Aslında içimden şöyle güzel yeni yıl dilekleri, hatta dilek olmanın ötesine geçmiş haberleriyle yeni yılın ilk yazısını yazmak isterdim. Ama gel gör ki ardı ardına gelen zamlar ve yeni yılın ilk makroekonomik verileri, hizmet sektörü tarafındaki ilk maaş ve ücret artış talepleri ile birlikte 2023’ün şimdiden 2022’yi aratacağından endişe etmeye başladım.
Yeni yılın henüz ilk günüydü akşam saatlerinde cep telefonuma gelen bir mesaj şöyle diyordu: Yeni yılla birlikte artık ev işlerine yaptığım hizmet bedelini şu kadar TL’ye yükselttim. Sizin için de uygunsa yarın sabah geleyim. Gelmemi istiyorsanız 1’e istemiyorsanız 2’ye basın tadında bir mesaj. İstenen zam oranı ne? Yüzde 45. Nereden çıktı bu %45? Çünkü asgari ücrete yapılan zam %55.
Bir arkadaşımla konuşuyorum, çocukları okuldan dönünce karşılayıp birkaç saat için ilgilenen yardımcısı ilk günden yapmış kendi kafasınca zammını şaaaak %65. Eve su söylüyorum her hafta farklı fiyat. Asgari ücrete zam açıklandığı gün dikkatinizi çekerim hayata geçmeden daha damacana suya %10 zam daha yapıldı. Bu son zam nereden çıktı diye sorduğumda suyu getiren arkadaş asgari ücrete yapılan artışa atıfta bulundu ama o tarihte asgari ücret hâlâ zamsızdı. Ücret artışı yansıyınca korkarım bir tur daha zam gelecek?
Asgari ücret demişken %55 zam yapıldı. Şunun adını baştan koyalım. Yaşanan bu zorlu süreçten toplumun en fazla etkilenen kesimleri dar ve sabit gelirli insanlar oldu. Dolayısı ile o kesimlerin enflasyon altında ezdirilmemesi hatta bir refah payının verilmesi gerekir. Ancak burada bir başka sorun var. Artan sadece asgari ücret olmuyor ki bütün maaşlar, ücretler asgari ücrete göre hesaplanır hale geliyor. İnsanlar ben bu işe başladığımda maaşım 2,5 asgari ücretti şimdi 1,5 asgari ücret diyerek haklı bir tavır sergiliyorlar. Yapılan zam ne kadar süre götürür merak konusu. Açıklamayı yaparken Cumhurbaşkanı Erdoğan kendi ifade etti, gerek görülürse bir ayarlama daha yapılabileceğini. Dün de açıklanan enflasyon verisi sonrasında memur ve emekli maaşlarına yapılacak zam yine Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından %25 olarak açıklandı.
Ben bu yazıyı yazarken açıklanmadı henüz ama özel okullar da epeyce el yakacak sanırım bu yıl yine. Öncü gösterge servis ücretlerinden geldi zaten hoooop %19,95.
Trafik cezası, vergi, ehliyet, pasaport gibi ödemeler için yapılan zam yeniden değerleme oranı kadarcık, yani %122,93.
Taksi ücretlerine ve toplu taşımaya (İstanbul’da geçerli) %29,10 zam geldi. Zam geldi gelmesine de bulunamayan taksinin zam beğenmemesi yılın değişmeyen tek gerçeği bence.
Gelelim yılın ilk verisine malum dün 2022 yılı enflasyonu TÜFE’de TÜİK tarafından %64,27 ENAG tarafından ise %137,55 olarak açıklandı. Gerçi oraları geçeli çok oldu biz. Değil açıklanan veriyi merak etmek, açıklanacak günü bile unuttuğumuz oluyor artık. Zira herkesin enflasyonu kendine göre zaten farklılık gösteriyor. Ama hayat herkes için pahalı burası tartışmasız bir gerçek çünkü ucuz bir şey zaten kalmadı.
Uzun lafın kısası işin içine EYT’yi dahil edecek olursanız yapılan bu gelir artışları bir tur daha bize enflasyon üzerinde baskısını hissettirecek. Birileri etkisi olmayacak dese de size eve yardıma gelen hanımlardan tüm hizmet sektörüne, sudan ulaşıma pek çok başlığı yukarıda anlatmaya çalıştım.
Geçtiğimiz yılki “Peki bu koşullarda biz kendimizi nasıl enflasyona karşı koruyacağız” sorusu hali hazırda başköşede duruyor. Bana sorarsanız 2023 yılında da en azından görünen o ki seçimlere kadar 2022’de olduğu gibi Borsa alternatifsiz kalacak. Ama çok daha tedirgin edici olacağı da kesin.
Sizlerden ricam Borsayı bedava para dağıtılan bir yermiş gibi görmemeniz ve yatırım yapmadan önce mutlaka bir uzmanla görüşmeniz.
Yeni yılda siz değerli okurlarımıza her şeyden önce sağlık dilerim. Sevdiklerinizle bol bol kahkalar atacağınız huzurlu, mutlu, kazançlı bir yıl olsun.
