Ekranlara çıkıp depremdi, faydı gibi konularda bizi bilgilendiren bilim insanları artık dizi film oyuncuları gibi tanınıyor. Bu bilim insanlarının da bir hocası vardı.
Hocaların hocası Profesör İhsan Ketin idi.
İhsan Ketin (1914-1995) ülkemizde jeolojinin babası sayılır. O da Atatürk’ün yurtdışına eğitim için gönderdiği gençlerden. Kıvılcım olarak gitti, meşale olarak geldi.
İhsan Ketin, 1939 Erzincan, 1999 Gölcük depremlerine yol açan Kuzey Anadolu Fay Hattı’nı tespit eden bilim insan olarak tanınır.
1939-1948 yılları arasında bu fayı araştırdı ve “Anadolu Bloku” adlı çalışmasıyla dünya çapında ün kazandı.
Şimdi burası çok önemli! İhsan Ketin bu çalışmayı yaptı, devletin en üst birimlerine sundu, dedi ki, ”Bu fay şuralardan, buralardan geçiyor. Sanayi tesisi yapmayın, konutlarla doldurmayın.”
Belki bir efsanedir, belki doğrudur, hocaların hocasına şu yanıt verilir; “Bu fayı başka yere taşısak!”
Depremler bu ülkede herkesi etkiledi ama siyasi gücün pek umurunda olmadı. Ülke nüfusu arttıkça, yerleşim yerleri plansız, çarpık kent ve kasabalar halinde ortaya çıktı (çıktının çıktısı demek lazım!) Ketin gibi bilim insanlarının öğrencileri bayrağı devraldı, kentleşme ve deprem konusunda uyarılarda bulundular.
Elbette dinleyen olmadı.
İhsan Ketin’in öğrencilerinden biri de Profesör Aykut Barka’ydı, yılların arkadaşı Oğuz Haksever ile ATV’de 1997 yılında hazırladığımız Deprem Dosyası dolayısıyla kendisini tanımıştım. O dosya İstanbul Deprem Senaryosuydu, insanlar korktu, tepki çekti ama yöneticilerimiz cesaretli insanlardı yayınladılar. 1999 Depreminden sonra da arşivden çıkarıldı; tekrar yayınlandı.
İşte rahmetli Aykut Barka, İhsan Ketin gibi Kuzey Anadolu Fayı üzerine çalışıyordu, Gölcük Depreminden çok kısa bir süre önce İzmit’te verdiği bir konferansta, Gölcük- Çınarcık hattında bir deprem olabileceğini söylemişti. Barka’nın uyarısı medyada yer bile almadı. (sonradan Barka söylemişti diye haber yapıldı!)
FAY YASASI
Medyanın tek deprem uzman muhabiri olan Oğuz Haksever’e sordum. “Bana bir cümle ile Fay Yasası yazıver” dedim. Oğuz şöyle dedi; “Fay hattının üzerine yerleşim yeri kurulamaz. Sağında solunda 500 metrelik yerlere de ancak aralıklarla depreme dayanıklı ve toprağa yakın yapılar yapılabilir.”
İşte bu kadar…
Şimdi bu yasanın çıkması isteniyor. Önce bir garip rant ve hırsızlık sistemi üzerinden yürüyen inşaat sektörüne çeki düzen verilmesi, imar aflarına son verilmesi şart. Ayrıca ‘İnşaat mühendisi olmayan müteahhitlik yapmasın’ deniyor.
Deprem diyarı Anadolu’nun faylarla dolu olduğu sır değil. İnanıyorum ki, bilim yakın gelecekte depremin zamanını da söyleyecek.
Ancak tarihi bu kadar kolay unutan, acı doğa olaylarını da kadere yoran insanlarımız da bu coğrafyada yaşıyor.
İnsan denilen canlının yorup yıprattığı doğayla savaşmadan artık kardeşçe bir barışı tercih etmeliyiz.
Bizim yolumuzu İhsan Ketin, Aykut Barka’lar aydınlatmalı.
