Alaaddin Dinçer

Tek ve çift yıllarda farklılık gösterse de her yıl milyonlarca genç kaybolan gelecek umutlarını KPSS’de aramakta. Kamuda A ve B grubu ile öğretmenlik kadrolarına yerleşmek için KPSS’ye girmek gerekmekte. A grubu ve öğretmenlik her yıl yapılırken B grubu kadrolar için iki yılda bir KPSS yapılmakta. KPSS’de elde edilen puan iki yıl geçerli olmakta. Milyonlarca genç ortaöğretim kurumları ile yükseköğretimin ön lisans programlarından mezun olduktan sonra iki yılda bir, yükseköğretimin lisans programlarının son sınıfında okumakta olanlar ile mezun olanlar her yıl girdikleri KPSS’de kamuda bir işe yerleşmenin hayalini kurmakta. Oysa kamuya ayrılan personel pozisyonları o kadar daralmış ki, sınava başvuranların yüzde 1’i bile bu pozisyonlara yerleşme şansı bulamamakta. Ör.2024’te KPSS’ye başvuran (öğretmenlik hariç) 4 milyon gençten sadece yaklaşık 35 bini beş tabloda ilan edilen bakanlık ve diğer kurumlara ayrılan personel pozisyonlarına yerleşme olanağı yakalayabilecek

Başvuranların sayısı bu yıl 2016 yılı hariç (2016’da başvurunun yüksek olması ihraç sayısının yüksek olmasına bağlanmakta) son 20 yılın en yüksek sayısı olarak kayıtlara geçti. 20 yılın tek yıllarında 5 milyon 555 bin aday sınava başvururken, aynı dönemde çift haneli yıllarda başvuran sayısı 32 milyon 45 bin oldu. Toplam 37 milyon 600 bin başvuruya karşılık 20 yılda 800 bini öğretmen olmak üzere kamuya yerleşenlerin sayısı 1 milyon 400 bin oldu. 20 yılda eğitim seviyesinin yükselmesi olumlu olmakla birlikte, bu kadar büyük sayıya ulaşmış insanın sınava başvurup çok az sayıda insanın kamuda pozisyon bulabilmesini de sorgulamak gerekmekte. Buna uygulanmakta olan ekonomik politikaların yol açmakta olduğunu da bilince çıkarmamız gerekmekte. Burada asıl trajik olan sınava başvuran milyonların arasında ilan edilen pozisyonlara tercih yapmak için gereken 60-70 puanın üzerine çıkamayarak ilan edilen pozisyonlara tercih yapamamalarıdır. Bu durum ayrıca değerlendirilmeli, nedenleri üzerinde durulmalıdır.

2024 Yılında KPSS’ye giren adayların yerleştirme türlerine göre başvuran aday sayılarının dağılımına bakıldığında,

-ortaöğretim 1 milyon 864 bin 867

-ön lisans 1 milyon 205 bin 899

-lisans 1 milyon 470 bin 487

Toplam olarak 4 milyon 541 bin 243 adayın başvuru yaptığı görülmektedir.

2024 Yılında Öğretmenlik Dışında Çeşitli Bakanlıklarda İlan Edilen Personel Pozisyonlarına Yerleşen Aday Sayısı.

*Bu tabloda yer alan rakamların ikisi MEB’e, diğerleri Sağlık, Tarım ve Orman Bakanlıkları ile diğer kamu kurumlarına aittir.

*2024’te başvuranların sadece yüzde 15.62’si tercih yapmış veya tercih yapmaya yetecek kadar puan tutturabilmiştir.

Sonuç olarak, son yıllarda görülen artışlarla birlikte her yıl ortaöğretimden ve yükseköğretimden 2 milyonu aşkın sayıda genç mezun olmakta. Mezun sayısı artmakta ancak özellikle 2914’ten bu yana kamuda istihdam edilecek kamu görevlisi pozisyonları sürekli bir azalma göstermekte. Sadece seçim yıllarında kısmi artışlar yapılmakta. Ör. Öğretmenlik pozisyonlarında 2023 seçimlerinden önce 45 bin kadro ilanı yapılırken, bu sayı 2024’te 20 bine düşürülmüş. Benzer bir durum yükseköğretim ve diğer kamu pozisyonları için söz konusu. Zaten OECD’nin 2021 verilerinde görülen tabloda Türkiye’36 OECD ülkesi arasında genel istihdam içinde kamu istihdam oranı bakımında yüzde 13,4 ile hem 31.sırada hem de OECD ortalamasının altında yer almakta. Son üç yılda bu oran yüzde 16’ya çıkmış olsa da sıralama sonucu büyük bir sıçrama göstermemekte. Önümüzdeki 3 yıl uygulanacak OVP’de kamuda personel pozisyonlarında daralma yapılacağı planlanmakta. Programdan çıkartılacak en önemli sonuç kamuda emekli olan personel sayısı kadar bile personel istihdam pozisyonu açılmayacak olması. Böylece OVP’nin uygulanacağı 3 yıl boyunca mevcut başvuru rakamlarına 6 milyon genç eklenecektir. Bu durum kaybolan umutlarını KPSS’de arayan gençler için, KPSS umudunun da kaybolacağı anlamına gelmekte.