Uğur Ergan

Geçen hafta değerli dostum Cem Oğuz sayesinde, Cumhuriyet döneminin en önemli ressamlarından Hasan Vecih Bereketoğlu için basılmış iki ayrı ciltten oluşan kataloğa sahip oldum. Bereketoğlu’nun torunu Ömür Derin’in gayretleriyle hazırlanan kataloğun birinci cildi 416 sayfa, ikinci cildi 431 sayfadan oluşuyor. M.Burak Çetintaş ve Feyza Akder’in katkı verdiği birinci cilt ağırlıklı olarak Bereketoğlu’nun desenleri, yaşamı, sanat hayatı ile ilgili belge ve fotoğraflar, yazışmalar, sanatçının döneminin diğer ünlü ressamları ile mektuplaşmaları ve bizzat kendisinin kaleme aldığı yazılardan oluşuyor. Katalogdan Bereketoğlu’nun 7 Ağustos 1895’te dünyaya geldiğini öğreniyoruz. Ancak doğum yerinin neresi olduğu tam olarak net değil. Rodos’ta veya Kahire’de dünyaya geldiğine dair kayıtlar bulunduğu belirtiliyor. Babası Cemaleddin Molla, Kahire’de vefat edince 1901’de annesiyle birlikte Kahire’den Rodos’a, yani anne evine göç etmiş Bereketoğlu. Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923’te ikinci eşi Leyla Hanım’la evlenen Hasan Vecih Bey’in sanat eğitimini sürdürmek için eşiyle birlikte Paris’e gittiği bilgisi var katalogda. Cumhurbaşkanlığı Köşkü’nde Daire Müdürü de olan Bereketoğlu, Demokrat Parti’nin iktidara geldiği 1950’de bu görevinden istifa eder ve bundan sonra vefat ettiği 21 Haziran 1971 tarihine kadar yaşamını İstanbul’da sürdürür.

Aralara sanatçının resimlerinin de serpiştirildiği birinci cilt, “Önsöz, otobiyografi, kronoloji, H.Vecih’in hayatı, albümlerden, H.Vecih’in sanat yaşamı, kayıt defterleri, muhasebe defterleri, desenler, resim defteri, H. Vecih’in kaleminden, ressamların mektupları, anma sergisi, hakkında ve kaynakça” bölümlerini kapsıyor. Bu cilt, Bereketoğlu’nun hayatını merak edenler için gerçekten müthiş bilgiler içeriyor.

Ömür Derin ve Feyza Akder’in emekleriyle hazırlanmış ikinci ciltte H.Vecih’in müthiş eserleri karşınıza çıkıyor. Bu ciltte sanatçının yaptığı portreleri, oto portreleri, manzaraları, natürmortları ve çıplakları (nü eserler) görüyorsunuz. Ayrıca 1920-1971 yılları arasına ait envanter de mevcut. Sanatçının torunu Ömür Derin, kataloğun önsözünde özetle şu bilgileri veriyor:

“Bu katalog H.Vecih Bereketoğlu’nun yaşamını adadığı sanatının zenginliğini ortaya koymak üzere başlayan ve büyük bir emek ve sabırla, çağdaş belgeleme yöntemleriyle yürütülen titiz bir çalışmanın sonucudur. Katalogda sanatçının 1920-1971 yılları arasında yaptığı tablolardan tespit edilebilen 707 yapıt yer alıyor(…)Kitap çalışmasının başlamasıyla birlikte tablolarla ilgili bulunabilen bütün bilgilerin yer aldığı bir envanter tablosu oluşturuldu(…)Katalog çalışmaları sırasında karşılaştığımız en büyük sorun tabloların tarihlendirilmesiydi. Sanatçının portreleri haricindeki tüm yapıtları tarihsizdir. Kayıt defterleri de tablonun yapıldığı yılı değil, satıldığı yılı gösterir. Biten tabloları sanatçı satıldığı zaman imzaladığı için, 1920’li yıllarda yaptığı bazı tablolar 1950’li yıllarda satıldığından Latin harfleriyle imzalıdır. Aile koleksiyonundaki tabloların da çoğu imzasızdır.”

Bereketoğlu’nun eserleri ne yazık ki, Türkiye’de sahte resim piyasasında en çok rağbet görenler arasındadır. Sanatçının kızı ve yasal varisi Fatma Derin’in babasına ait olduğu ileri sürülen sahte eserlerle ilgili mücadelesi ve sahte eserleri satan bir müzayede şirketine karşı kazandığı hukuk zaferinin bilgisi de katalogda mevcut. Bu nedenle söz konusu kataloglar, H.Vecih eseri almak isteyen sanatseverler için de çok önemli referans kaynağı. İki ciltten oluşan katalog, kısa süre içinde D&R dışındaki tüm büyük kitapevlerinde yakın zamanda satışa sunulacak.