Emre Özpeynirci

OTOMOTİV sektörünün pandemiyle birlikte tanıştığı çip krizinin etkileri ne yazık ki artarak devam ediyor. Düşünün Türkiye’de 13 Ağustos’ta beklenmedik bir zamanda gerçekleşen ÖTV matrah güncellemesi otomobil talebini artırsa da, çip krizine bağlı bulunurluk problemleri nedeniyle pazarda çok ciddi kayıplar yaşanıyor. 50-60 bin TL indirimlerin yaşandığı ağustos ayında yüzde 5, eylülde yüzde 38 daralan pazarın ekim ayında da yüzde 40’a yakın kayıp yaşaması bekleniyor.

İSKONTO TERCİH EDİLMEZ
İşte bu durum akıllara, “Bu çip krizi söylenildiği gibi 2023 senesine kadar devam ederse, otomotiv sektörünün önceliği perakende mi yoksa filo mu olacak?” sorusunu getiriyor.
Eğer çip krizinden kaynaklı üretim kesintisi 2023’e kadar devam ederse, genel olarak firmaların filo satışlarını azaltıp, önceliği perakende talebini karşılamaya verebilecekleri söyleniyor. Zaten az sayıda aracı iskontoyla filo müşterilerine vermek yerine, öncelikle perakende müşterilerinin taleplerini karşılayabilecekleri belirtiliyor. Sonuçta arz kısıtlı olunca tabi ki kârlılık ön planda tutuluyor.

AVRUPA’DA BİLGİLENDİRME
Zaten bugün Avrupa’da bazı ülkelerde, bazı markaların filo müşterilerini şimdiden bilgilendirip, “Seneye sizlere araç veremeyebiliriz” dediklerine ilişkin duyumlar da geliyor. “Peki bu noktada 3 yıldır ekonomik koşullardan dolayı küçülen filo kiralama şirketleri mevcut müşterilerinin araçlarının değişim zamanı geldiğinde ne yapacak, bu süreci nasıl yönetecek?” sorusunun da cevabı çok önemli. Bu yaşanılanlar reel sektörü de derinden etkileyecek. Sonuçta ya kiralık araç bulamayacaklar, ya da yüksek fiyatlara istemedikleri markaları kiralamak ya da satın almak zorunda kalacaklar. İşte tüm bunların hepsini hem markalara hem de filo şirketlerine sorduk.

DEVİR KİRALAMAYI UZATMA DEĞİL, ARAÇ SATMA DEVRİ

Adının yazılmasını istemeyen bir filo kiralama sektörü yetkilisi, iyice küçüleceklerini belirterek, “Çünkü araçlar değerlendiği için biz de satmak istiyoruz. Ya da kiralayan ciddi artışı kabul ederse kontratı uzatırız. Özetle 2018-2019’da 2.el fiyatları yerlerdeyken, yeni araç fiyatları ucuzken, filo şirketleri araç sattı. Bugün ise araç satmak yerine kontrat uzatıyorlar. Devir araç satma devri, uzatma değil. Şu an filo firmaları bomba üzerinde oturuyor çünkü araç fiyatları hem baz hem vergi yükü olarak tarihi zirvede ve artık alım gücünü aştı. 2023’te olası araç bollaşması ve seçim öncesi şok bir ÖTV indirimiyle sektör patlar’’ dedi.

KİRALAMA İÇİN TİCARİ ARAÇTA FIRSAT VAR

Adını vermeyen bir başka filo kiralama sektörü yöneticisi ise, otomotiv sektörünün önceliğinin perakende olacağına katıldığını belirterek, “Matematik öyle söylüyor ama yine de bir miktar azalsa da oran sıfırlanamaz. Filo müşterilerini ve onlara araç sağlayanları görmezden gelmek zor” yorumunu yaptı. Yetkili, ticari araçta ise Türkiye’nin eskiyen parkını daha verimle hale getirmek için fırsat olduğunun altını çizerek, “Otomobile göre ticari araçta üretim hacmi fena değil. Bu yüzden Türkiye’deki filolar iyi bir planlama ile yenilenebilir” dedi.

BU DÖNEM İSTENİLENİ DEĞİL BULUNAN ARACI KİRALIYORUZ

TÜRKİYE’nin en büyük operasyonel filo kiralama şirketlerinden biri olan İntercity’nin Yönetim Kurulu Başkanı Vural Ak, duruma başka bir boyut kazandırarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu durum bizden ziyade araç satan markaların problemi. Biz araçların kontratı bitince uzatmıyoruz. Muhakkak başka bir marka araç bulup, sıfır km olarak veriyoruz. Belki istenilen marka olmuyor ama sonuçta yeni araç veriyoruz. Filoları kaybetmek markaların aleyhine olacağı için eninde sonunda araç buluyorlar. Görüntüde problem var gibi olsa da her filo müşterisi biraz gecikmeli de olsa aracını buluyor. Bu dönemde filolarda markalar arasında geçiş oluyor ve olacak. Kimde varsa ondan alıyoruz. Son kullanıcılar ve bizim için fark eden bir şey yok. İstenilen aracı değil bulunabilin aracı kiralıyoruz.”

PERAKENDE MÜŞTERİSİ FİLOLARDAN DAHA SADIK

DOĞUŞ Otomotiv Başkanı ve CEO’su Ali Bilaloğlu: “Zaten az sayıda aracı iskontoyla filo müşterilerine vermek yerine, öncelik perakende de olacak” yorumlarına karşı şu cevabı verdi: “Buna kısmen katılıyorum. İskonto oranları neticede markaların politikası. Ancak şu bir gerçek, filo şirketleri satış sonrası hizmetler (SSH) konusunda perakende müşterisi gibi sadık değil. Bu sebep bence perakende önceliğinde iskontodan daha önemli.”

MARKA İMAJI VE KALİTE ALGISI İÇİN ÖNCELİĞİMİZ PERAKENDE

RENAULT MAİS Genel Müdürü Berk Çağdaş, hedeflerinin perakende ağırlığı fazla olan bir marka ve şirket olmak olduğunu belirterek, “Bu sebeple zaten 2-3 yıldır bu yönde aksiyon alıyoruz. Bunu da ziyadesiyle başardık. Bu açıdan da ‘öncelik perakende olacak’ yorumlarına katılıyorum. Bu bir strateji. Ancak ‘filo yüksek indirimli’ yorumuna katılmam. Filo indirimi ona uygun maliyetini de beraberinde getirir. Firmaların markaların perakendeyi tercih etmelerinin esas nedeni, sürdürülebilir müşteri memnuniyeti, marka imajı ve kalite algısı odağıdır” diye konuştu.

KİRALAMANIN 48 AYDAN FAZLA YAPILMASI ŞART!

Önde gelen filo kiralama şirketlerinden LeasePlan’ın Türkiye Genel Müdürü Türkay Oktay, otomotiv sektöründe önceliğin perakende alanında olacağı yorumlarına kesinlikle katıldığını belirterek, “Bu zaten bir süredir olan bir şey” dedi. Filo şirketlerinin bu süreci nasıl yöneteceğine ilişkin ise Oktay şu yorumu yaptı: “Bu uzun süredir tartıştığımız bir konu. Sıfır araç olmayınca biten kontratları uzatma veya ikinci el araç kiralama ile sorunu çözmeye çalışıyoruz ama bunlar yeterli değil çünkü her iki ürünün de sınırları var. Özellikle kontratların uzatılması hem müşterinin hem de bizim istediğimiz bir şey ancak burada en fazla 48 ay yapılabilir kuralına takılıyoruz. Avrupa’da böyle bir sınırlama yok. Biz de dernek olarak bu sınırın kalkması ile ilgili kanun değişikliği önerimizi ilettik.”

ŞU AN İÇİN BİLE ÖNCELİK PERAKENDE

PEUGEOT Genel Müdürü İbrahim Anaç, 2022’de önceliğin perakende olacağına yorumlarına katıldığını belirterek, “Zaten şu an için bile bu yorum geçerli” değerlendirmesi yaptı.

NE OLURSA OLSUN %30'UMUZ FİLO

YÜCE Auto-Skoda Genel Müdürü Zafer Başar ise, bu durumun kendileri için geçerli olmadığını belirterek, “Biz ne olursa olsun ithalatımızın yüzde 30’unu filo müşterilerine ayıracağız. Bu fabrikayla yaptığımız bir anlaşma dedi.