Her iktisatçı mutlaka La Fontaine’den ilham almıştır bence. Yoksa o kadar kanatlıyla, toynaklıyla anlatır mıydık ekonomimizi. Hatta tüm dünya iktisatçılarının ortak dili hayvanlar, ortak yazı biçimi de fabl olur muydu aksi halde?
Ayısı ayrı boğası ayrı, şahini, güvercini, kedisi, kuğusu….
Bu haftanın gündemini Merkezin hangi kuş olacağı oluşturuyor.
Eskiden âşıklar birbirlerine mektup yazarmış, şiirler döktürürmüş de, postane yok henüz o devirlerde. (Ha canım cep telefonu hiç yok…) Ama ne gerçek bir aşkın, aşığın önünde ne durabilir? Güvercinler var. Bağlıyorsun ayacığına kese içinde mektubunu, uçup konuveriyor sevdiceğinin omuzuna…
Girişimden de anlaşılacağı üzere naif, sevimli minnak hayvanlar bunlar. Küçük başlı, kısa boyunlu, kısa bacaklı kuşlar. Gagaları kısa, zayıf yapılı garipler. Ama oldukça hızlı uçuyorlar. Kestane kebap acele cevap misali… Sadakati, merhameti olan kuşlar. Öyle ki; erkek ve dişi kuluçkaya birlikte yatıyor, yavruları birlikte büyütüyorlar. Her ikisi de kuluçka zamanı kursaklarından süte benzer bir sıvı çıkarıp, ilk dönemde yavrularını besliyor.
İşte piyasayı beslemek isteyen bir merkez bankasıyla karşılaşınca, faizler düşük olsun, kırda bayırda koşup oynayalım, yatırım iklimi yaratalım, krediler verelim az maliyetli olsun, yatırım olsun, çarklar dönsün diyene denk geldik mi; o naif tavrı “Güvercinlere” benzetiveriyoruz…
Ama işte hayat her zaman o kadar kolay olmayabiliyor…. Acımasız zamanları da var piyasanın. Bazen, cepte para kalmayabiliyor. Finansal ortam yatırıma uygun olmuyor. Korku oluyor. Güven kayboluyor. Güvenli limanlara park etme ihtiyacı doğuyor. Ya da fiyatlar şişiyor, şişiyor… Koccaman balonlar oluşuyor. Patlasa fena olacak. Piyasa o zaman biraz da kol kesmek zorunda kalıyor. Faizin arttırılması gerektiği savunuluyor. Ki; yüksek faizler, borçlanma cazibesini düşürsün ve bu da kredi talebini azaltsın. Enflasyon ve kur bir dengeye otursun.
İşte o tip dönemlerde; yırtıcılıklarıyla korku salan havada geniş kanatlarıyla, çırpınmadan uzun süre uçabilen şahinler devreye giriyor. Şahinler; etçildir. Acımasızdır. Havada saatler süren uçuş yaparlar. Avlarını uçarken bulurlar, kanatlarını kısarak avına pike yaparlar. Ve geçmiş olsun…. Hatta bu avcı, hızlı, acımasız özelliklerinden dolayı isimleri savaş uçakları için bile ilham olmuştur.
“Fighting Falcon” yani “Savaşan Şahin” yani daha başka bir değişle “F16”.
Şimdi “S-400" meselesine hiç giremem. Ona da ismini Putin versin. En son bir aslanın üstünde poz vermişti. Belki de “Aslan” koyar.
Şimdi gelelim Haftanın en önemli sorusuna.
Merkez hangi kuş?
Merkez bir güvercin mi? Yoksa şahin mi?
Beraber karar verelim.
Enflasyon ile başlayalım
Ağustos ayında zirvesini göreceğini söyleyen Merkez bir baktı ki, enflasyon Eylül’de bir zirve daha yaptı.
Dünyada artan emtia ve enerji fiyatları üretim maliyetlerini arttırmaya devam edecek. Yani bir tur daha enflasyona maruz kalınacak. Gıda fiyatları da yerinde durmuyor, bu cephedeki artış da TÜFE üzerinde etkili olacak. Demem o ki enflasyon yine artacak. Bu konuda yapabileceğimiz hiç bir şey de yok üstelik. Artışın kaynağı biz değiliz. Bunun üzerine bir de döviz artışı gelirse o fena işte.
Gelelim Dolara
Şu an tüm dünyada dolar yükseliyor. Nereden anlıyoruz 93’lerin üzerine çıkan dolar endeksi, 1.17’lere gerileyen euro dolar paritesi …. Gelen alımlarla %1.30’lara gerileyen ABD 10 yıllıklarından.
Dolar tüm dünyada güçlenmeye devam da edecek. Nereden biliyoruz? Powel’ın konuşmasından. Varlık alımlarını önünde sonunda minik minik de olsa azaltacaklar. Ve bu zamanlama çok uzakta değil.
Faize de bakalım.
Merkez Bankası Başkanı ne dedi?
Sırasıyla göreve İlk geldiğinde şahin duruşa devam mesajı vermişti.
Sonra PPK metninden çıkarıların ifadelerle güvercin mesajlar verildi.
Daha sonra faizleri, enflasyonun üstünde tutacağız dedi. Şahin görünümlü güvercin ?!?!?
Ve son açıklaması literatüre yeni bir kuş ekledi. Cumhurbaşkanının faizlerin düşürülmesi isteğini gerçekleştirebilmek için manşet enflasyon değil, çekirdek enflasyona bakıyoruz dedi. Ürkek bir serçe gibi..
Erken bir faiz indirimi hali hazırda doların yükselişi devam ederken, hem dövizi hem enflasyonu yukarı atabilir. Ama geç bir faiz indirimi Merkez Bankası başkanı değişikliği getirebilir. Bu durum Merkezin bağımsız olmadığını düşündürür ve döviz yine yükselir. Ve elbette enflasyon da.
Bir gece yarısı kararname ile Cumhurbaşkanı tarafından görevden alınan, sadece dörtbuçuk ay görev yapan Naci Ağbal hafta sonu yaptığı paylaşım ile piyasaların kafasını çok karıştırdı.
En son 20 Mart 2021’de saatler sabaha karşı 04:20’yi gösterirken “Sayın Cumhurbaşkanımıza Merkez Bankası Başkanlığı dahil bugüne kadar uygun görerek atadığı tüm görevlerden dolayı teşekkür ederim. Bugün itibariyle görevden alınmam nedeniyle de şükranlarımı arz ediyorum. Rabbim hepimizin hakkında hayırlısını nasip eylesin.” Tweet’i ile veda eden Naci Ağbal neden tam 6 ay sonra, hem de kritik PPK Toplantısına 4 gün kala 05/03/2021’de kendisinin kaleme aldığı Merkez Bankasının resmi sitesinde bulunan
"KALICI FIYAT İSTIKRARI" İÇIN KARARLI VE ÖNGÖRÜLEBILIR PARA POLITIKASININ ÖNEMİ başlıklı yazıyı paylaştı?
Yoksa bir göçmen kuş hikayesi mi yazılacak?
