Serap Durusoy
Bu Haftanın Veri Değerlendirmesi
Veri akışının yoğun olduğu bir hafta yaşıyoruz. Şubat ayı işsizlik rakamı, ödemeler dengesi istatistikleri ve sanayi üretim endeksi haftaya damgasını vurdu. Bugün de MB’nın yeni başkanı Şahap Kavcıoğlu başkanlığında yapılacak ilk toplantıda faiz kararı açıklanacak.
Pazartesi günü 2021 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre işsizlik oranının 0,7 puanlık artış ile yüzde 13,4 seviyesinde gerçekleştiği açıklandı. Geniş tanımlı işsizlik ise bir önceki aya göre 1,2 puan azalarak yüzde 28,3 oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,4 puanlık artışla yüzde 26,9 olurken, istihdam oranı 0,3 puanlık azalışla yüzde 28,1olarak açıklandı. Bu yaş grubunda iş gücüne katılma oranı ise bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 38,5 seviyesinde gerçekleşti. İstihdam edilenlerin sektörel dağılımına bakıldığında ise yüzde 17,4’ünün tarım, %20,8’inin sanayi, yüzde 6,0’ının inşaat, yüzde 55,8’inin ise hizmet sektöründe yer aldığı gözlemlendi. Görüldüğü üzere istihdam edilenlerin yarıdan fazlasının hizmetler sektöründe olması önümüzdeki iki hafta ve belki daha sonra da devam edecek kapanmaların sektörde yaratacağı ciro kaybı ve işten çıkarma yasaklarının mayıs ayında sona ermesiyle birlikte tablonun vahim bir hal alacağı söylenebilir.
Öte yandan pazartesi günü açıklanan bir diğer veri ise Şubat 2021 dönemine ilişkin ödemeler dengesi rakamları oldu. Buna göre Türkiye’nin cari işlemler hesabı, şubat ayında 2 milyar 610 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 37 milyar 786 milyon dolar olarak açıklandı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının yükselişinde kuşkusuz hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin özellikle seyahat kaleminden kaynaklanan gelirlerin, 984 milyon dolar azalarak 494 milyon dolara gerilemesi ve birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışların 390 milyon dolar yükselerek 1 milyon 171 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmesinin etkili olduğu görülmekte. Rusya’nın Türkiye’ye uçuşlarını sınırlaması benzeri olarak Almanya ve İngiltere’nin Türkiye’ye yönelik seyahat yasakları turizmden elde edilen gelirleri önemli ölçüde etkileyecek. Bu nedenle Türkiye’de vaka sayılarının aşağıya çekilmesi çok önem taşıyor. Öte yandan cari açığın seyrinde aşının yaygınlaşması, AB’deki pandemi kısıtlamaları ve AB ekonomisindeki beklenen toparlanma da belirleyici. Çünkü ihracatımızda önemli bir payı olan AB ülkelerinde pandemi önlemlerinin sıkılaşması cari açığın önümüzdeki dönemlerde de sürmesinde etkili olacak. Bu bağlamda küresel ekonomilerdeki belirsizlikler cari açığın seyri konusunda önemli risk unsuru. Dolayısıyla Türkiye’nin ithal girdi bağımlılığını azaltıcı ve ihracat kompozisyonunu değiştirici yapısal düzenlemeleri gerçekleştirmeden cari açığın azaltılması ve kalıcı iyileşmenin sağlaması zor görünüyor.
Bu haftanın bir diğer önemli verisi ise salı günü açıklanan sanayi endeksi oldu. Son verilere göre sanayi üretim endeksinde şubat ayında aylık oranda yüzde 0,1 artış kaydedilirken, yıllık bazda ise yüzde 8,8’e ulaşıldığı bildirildi. Sektörel olarak yıllık sanayi üretimi imalatta yüzde 9.3, madencilikte yüzde 15.9 artış görülürken, enerjide yüzde 0.8 düşme kaydedildi. Bu veride de pandemi ve kur dalgalanmalarının sanayicinin finansman koşullarını zorlaştırması nedeniyle hammadde alımının güçleşmesi ve tedarik zincirinde yaşanılan sıkıntıların etkili olduğu görülmekte. Bu noktada ithalattaki vergi yükünün kaldırılması sanayici için büyük bir önem taşıyor.
Bugün ise piyasalarda yön belirleyici olacak olan ve majör bir öneme sahip faiz kararı açıklanacak. Genel eğilim faizin sabit bırakılacağı yönünde. Zaten şu dönemde faiz indiriminin herhangi bir rasyonalitesinin olmayacağı muhakkak. Çünkü indirim daha sonraki dönemde daha yüksek faiz artışı yapılmasına ve ekonominin kontrol edilmez bir duruma gelmesine yol açacak.