Geçtiğimiz günlerde Ayşenur Arslan’ın Medya Mahallesi programına gazeteci İsmail Saymaz konuk oldu. Saymaz, siyaset-medya- mafya üçgeninin içini doldururken, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin ülkemiz siyasetindeki ağırlığından söz etti.
Kendisi de Rizeli olan Saymaz, AKP’nin içinde çok güçlü bir Karadeniz grubu olduğundan bahsederken, Karadenizlilerin siyaset, bürokrasi, iş dünyası, ilahiyatçılar ve de yeraltı dünyasındaki gücünün yıllardan beri sürdüğünü söyledi.
İsmail Saymaz haklı…
Bu bölgede görev yaptığım yıllarda Trabzonspor rüzgarı daha sert esiyordu. ‘Futbol bu bölge için her şeydir’ sananlar çok yanılırlar. Siyaset bazen futbolun önüne geçer, bazen de el ele yürürler. Bölge, ünlü futbolculardan çok ünlü siyasetçiler çıkarmıştır.
Siyasetin Trabzon ve Rize’den yönlendirildiğine tanık olduğum yıllar 12 Eylül sonrasına uzanır. Trabzon’da şehir kulübündeki siyaset kulislerine bizzat tanık oldum. Kurulan tüm partilerin güçlü isimleri bu bölgeden çıktı. Mesela Mesut Yılmaz ismi yeterli olur herhalde.
Meclis’teki partilerde Karadenizlilerin gücü Cumhuriyet’in kuruluşundan beri inkar edilemez. Trabzonlu Hasan Saka’nın 1940’lı yıllardaki Başbakanlığını hatırlatıp, en çok Başbakan ve Bakan çıkaran bölgenin Doğu Karadeniz olduğunu buraya not düşeyim.
Eyüp Aşık, Fahrettin Kurt, Koray Aydın, Akyüz’ler, Eyüboğulları saymakla bitmez. Liste uzun… Adını yazamadıklarımı kusura bakmasın!
Meclis’teki sağ ve sol partilerde yönetimde etkili Karadenizliler vardı, devlet adamlığı da yaptılar. Peki; yasal çizginin dışında kalanlar? Karadeniz bu alanda da çok ilginçtir.
UÇLARDAKİ KARADENİZLİLER
Mesela Türkiye Komünist Partisi’nin 1953-1973 yılları arasında Genel Sekreterliği yapan yani tepe ismi olan Zeki Baştımar, Trabzon Sürmenelidir.
Öldüğünde göreve İsmail Bilen gelir. O da Rize Fındıklıdandır. Nazım Hikmet’in ‘Laz İsmail’ dediği Bilen, TKP’yi öldüğü 1983 yılına kadar yönetir.
Ziya Yılmaz, Ordu Fatsalı. Türkiye İşçi Partisi’nde Fatsa İlçe Başkanlığı yapmıştır. Fındık üreticilerinin ilk mitinglerini örgütleyen Yılmaz, Samsun doğumlu olup İstanbul’da büyüyen Mahir Çayan’ın yoldaşları arasında yer alır. İstanbul’da Ulaş Bardakçı’nın öldürüldüğü çatışmada yaralı ele geçirildi. Cezaevinde üç yıl fazladan devlet baba hayrına yattı, Ankara’da sakin bir hayat sürerken öldü.
Fikri Sönmez de Fatsalı. 12 Eylül öncesinde ilk sosyalist belediye başkanıydı. Halkın ‘Terzi´ dediği Sönmez’in başkanlığı asker ve polisin nokta operasyonuyla sona erdi. Cezaevinde hayatını kaybetti.
Cihan Alptekin, Rize Ardeşenli. Deniz Gezmiş’in en yakın arkadaşı sayılır. THKO’nun kurucularındandır. Mahir Çayan ile birlikte Kızıldere’de öldürülenler arasında o da vardı.
Kemal Pir, Gümüşhane Torul’dan. PKK’nın kurucu kadrosunda yer aldı. 12 Eylül’de işkencehane haline gelen Diyarbakır Cezaevinde açlık grevinde öldü.
Sinan Kukul, Trabzon Beşikdüzü’nden. 12 Eylül öncesinin Dev Sol liderlerindendir. 1992 yılında İstanbul’da polisle girdiği silahlı çatışmada öldürüldü.
Doğu Karadeniz çok farklıdır çok… Doğası kadar insanları da rengarenktir. Yukarıda yeraltında kalanları örnek verdim. Onlara komşu olan ama zıt kutuplarda yer alan Sedat Peker, Alaattin Çakıcı da bu bölgeden çıkmadır. Ancak onlardan önce Dündar Kılıç, Oflu İsmail vardı. Dündar Kılıç’ın cezaevinde devrimci gençlere baka baka solcu olduğu da söylenir.
İsmail Saymaz’ın dediği gibi din adamları da var. Misal Ayasofya’da Atatürk’e dil uzatan da bu bölgedendir, adını burada anmaya değmez. Bayburtlu olan Yaşar Nuri Öztürk de bu bölgenin çocuğu sayılır çünkü Trabzon’daki hocaların tedrisatından geçmiştir. Öztürk’ün seveni çok, sevmeyeni azdır.
En unutulmazları ise sonradan fıkralarla abartılmış olsa da adı bilinmeyen Oflu Hocadır!
Ünlü mü ünlü müteahhitlere, armatörlere hiç girmeyeyim, sayfalar yetmez.
İşte böyle… Karadeniz doğasıyla insanıyla bir deryadır.
Araştırmaya değer bir konu. Sosyologlara havale edeyim.
