Efe Sıvış

Being John Malkovich filmiyle ün yapan yönetmen Spike Jonze, 2014’te Aşk (Her) adlı filmiyle izleyicisine gelecekten önemli haberler getirmişti. Başroldeki Joaquin Phoneix, karısından boşanmış, tek başına bir apartman dairesinde yaşayan, derbeder, depresyonda bir adamdı. İşte bu adam, dijital bir kadın olan Samantha’yla dolu dizgin bir aşk yaşamaya başlıyordu. Bu film, istediği türden bir romantik ilişkiyi bir türlü tutturamamış sessiz yığınlar için bir can simidi olabilirdi. Yapay zekanın geleceğine ilişkin sorular arka arkaya geldi.

Sanal gerçeklik gözlüklerini takınca oturduğumuz yerden, 100 metreden aşağıya hızla düşen bir roller-coaster’a binmiş hissini ya da bungee-jumping yapıyor hissini yaşayabiliyorduk. Öyleyse aynı gözlüklerle orgazm yaşamak da mümkün olabilirdi. Sanal gerçeklik gözlüklerini taktığınızda dilediğiniz kişiyle hatta kişilerle, dilediğiniz yerde, dilediğiniz pozisyonda sevişme özgürlüğünüz olduğunu düşünün… Hem de bunu çok cüzzi bir miktar karşılığı elde ettiğinizi hayal edin. Şimdi bir adım daha öteye gidelim. Hayal ettiğiniz gerçek bir karakteri, örneğin Taylor Swift’i ya da Irina Shayk’ı veya dünyaca ünlü tenisçi Maria Sharapova’yı, ya da Nicole Kidman’ı hatta artık yaşamayan Audrey Hepburn’ü yapay zekayla ürettiğinizi düşünün… Bu kadınların aurasıyla yapay zeka marifetiyle sanal gerçeklikle bir ilişki yaşadığınızı hayal edin. Tüm gün onun sesiyle telefonda görüşüyorsunuz, whatsapp’tan yazışıyorsunuz. Sanal gerçeklik gözlüklerini takıp onunla sevişiyor, hatta orgazm oluyorsunuz. Hafta sonu ise yine önce gözlükleri sonra sevgilinizi kolunuza takıp Maldivler’e tatile gidiyorsunuz.

Oturduğunuz yerden bu deneyimleri gerçeğe en yakın versiyonda yaşıyorsunuz. Hem de çok sınırlı bütçelerle… Bu sistemin gerçek kişiyle değil fakat hayali kadınla ilişki yaşanan sistemleri çıktı. Mesela bugün, candy.ai sitesine girip hayalinizde kadını 3 dakikada yaratabilir ve onunla ilişkinize derhal başlayabilirsiniz. Hatta deneme sürüşü ücretsiz. Şimdi şöyle düşünelim. İnsanın sanal gerçeklikten ve yapay zekadan aldığı zevk bu kadar ulaşılabilir olursa, okul sıralarında dirsek çürüten, plaza katlarında kurumsal kariyer için dirsek savaşı yapan, sıradan bir gayrimenkul satın almak için 20 senelik borçlara giren, hayatını tek bir kadına ya da erkeğe adamaya, kredi çekip düğün yapan, nikah kıyıp gerdek gecesine girmeye hevesli kaç kişi bulabilirsiniz? Sanal gerçeklik ve yapay zekayla ilgili esas konuşulması gerekenler bu minvalde olmasına rağmen geçtiğimiz hafta siyasetin griliği bu alanının da rengini soldurdu. Almanya’da sivri zekalı bir eski gazeteci/ yeni sosyal medya ajansı sahibi Timm Rotter, hazırladığı 38 soruluk anketi yapay zeka sistemlerine uyguladı. Sonuçlar sansasyonel bir edayla verildi:

Yapay zeka solcu çıktı!

Soruları ve yanıtları inceledim. Aslında yapay zeka solcu değil liberal çıkmıştı. Fakat anketi analiz edenler bu ayrımların farkında değildi. Anavatanı Kaliforniya’daki Silikon Vadisi olan yapay zekanın solcu olması mümkün müydü? Google, Meta, Amazon, Cisco gibi iflah olmaz serbest piyasa ekonomisi savunucularının devrimci olması olası mıydı? Elbette değildi. Fakat Müslüman göçmenleri ülkemizden kovalım mı ya da ülkemize hiç almayalım mı, kadın-erkek eşitliği sağlansın mı, ırk eşitliği olsun mu, çevresel duyarlılık ve sürdürülebilirlik konularında hassas olalım mı türünden sorulara makul cevaplar veren yapay zekâ, bu sonuçlarla Almanya’da sol eğilimli Yeşiller Partisi’nin politikalarıyla eşleşmişti. Böylece yapay zekâ solcu olmuş gibi hurda analizler ortaya çıkmıştı. Hatta işi ileri götürüp Kaliforniya’daki teknoloji elitleri komünist mi başlıklı makaleler yazanlar oldu. Aslında yapay zekanın solcu olduğu falan yoktu. Kaliforniya’daki teknoloji elitlerinin Marksizm, Leninizm gibi ideolojileri pek taktığı da yoktu. Kaliforniya eyaletinde seçmenler 1992’den beri ABD’de Demokratlara oy veriyor. Yani ABD’de nispeten daha liberal bir yerde duruyorlar. Bir çocuğu yetiştiren, onun değer dünyasını şekillendiren annesidir. Yapay zekanın annesi de Kaliforniya’da Silikon Vadisi’ndeki yazılımcılardır. Bu yazılımcılar solcu değildir. Fakat üst gelir grubunda ve eğitimli olduklarından temel hak ve özgürlükler, çevre, sürdürülebilirlik, ırksal eşitlik, göçmen karşıtlığı gibi konularda kırsalda oturan bir Cumhuriyetçiden daha özgürlükçü bir bakış açıları vardır. Yapay zekayı da bu anlayışla yoğurmuşlardır. Almanya’da Yeşiller Partisi, İngiltere’de İşçi Partisi, Brezilya’da İşçi Partisi, ABD’de Demokrat Parti, hak ve özgürlükler konusunda daha liberal bir tutum takındığından belli sorular sorulduğunda yapay zekâ bu partilere yakın gibi görünmektedir. Fakat bu tamamen sorulan sorularla ilgilidir. Yapay zeka solcu değildir. Aksine Kaliforniya’daki annesinden öğrendiği şekliyle sonuna kadar neoliberal bir ekonomik sistemi, dibine kadar serbest piyasa ekonomisini, köküne kadar devletin ekonomiye müdahale etmemesini savunur.

DJ Tiesto Doğru, Yenikapı Yanlış

Doğru isim, yanlış tercih. Trance müziğin dünyadaki en popüler isimlerinden biri… DJ Tiesto uzun yıllardır Türkiye’ye uğramıyordu. Tiesto’nun İstanbul konseri 8 Ağustos 2024’te İstanbul’da olacak. Konser seçiminde lokasyon, dinleyici profili, ulaşım kolaylığı gibi unsurlardan ziyade ne kadar bilet satarım anlayışıyla hareket edilmiş. 120 bin metrekarelik alanın konser kapasitesi 75 bin kişi… Maslak Parkorman’ın 10 bin kişilik, Sarıyer Lifepark’ın 20 bin kişilik kapasitesi düşünüldüğüne Yenikapı seçimi daha net anlaşılıyor. Fakat organizatörler de haksız değil. Tiesto’nun 1 gecelik yani 2 saatlik DJ performans yapmasının ücreti 500 bin ila 750 bin dolar arasında değişiyor. Bu tutarın karşılanması için doğal olarak bir izdiham gerekiyor. Biletler geçtiğimiz cuma günü satışa çıktı. Tiesto artık eski Tiesto değil. “The Greatest DJ Of All Times” (Tüm zamanların en iyi DJ’i) unvanını almış, dünyanın en büyük müzik festivallerinde baş sanatçı olarak sahneye çıkmış ve 170 milyon dolarlık bir servetin sahibi olmuş biri… Tiesto’nun ticari başarısı müziğine de yansıdı. Bu durum daha genel kitlenin hoşuna gidecek parçalar yapmasına neden oldu. Bu nedenle müziği, çeşitli otoritelerce “cheesy” ya da “commercial” olmakla suçlandı. Tiesto ise bu suçlamaları pek tınlamadı. Her koşulda Tiesto demek son dönemedeki parçaları değil aşağıdaki 4 parça demektir;

1997 tarihli Silence (feat. Sarah McLachlan) - DJ Tiësto's In Search of Sunrise Edit

2001 tarihli DJ Tiësto - In My Memory

2002 tarihli Paul Oakenfold – Southern Sun (DJ Tiësto Mix)

2004 tarihli DJ Tiesto – Love Comes Again

Tiesto’yu ömrünüzde en 1 kez canlı dinlemek istiyorsanız bu son fırsatınız olabilir. Çünkü weraveyou.com isimli ünlü müzik sitesi, geçtiğimiz nisan ayında Hollandalı sanatçının emekli olacağını ve ailesine daha fazla zaman ayırmak istediğini yazdı. Tüm ajanslar haberin üzerine atladı. Meğer bu, sitenin yaptığı bir 1 Nisan şakasıydı. Fakat aynı Tiesto, geçtiğimiz şubat ayında ABD’nin ünlü Superbowl gecesinde çalmaktan son anda vazgeçti. Tiesto, kabul etseydi ülkenin en ünlü Amerikan futbolu maçı öncesinde ve maç boyunca çalacak müziklerden sorumlu olacaktı. Devre arasında sahneye çıkan isim Usher’dı. Tiesto, iptalin sebebini ailesel bir mesele olarak açıkladı. Yaş 55… 2019’da evlendiği model Annika Backes’tan 2 çocuğu var. Grammy, MTV Avrupa Müzik Ödülleri, DJ MAG, Mix Mag, WMC Miami Ödülleri, Billboard Müzik Ödülleri, tüm zamanların en muhteşem Hollanda vatandaşı listesine giriş payeleri, özel bir jeti, Las Vegas’ta malikanesi, harcamakla bitmeyecek bir serveti var. Diğer bir deyişle artık tok satıcı olan Tiesto’yu gerçekten de bir daha izleme fırsatınız olmayabilir.