Emre Özpeynirci

Pandemi, çip krizi derken otomotiv sektörü şimdi de savaş gerçeği ile karşı karşıya. Rusya-Ukrayna savaşının daha şimdiden global otomotiv üretiminde 5 milyon adetlik kayıp yaratacağı öngörülürken, Türk otomotiv sanayinde de endişeler artıyor. İlk 2 ayda savaşın etkileri yokken daralan üretim ve ihracattaki kayıpların hızla artmasından endişe ediliyor.

AVRUPA’nın en büyük otomotiv üreticisi olan Alman Volkswagen Grubu’nun CEO’su Herbert Diess, geçen hafta yaptığı açıklamada Rusya-Ukrayna savaşının ekonomik açıdan pandemiden daha etkili olacağını belirtirken, tedarikte yaşanan sıkıntılar nedeniyle otomobil fiyatlarının artacağına dikkat çekti. Gerçekten de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali özellikle Avrupa’nın pandemi sonrası yaşadığı canlanmayı alt üst ederken, otomobil endüstrisinde yeniden büyüme umutlarına darbe vurmuş oldu. 2021’de Avrupa’da bir çok ülkede otomotiv sektöründe güçlü toparlanmalar yaşanırken, bu yıl savaş ortamı ve yüksek enflasyon nedeniyle tamamen ters rüzgarlar esmeye başladı.

DAHA DA KÖTÜLEŞEBİLİR
Düşünün daha şimdiden global otomotiv üretiminde yaklaşık 5 milyon adetlik düşüş öngörülürken, savaşın etkilerine bağlı durumun daha kötüleşebileceğinden endişe ediliyor. Yani Ukrayna’daki savaş ekonomik büyüme üzerinde aşağı yönlü büyük riskler yaratmış durumda. Tabi ki Türk otomotiv sanayi de bu gelişmelerden doğrudan etkileniyor. Düşünün daha savaşın etkilerinin hissedilmediği ocak-şubat aylarında bile mevcut tedarik sıkıntıları nedeniyle hem üretim hem ihracatta ciddi kayıplar yaşandı. Önümüzdeki süreçte hali hazırda düşen üretim ve ihracatın, savaşın etkisiyle yeni bir darbe yiyeceği net bir şekilde ortada.

ÜRETİM HIZLA DÜŞÜYOR
Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) Ocak-Şubat dönemine ilişkin verilerine göre, toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12 azalarak 196 bin 194 adet, otomobil üretimi yüzde 20 azalarak 109 bin 322 adet olarak gerçekleşti. Aynı dönemde, otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 11 azalarak 146 bin 627 adedi bulurken, otomobil ihracatı ise yüzde 13 oranında azalarak 85 bin 682 adet oldu. Aylık bazda verilere bakıldığında, otomotiv sanayisinin Şubat ayı üretimi geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 9 azalarak 105 bin 644 adet olurken, aynı dönemde otomobil üretimi yüzde 9,6 azalarak 61 bin 544 adede geriledi. Şubatta toplam ihracat ise yüzde 10,4 düşerek 78 bin 737 adede geriledi. OSD Başkanı Haydar Yenigün, savaşın etkisinin kayıpları artırma ihtimalinin çok yüksek olduğunu söyledi. Yenigün, “Geçen sene başında pandemi nedeniyle kayıp öngörüleri yapıyorduk, bu sene Rusya işgali öngörüleri yapıyoruz” dedi.

'SAVAŞ UZARSA' DİYE STOKLARI ARTIRIYORLAR

OCAK-şubat aylarında Türk otomotiv sanayinde araç ihracatı düşerken, tedarik sanayi ihracatında ise yüzde 18’i bulan büyümeler yaşandı. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Albert Saydam, sebebinin savaş olduğunu belirterek, “Avrupa’da bir çok otomotiv üreticisi savaşın uzaması ihtimaline karşı mal tedarik edemeyeceklerini düşünerek stoklarını yükseltti. Otomotiv ana sanayi bilgisayar sisteminde tedarik süresini 1 haftadan 2 haftaya çıkardığında otomatikman ilk ay yüzde 25’lik artış oluyor. Bir de stok seviyesini oynadıklarında daha da fazla olur. Yani tedarik ihracatındaki artış çok yanıltmasın” yorumunu yaptı.

SAVAŞA KARŞI ÇÖZÜM İÇ PAZARI CANLANDIRMAK
“Böylesine zor bir savaş ortamında otomotiv sanayini desteklemek için yapılabilecek bir şey var mı?” sorusuna TAYSAD Başkanı Albert Saydam, “Benim bakış açım; küresel sorunlarda en ‘keyifli’ çözüm iç pazar ile çözüm bulmaktır. İhracattaki kaybı karşılamak üzere iç pazardaki ertelenmiş talebi hayata geçirmek uygun olur” cevabını verirken, OSD Başkanı Haydar Yenigün ise, “İç pazarı canlandırmak mevcut ekonomik düzende kolay değil. Ama enseyi karartmak yok, zorlamaya devam” yorumunu yaptı. Yaşanan bu tip global krizlere yönelik en azından iç pazarımız güçlü olsa, sektör bir şekilde kendini korumayı başaracak. Ama hep küçülen bir iç pazarla birlikte ihracat da düşünce, otomotiv üretimi büyük darbe yeşim oluyor.