Emre Özpeynirci

Ağustos ayında sıfır araç tedariğindeki sorunlar nedeniyle matrah güncellemesi de işe yaramadı, otomotiv pazarı yüzde 5 düşerek 58 bin adede geriledi. Eğer yoğun talebe karşı araç olsaydı pazar 90 bin adetlere çıkacaktı.

Ocak-Ağustosta büyüme
yüzde 24’e kadar indi
ODD’nin ağustos ayı otomobil ve hafif ticari araç verilerine göre, ağustostaki yüzde 5 daralmada ticari araç satışlarındaki düşüş etkili oldu. Ağustos ayında otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,9 artarak 44 bin 756 adet olurken, hafif ticari araç pazarı ise baz etkisiyle yüzde 20,2 azalarak 13 bin 698 adet oldu. Temmuz ve ağustos ayındaki kayıplardan sonra 2021 yılı Ocak-Ağustos döneminde otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki büyüme ise yüzde 50 seviyelerinden yüzde 24,3’e kadar indi. 8 ayda bir önceki yılın aynı dönemine 501 bin 004 adet araç satılırken, otomobil satışları, 2021 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yıla göre yüzde 23,3 oranında artarak 391 bin 392 adet oldu. Aynı dönemde hafif ticari araç pazarı da yüzde 28,0 artarak 109 bin 612 adede ulaştı.

OTOMOTİV sektöründe uzun süredir devam eden çip krizinin sebep olduğu araç bulunurluğu sorunu ağustos ayında ciddi bir boyuta ulaşıp, bir de üzerine ÖTV matrah güncellemesi devreye alınınca ortalık karıştı. Tüketiciler ortalama 50-60 bin TL civarındaki indirim fırsatını kaçırmamak için bayilere hücum ederken, zaten stoklarında yeterince araç bulunmayan distribütör ve bayiler ise bu talebe karşılık veremedi. Bunun sonucu olarak temmuz ayında yüzde 45 ile 2021 yılının ilk kaybını yaşayan otomotiv pazarı, ağustos ayında da yüzde 5 düşerek 58 bin 454 adede geriledi. Bu arada matrah güncellemesi öncesi sektörün ağustos Pazar beklentisi de 55-60 bin arasıydı. Yani matrahın etkisi hiç olmadı.
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bilaloğlu, çip sorunu nedeniyle yeterli düzeyde araç bulunamadığına işaret ederek, “Tedarik sorunu yaşanmasaydı, Ağustos’ta pazar 90 bin adetler düzeyinde çıkabilirdi” değerlendirmesini yaptı. Bu da ağustos ayında gerçek kaybın 30 bin adedin üzerinde olduğunu ortaya koydu.
ÇİP KRİZİ DEVAM EDİYOR
Bilaloğlu, çip sorunun en iyi ihtimalle 2022’nin ilk çeyreği veya ikinci çeyreğinde çözülebileceğini belirterek şunları söyledi: “Eğer tedarik sıkıntısı aşılırsa matrah düzenlemesinin satışlara pozitif yansıyacağını düşünüyoruz. Bu yüzden ODD olarak yıl sonu tahminlerini yukarı yönlü revize ettik. 725-775 bin adetlik öngörüyü 825-875 bin adede yükselttik. Bu dönemde markalar araç bulmak için ellerinden geleni yapıyor.”

Yerli payında artış

AĞUSTOS ayında Türkiye’de üretim yapan markaların daha fazla araç bulunurluğuna sahip olması, otomobil satışlarındaki ‘yerli’ payını artırdı. Bir önceki ay olan temmuzda yüzde 37 olan yerli payı ağustosta yüzde 44,6’ya çıktı. Geçtiğimiz ağustos ayında da yerli payı yüzde 37 seviyesindeydi. Ağustosta otomobil ve hafif ticari satışları toplamına baktığımızda yerlinin payı yüzde 45,79’a (temmuzda %41,93) çıkarken, ithal araçların payı yüzde 54,21’e indi. Ocak-Ağustos döneminde ise otomobilde yerli ve ithalin payı aynı kalırken, hafif ticari ve toplamda ise ithalin payı arttı.

Bilaloğlu’ndan bakanlığın aksesuar tepkisine yorum

OTOMOTİV Distribütörleri Derneği (ODD) ve Doğuş Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bilaloğlu, pazartesi günü Gazete Pencere’nin gündeme getirdiği, “Bakanlıktan otomotiv sektörüne sert aksesuar uyarısı” manşetine yönelik, “Ayakta alkışlıyoruz. Bir usulsüzlük varsa önüne geçilmeli. Çok az sayıda bayi tüm sektörü zan altında bırakıyor” yorumunu yaptı. Bilaloğlu. Işlerin kitabına uygun yapılması gerektiğini belirterek, durumun sektörün tümüne mal edilmesinden dolayı duydukları rahatsızlığı da dile getirdi.

Otomotivde yönü ÖTV belirliyor
TÜRKİYE’de otomotiv sektöründeki yönü, tercihleri uzun süredir ne yazık ki ÖTV belirliyor. Ağustosta çoğunlukla yüzde 45 ve 50’lik ÖTV diliminde yer alan modelleri kapsayan B segmentinin (küçük) payı %33,88’e yükselirken, en çok tercih edilen C segmentinin (orta) payı ise %52’ye kadar geriledi. Ocak-Ağustos arasında da B segmentinin payı %30’a yükselirken, C segmentinin payı ise %54’e indi.

Mecburen manuel
NORMAL şartlarda satılan otomobillerdeki manuel vites payının hızla yüzde 10-15’lere inmesi gerekirken, sırf düşük ÖTV diliminde yer aldığı için vatandaş mecburen vitesli otomobil alıyor, markalar da mecburen getirmek zorunda kalıyor. Manuel vitesli araçların payı ilk 8 ayda geçtiğimiz yılki aynı seviye olan yüzde 26 olarak gerçekleşti.

Otomobilde Renault modelde Egea önde

• Ağustosta en çok satılan otomobil markası Renault olurken, 8 ay sonunda ise Fiat liderliği devam etti.
• Ağustos ayında Hyundai ve Dacia daha fazla araç tedarik etmesine bağlı otomobil satışlarında sıçrama yaşadı.
• Ağustosta en çok satılan otomobil ise Egea Sedan oldu. Satışlarda Clio ikinci, Megane ise üçüncü sırada yer aldı.
• Civic, Duster ve i20 üst sıralara çıkarken, Corolla ise en fazla bulunurluk sıkıntısı yaşayan model oldu.
• Ağustosta 7’inci sıraya gerileyen Corolla, 8 ay sonunda ise 2’inci sıradaki yerini korudu.
• Ağustosta premium markalar Audi ve Mercedes ilk 10’da yer alırken, Peugeot ve Opel’in ilk 15’te bile olmaması dikkat çekti.