Emre Özpeynirci

Otomotiv sektöründen tahsil edilen ÖTV’nin payı toplam ÖTV gelirleri içinde %38’e, toplam vergi gelirleri içinde ise rekor seviye olan %6,08’e çıkarken, devletin araç başına ÖTV tahsilatı 205 bin TL’yi geçti. Yani fiyatlar artıkça, alım gücü düşüyor, otomotiv pazarı daralıyor ama ÖTV geliri hiç düşmüyor, hep artıyor. İlk 7 ay sonunda artış tam %101 oldu.

TÜRKİYE’de devletin vergi gelirleri dolaylı ve dolaysız vergiler olarak ikiye ayrılır. Dolaylı vergiler, yansıtılması en kolay vergilerdir. Katma değer vergisi (KDV), özel tüketim vergisi (ÖTV), gümrük vergileri, banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) dolaylı vergiler içerisinde yer almaktadır. Kazanç veya gelir yerine, harcamalar üzerinden alınırlar. Yani bir malı almadan dolaylı vergilerini ödersiniz. Kolay tahsilat anlamına gelir. Dolaysız vergiler ise kişilerin gelir veya kazançları üzerinden alınan vergilerdir. Gelir vergisi, kurumlar vergisi dolaysız veya doğrudan vergilere örnektir. Ama bu tip vergilerin sağlıklı bir şekilde toplanması dolaylı vergilere göre çok zordur.

%70’İ DOLAYLI VERGİ
Tahsilat kolay olduğu için devletin toplam vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payı yüzde 70’e yakındır. İşte bu da birçok tüketim ve harcamalar üzerindeki vergi yükünün çok yüksek olmasını sağlar. Vergi gelirleri içinde özel tüketim vergisinin yani ÖTV’nin payı ise yaklaşık yüzde 20 civarındadır. 2022 yılı için mevcut ek bütçe dahil vergi gelir hedefi içindeki ÖTV payı ise yüzde 16 olarak hedeflenmiş. Yani yıl sonunda ek bütçeyle 2 trilyon 341 milyar TL’lik toplam vergi geliri hedeflenirken, ÖTV’nin payı ise 376 milyar TL olmuş. Bugün özel tüketim vergisi ağırlıklı olarak motorlu taşıtlar, alkol, tütün ve bazı enerji ürünlerinin satışı aşamasında alınan dolaylı bir vergidir.

OTOMOTİVİN PAYI %38
Motorlu taşıtlar yani otomotiv sektöründen alınan ÖTV’nin payı ise toplam ÖTV gelirleri üzerinde yüzde 37.8’dir. Motorlu taşıtlardan alınması planlanan ÖTV hedefi yılın ilk bütçesinde %5,73 pay ile 72 milyar 100 milyon lira iken ek bütçe ile oran %97,48 arttırarak 142 milyar 386 milyon liraya çıkartıldı. İşte bu nokta da vergi gelirleri içinde motorlu taşıtların payı rekor bir seviye olan %6,08’e taşınmış oldu. Sonuç olarak hükümetin motorlu taşıtlardan gelen vergi gelirine olan ihtiyacı her geçen gün artmakta. Yılın ilk 7 aylık döneminde yapılan 72 milyar liralık tahsilat ile zaten yılın ilk hedefi tutmuştu. Artık hedef yüksek kur ve enflasyon desteği ile kalan 5 aylık dönemde ek bütçe ile gelen 70 milyar 286 milyon liralık hedefin de tutması. Bugün satılan her 100 otomobilin 91 adedi %80 ÖTV diliminde satılıp, araç başına tahsilat 205 bin TL’yi geçerken bunun çok da zor olmayacağı açık gibi.

KAZANAN YİNE KASA OLDU
• 2022 Temmuz araç başı ortalama tahsilat 205.603 TL
• 2021 Temmuz araç başı ortalama tahsilat 92.783 TL
Araç başı ÖTV tahsilatına kümülatif baktığımızda ise,
• 2022 ilk 7 ay ortalaması 167.068 TL
• 2021 ilk 7 ay ortalaması 77.612 TL

BU TABLO İLE ÖTV İNDİRİMİ GELİR Mİ?
EBS Danışmanlık’ın verilerine göre 2022 yılının ilk 7 ayında otomotiv pazarı yüzde 6,45 daralırken, devletin otomotiv sektöründen tahsil ettiği ÖTV geliri yüzde 101 oranında artmış durumda. EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, “Yani Türkiye’de fiyatlar artıkça, alım gücü düşüyor, otomotiv pazarı daralıyor. Ama aynı şekilde ÖTV geliri hiç düşmüyor, hep artıyor. Bugün en ucuz otomobilin üzerindeki vergi yükü yüzde 112’ye çıktığı için de bu durum hiç şaşırtmıyor. 2022 yılına ilişkin ilk bütçe hedefinde motorlu taşıtlardan tahsil edilmesi hedeflenen ÖTV hedefi 72,1 milyar TL’ydi. Bu hedef ilk 7 ay sonunda tutarken, haziran ayında açıklanan 2022 yılı ek bütçe hedefi olan 70,3 milyar TL’nin ise kalan 5 ayda tutması gerekiyor. Bu koşullarda ek hedefin ancak tutabileceği, bu yüzden bin indirim beklememek gerektiği çok açık” yorumunu yapıyor.

OTOMOTİVİN 7 AYLIK KARNESİ
OTOMOTİV Sanayii Derneği (OSD) Ocak-Temmuz verilerini açıkladı. Yılın ilk yedi ayında otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5 artarak 742 bin 969 adet, otomobil üretimi ise yüzde 4 azalarak 434 bin 190 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 770 bin 279 adede ulaştı. Aynı dönemde, otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 3 artarak 526 bin 601 adedi bulurken, otomobil ihracatı ise yüzde 8 azalarak 298 bin 333 adet oldu. Ocak-Temmuz döneminde toplam pazar geçen yıla göre yüzde 7 daralarak 430 bin 929 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da yüzde 8 daralarak 319 bin 313 adet oldu. Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında Ocak-Temmuz döneminde toplam pazar yüzde 0,5 ve otomobil pazarı yüzde 1 arttı. Ağır ticari araç pazarı yüzde 13 artarken, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 3,5 oranında daraldı.

HEM ELEKTRİKLİ HEM HİBRİT OLARAK GELDİ
KIA’nın kompakt SUV sınıfındaki başarılı temsilcisi Niro’nun yenisi Türkiye’de satışa sunuldu. Hem hibrit hem de elektrikli versiyonu satışa sunulan yeni Niro’nun elektrikli versiyonu 204 beygir güç, 255 Nm tork üretirken, 460 km menzil sunuyor. Fiyatı ise 1.399.000 TL. 141 beygir güç ve 265 Nm tork üreten hibrit Niro’nun fiyatı ise 1.199.900 TL. DC şarj imkânı da sunan elektrikli Niro, 50 kW DC şarj istasyonlarında 65 dakikada, 100 kW DC istasyonlarda ise 45 dakikada %80 şarj olabiliyor.

SADECE 99 ADET ÜRETİLDİ
FRANSIZ süper spor otomobil markası Bugatti, elektrik çağına girerken son 16 silindirli modeli W16 Mistral’i tanıttı. Sadece 99 adet üretilecek aracın Avrupa fiyatı yaklaşık 5 milyon Euro ve hepsi şimdiden satılmış durumda. 8 litrelik W16 motor 1,578 beygir gücünde.

100 ÜLKE ARASINDA ZİRVEYE YERLEŞTİ
DÜNYANIN en büyük araç kiralama şirketlerinden biri olan Enterprise Rent A Car’ın ana franchise sahibi Enterprise Türkiye, müşteri memnuniyeti odaklı yaklaşımıyla globalde zirveye yerleşti. Enterprise Türkiye, bağımsız denetleme kuruluşu tarafından yapılan müşteri memnuniyeti değerlendirmesinde Enterprise’ın faaliyet gösterdiği yaklaşık 100 ülke içerisinde en yüksek skoru elde ederek, bu alanda dünya çapında birinci oldu. Şirket, son iki yılda müşteri memnuniyetinde Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi’ndeki (EMEA) birinciliğini globale taşıyarak, önemli bir başarıya daha imza attı.