Emre Özpeynirci

BDDK Başkanı, taşıt kredisi limitlerinde ve vadelerinde güncelleme yapılacağını belirtirken, bankacılar beklentilerini açıkladı. En alt limitin yerli otomobilleri de düşünerek 450 bin TL olması gerektiğini belirten yetkililer, kredi oranının %70, vadesinin ise 48 ay olarak belirlenmesinin şart olduğunu söylüyor.

2021 yılını kayıpla kapatan ve 2022 yılına yüzde 12.8 düşüşle başlayan otomotiv sektörü bir an önce hem ÖTV matrahlarında hem de taşıt kredilerinde güncelleme bekliyor. Bu bağlamda son dönemde hem Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) hem de Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) yetkilileri İstanbul-Ankara arasında mekik dokudu. Özellikle kredi yollarının açılması için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben ile görüşen otomotiv yetkililerine sonunda bekledikleri cevap geldi.

YERLİ ÜRETİCİLER GÖZETİLECEK
BDDK Başkanı Akben, bir televizyon programında araç fiyatlarının yükselmesi nedeniyle kredi limitlerinde güncelleme yapacaklarını belirterek, “Yapılacak düzenlemede yerli üreticileri gözeteceğiz. İthal araçlarda değil daha çok yerli araçlarda krediler daha faal ve etkin olsun istiyoruz” diye konuştu. Hatırlatmak gerekirse BDDK geçtiğimiz yılın temmuz ayında taşıt kredi vadelerine ve kullanılabilecek kredi oranlarına yönelik sınırlamalar getirmişti.  Buna göre, örneğin 300-750 bin TL arasında bir otomobil almak için kullanılan kredi oranı en fazla yüzde 30, vade sayısı ise maksimum 24 ay olarak belirlenmişti. Ancak alınan bu karardan bugüne kadar olan süreçte sıfır araç fiyatları yüzde 70’in üzerinde artınca kredi kullanımı hızla düşmüş, vatandaşların krediye erişimi imkansız hale gelmişti.

GÖZLER RESMİ AÇIKLAMADA
Akben’in açıklaması sonrası şimdi gözler yeni kredi limit ve vadelerine çevrilmiş durumda. Bu konuda görüştüğüm bankacılar, en alt limitin tüm yerli otomobilleri kapsayacak şekilde güncellenmesini beklediklerini söylüyor. Yani 450 bin liraya kadar bir otomobil almak için kredi kullanımının yüzde 70’e, vadenin ise 48 aya çıkması gerektiğini söylüyorlar. 450-800 bin TL arasında fiyata sahip otomobillerde ise kredi kullanımının %50, vadenin ise 36 ay olması bekleniyor. Hem bankacılar hem de otomotiv yetkilileri bu limitlerin olmaması halinde, güncellemenin işe yaramayacağını aktarıyor. Şimdi gözler resmi kararı verecek olan BDDK’ya çevrilmiş durumda.

TAŞIT KREDİ KOŞULLARI GELİRLE ÖRTÜŞMÜYOR

ŞU an Türkiye’de toplam taşıt kredisi pazarı 86,4 milyar TL’ye gerilerken, bireysel pazar 19,5 milyar, tüzel pazar ise 66,8 milyar TL oldu. Bankacılar yılbaşından bu yana bireysel pazarın 700 milyon TL küçüldüğünü belirtiyor. 31 Aralık 2021’de bireysel taşıt kredisi pazarı 20,3 milyar TL’ydi. Özellikle ocak ayında satılan otomobillerin yüzde 90’ından fazlasının peşin alınması bunu gösteriyor. Bugün Türkiye’de bireysel kullanılan taşıt kredi ortalaması 85 bin TL’ye kadar inerken, bankacılar şu anki kredi koşullarının vatandaşların gelir hesabı ile örtüşmediğinin altını çiziyor. Banka yetkilileri, “Ya faizler inecek, ya da vade uzayacak. Şu an için en mantıklısı baremi artırmak. Çünkü mevcut limitlerde ne yazık ki araç yok. Yani en alt limitler kullanımından düştü” yorumunu yapıyor.

BANKALAR FAİZLERDE DÜŞÜŞ SİNYALİ VERDİ

BU arada taşıt kredilerinde otomotiv sektörüne hareket getirmek için BDDK’nın dışında bankalar da faizlerde düşüş sinyali verdi. Bu hafta içinde birkaç bankanın aylık taşıt kredi faizlerini markalara göre yüzde 1.89 ile 1.99 aralığına çekmesi bekleniyor. Şu an ortalama taşıt kredisi faiz oranlarının yüzde 2.5’lar seviyesinde olduğu düşünülürse, bankaların bu indirimi BDKK’nın güncellemesi üzerine sektöre olumlu yansır.

MATRAH GÜNCELLENMEZSE TÜM ARAÇLAR YÜZDE 80'E GİRER

BİLDİĞİNİZ gibi ocak ayında ÖTV matrah limitleri yeniden düzenlenmiş ama matrahlar güncellenmemişti. %50 ile 80’lik ÖTV baremlerinin arasına %60 ve 70’lik 2 yeni dilimin eklenmesi durumu ne yazık ki çözmedi. Ocakta satılan 29 bin otomobilin sadece %7,8’i yüzde 50’lik ÖTV dilimine girerken, %14,7’si yüzde 60, %29’u yüzde 70, %46,7’si yüzde 80’lik ÖTV diliminde satıldı. Yüzde 45’lik ÖTV dilimine giren hiç araç olmadığı, yüzde 50’lik diliminin oranının da %7.8’e indiği düşünülürse, matrah güncellemesinin şart olduğu ortada. Yoksa çok değil mart ayında %60 ve 70’lik yeni ÖTV diliminde de araç kalmayacağı tüm modellerin %80’lik dilime gireceği net bir şekilde görülüyor. Yoksa bu şekilde devam etme şansı kalmadı.

2. EL OTOMOBİLDE KREDİ KISITLAMASI KALKMALI

BU arada otomotiv sektörü yetkilileri BDDK’nin kredi limitlerini güncellemesine ilişkin olarak, “Her ne kadar faiz oranları hâlâ yüksek olsa bile bu biraz toparlar. Ama özellikle 2.el araçlarda kredi kısıtlamasına gerek yok. Çünkü ikinci el ticaretinin artmasının cari açığa olumsuz etkisi yok. En azından 2.elde kredi kısıtlaması kalkıp, piyasaya destek olunabilir” yorumunu yapıyor.

Kredi koşuları neydi, ne olmalı?

Araç değeri (TL) LTV* Vade (ay)
ESKİ HALİ
0-120.000 %70 48
YENİ HALİ
0-450.000 %70 48
ESKİ HALİ
120.000-300.000 %50 36
YENİ HALİ
450.000-800.000 %50 36

*LTV: Kredi kullanım oranı