerin satışa sunulacağını açıkladı. Bu arada daha önce Türkiye distribütörünün bayileri ve sattığı satış sonrası araçların seyri de merak ediliyor.