Milli Eğitim Bakanlığı’nın web sitesinde yer alan TIMMS Raporu sunum açıklamasında, sadece ülkeler arasındaki Türkiye yeri sıralamasına ve sıralamada geçmiş yıllar ile kıyaslanan bilgilerine yer verilmekte. Geçmiş yıllara kıyasla 2023’te listenin üst sıralarında yer almaya atıf yapılarak bir başarı hikayesinden söz edilmekte. Oysa raporun detay göstergelerinde bulunan sorulara verilen yanıtlarda, hem 4.sınıf hem de 8.sınıf düzeyinde ön plana çıkarılmayarak gölgede bırakılan pek çok sorun dikkat çekmekte.
Raporun yönetici özeti bölümünde yer alan katılım sayıları ile ilgili bilgiler alıntılanmıştır. Bu bilgilerde, “Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) Uluslararası Başarıların Değerlendirme Kuruluşu (IEA) tarafından bir izleme araştırması olarak yapılmakta. Türkiye, TIMSS 2023 döngüsüne 12 bölgede 59 ilden 4.sınıf düzeyinde 141 okuldan 4541 öğrenci ve 8. sınıf düzeyinde 141 okuldan 4925 öğrenci katılmıştır.”
4.Sınıf Düzeyinde Gölgede Kalan Bulgular
Raporun detay bölümüne yer alan bulgularda Türkiye okullarında 4.sınıf düzeyinde;
*Sosyal ve ekonomik durum sonuçlara etki etmektedir. Düşük gelir grubu ile üst gelir grubu arasında matematikte 115, fen bilimlerinde 92 puan fark bulunmakta.
*1 ve 2 yıl okul öncesi eğitim alanlar hiç almayanlara göre daha başarılıdır.
*Küfürlü konuşma, fiziksel kavga ve devamsızlık öncelikli disiplin sorunu olarak tespit edilmiştir. Her üç sorunda 2019’a göre 2023’te artışlar olmuştur.
*Devamsızlığı olmayanlar ve okula aidiyet duygusu yüksek olanlar sınavda daha başarılı olmuştur.
-Öğrencilerin yüzde 55’i okulları kısmen kurallı/güvenli ve kuralsız/güvensiz bulmaktadır. Okulu güvenli ve kurallı bulanlar daha başarılıdır.
*Öğrencilerin yüzde 57’sı haftada ve ayda bir kez akran zorbalığına maruz kaldığını belirtmektedir. Akran zorbalığına ve şiddete maruz kalmayanlar daha başarılıdır.
*Öğrencilerin yüzde 43’u bir biçimde eşyalarının çalınma problemi ile karşı karşıya kalmışlar.
8.Sınıf Düzeyinde Gölgede Kalan Bulgular
Raporun 8.sınıflarla ilgili bölümünde yer alan detay bilgilerde;
*Evdeki eğitim kaynakları çok olanların oranı yüzde 27 olup, çok kaynağı olanla olmayanların matematik puanları arasındaki fark 106, fen bilimleri arasındaki fark 127 puandır. Biraz ve az kaynağı olanların oranı yüzde 83 olup kaynağı çok olanların oranı yüzde 17’dir. Evde kaynağı çok olanların başarısı daha yüksektir.
*Öğrencilerin yüzde 56’sı okulda küçük, orta ve ciddi problem yaşadığını söylemekte, bunların arasında tehdit ve sözlü taciz problem değil diyenlerin oranı yüzde 35, küçük orta ve ciddi problem var diyenler yüzde 65 olmuştur.
*Hiç devamsızlık yapmayanların oranı yüzde 40, iki ayda ve iki haftada birkaç kez devamsızlık yapanlar yüzde 60, haftada bir devamsızlık yapanla hiç devamsızlık yapmayanların matematik dersinde puan farkı 97, fen bilimleri dersinde 86 puandır.
*Öğrencilerin yüzde 47’si okulu kurallı ve güvenli bulurken yüzde 53’ü kısmen kurallı ve güvenli ve güvenli değil yanıtı vermiştir.
*Akran zorbalığına maruz kalma sorusuna “hemen hemen hiç” diyenlerin oranı 2019’da yüzde 72 olurken 2023’te bu oran yüzde 47 olmuştur. ”Hemen hemen hiç” diyenlerde 4 yılda yüzde 25 azalma olmuştur. Ayda ve haftada bir kez diyenler 2109’da yüzde 28 olup, 2023’te oran yüzde 28 artarak yüzde 52’ye çıkmıştır.
*Eşyam “hiç çalınmadı” diyenler yüzde 50 olurken bu problemi ayda haftada ve yılda bir kez yaşadım diyenlerin oranı da yüzde 50 olmuştur.
Sonuç olarak, Türkiye puan sıralamasında üst sıralara yükselmiş olsa da alt detaylarda yer alan bulgularda görüleceği gibi öğrenciler çok önemli problemlerle karşı karşıya bulunmaktadır. TIMSS’de üç esas problemin öne çıktığını görmekteyiz. Bunlar;
*akran zorbalığı,
*ekonomik sosyal ve kültürel yoksunluk,
*okula devamsızlık.
Yukarıda öne çıkan bu üç problem aynı zamanda başarıyı olumsuz yönde etkilemektedir. Sınıfsal farklılık ve ayrışmanın yarattığı ekonomik, sosyal ve kültürel eşitsizlikler hayatın her alanında olduğu gibi eğitimde yapılan hemen hemen her sınavda görülmektedir. O nedenle sınavda öğrencilerin elde ettikleri yüksek puanlarla ülkenin TIMSS sıralamasında üst sıralara çıkmış olması, okulların ve öğrencilerin yaşadığı sorunların gölgelenmesine izin verilmemelidir. Sürekli dile getirilen ve yıllardır gündem yapılan ve uluslararası sınavlarda daha da belirginleşen problemlerin çözümü için somut adımların atılması toplumun ve ülkenin geleceğine yapılacak en değerli katkı olacaktır.
