Eda Yılmayan

Kardelenler, Deniz Yıldızı, Anadolu’da Bir Kızım Var projeleriyle binlerce kız çocuğunun okula gitmesini sağlayan ÇYDD 32 yaşında. ÇYDD Başkanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel “Salgın eğitimde yaşanan yoksulluğu gözler önüne serdi. Anadolu’nun dört bir yanından burs talebi geliyor. 2 bin kişilik burs kontenjanımıza 41 bin başvuru var” dedi.

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu Covid-19 nedeniyle 2020 ile 2030 yılları arasında 13 milyon çocuğun çocuk yaşta evlendirilebileceği uyarısında bulundu. Save the Children yardım örgütü ise salgın sonrasında 10 milyon çocuğun eğitim hayatlarına geri dönmeme riski bulunduğunu açıkladı. Türkiye’de 2019 verilerine göre 6-17 yaş arası 769 bin 940 çocuk eğitim hayatının dışında. Bu çocukların yüzde 50’si kız çocuğu. Eğitimciler okulların kapalı kaldığı süre uzadıkça özellikle kız çocuklarının okuldan koparılacağı endişesini taşıyor. Kız çocuklarının okuması için yıllardır mücadele veren Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin Genel Başkanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel’le konuştuk.

Bugüne kadar kaç kız öğrenci yetiştirdiniz?

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği olarak 32 yılda ortaöğretimdeki 92.183 kız öğrenciye, üniversitede de 37.614 öğrenciye burs verdik.

Halihazırda destek verdiğiniz kaç öğrenci var?

Bu sene 7 bin civarı öğrencimiz var.

Uzaktan eğitim süreci çocukları nasıl etkiledi?

Eğitim, tüm çocukların hakkıdır ancak Türkiye’de eğitimde fırsat eşitsizliği nedeniyle bu haktan mahrum kalan çok sayıda öğrenci öğretimine devam edemiyor. Ülkemizin kırsal kesimlerinde, eğitim gereksinimlerini karşılamak için çocuk yaşta çalışmak zorunda kalan öğrenciler var. Anadolu’nun her köşesinde yaşayan çok çocuklu aileler, hala eğitim konusunda erkek çocuklarına öncelik tanıdığı için okula gidemeyen kız çocukları var. Uzaktan eğitim için gerekli teknolojik olanaklara sahip olmadığı için öğretimine devam edemeyen binlerce öğrenci var.

Sizin çalışmalarınız küresel salgından nasıl etkilendi?

Biz salgın başlar başlamaz üniversiteler kapanınca çocukların rutin burs ödemelerini iki hafta öne aldık ve uzaktan çalışmaya başladık. 118 şubemiz var. Online olarak yönetim kurullarımızı düzenli yapabildik, şubelerimizle iletişim kurduk, eğitimlerimize devam ettik. ÇYDD gönüllüleri, öğrencileri ve destekçileriyle birlikte eğitim alanında sorunun değil, çözümün bir parçası olacak somut projeler üretmeye devam ettik. Çağdaş Yaşam Dijital Buluşmalar, Mentorluk Projesi, Kodlamaca, Genç Denizyıldızı Projesi ve Çağdaş Dil Merkezi (ÇDM) etkinlikleriyle pandemi döneminde de öğrencilerin eşit eğitim olanaklarına ulaşması ve gelecekte daha güçlü bireyler olarak yaşamlarını sürdürmeleri için çalışıyoruz. 

3 BİN BİLGİSAYAR VE TABLET DAĞITTIK

Burs verdiğiniz her öğrencinin uzaktan eğitime erişebileceği bilgisayarı var mıydı?

Üniversite öğrencileri bizlere bitirme projelerini bilgisayarları olmadığı için yapamadıklarını söylemeye başladı. Kendi çevremizi de hareketlendirerek çocuklara bilgisayar ulaştırdık. Tablete ve bilgisayara erişemeyenler için de bir kampanya yürüttük. Maddi imkansızlıklar yüzünden teknolojik cihazlara erişim sağlayamayan öğrencilerimize destek olmak amacıyla başlattığımız “Öğrencilere Bilgisayar Desteği” projesinde yaklaşık 3 bin adet bilgisayar ve tablet verildi. Çocukların her birine mektup yazarak bilgisayarlarını gönderdik.  Bir lise öğrencisi “Bu yaşıma kadar bu kadar büyük bir hediye almamıştım” diyerek mutluluğunu dile getirdi.  Eylül ayında da okullar başlayınca burs verdiğimiz 10 bin öğrenciye anket uyguladık. Burs verdiğimiz öğrencilerin %60’ının ne tableti ne bilgisayarı var, uzaktan eğitime de devam edemiyor. Biz şimdiye kadar çocukların ancak %50’sinin teknolojik ihtiyaçlarını karşılayabildik, haziran ayına kadar diğer %50’yi de karşılayabilmek için çalışıyoruz.

Salgınla birlikte kız çocuklarının okuldan uzaklaşabileceği endişesi var. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?

Okuldan uzaklaşma, çalıştırılan çocuklar, aile içi şiddetin arttığını duyuyoruz. Bursiyer öğrencilerimizle yakın iletişim içinde olduğumuz için onlardan bize böyle bir geri bildirim gelmedi.  Okuduğu üniversiteyi maddi nedenler yüzünden dondurma durumunda kalan çocuklar oldu, onların sorunlarını da çözdük. Maddi imkansızlıklar ve cinsiyet eşitsizliği nedeniyle eğitimine devam edemeyen kızlarımızın; umutları, hayalleri ve isteklerini gerçekleştirmeleri için bir kampanya yapıyoruz. “Anadolu’da Bir Kızım Var, Öğretmen Olacak!” projesi ile bugünün ve yarının güçlü kadınlarına eğitim desteği veriyoruz.

Anadolu’nun dört bir yanından burs talepleri alıyoruz. Salgın yaşanan ekonomik krizi katladı. Öğrenme yoksulluğu ortaya çıktı. Çocuklar öğrenmek için zorluk yaşamaya başladı, birçoğunun evinde internet yok, cihazı yok. Bu yıl normal koşullarda toplamda 1000 öğrenciye yeni burs verebiliyorduk ama salgında ihtiyaç arttı, 1400 öğrenciye daha burs verdik. 41 bin öğrenci web sitemiz üzerinden burs başvurusunda bulundu, oysa biz 2000 kişiye burs verebildik. Ekonomik koşullar nedeniyle eğitime ulaşamayan çok sayıda öğrenci var. MEB raporunda öğrencilerin %13’ünün eğitime ulaşamadığını söylüyor. EBA’nın kapasitesi 1 milyon öğrenci. Ortaokul ve lisede 15 milyon öğrenci var, geri kalanına ne oldu?

MEB’LE İLETİŞİMİMİZ KALMADI

Milli Eğitim Bakanlığı ile iletişim kuruyor musunuz?

Dernek olarak Milli Eğitim Bakanlığı’yla iletişimimiz yok, başka derneklerin, cemaatlerin isimlerini duyuyoruz. MEB’in Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ni davet etmesi lazım, ortak projeler yapabilmeliyiz. 12 yıl önce bakanlıkla okullar yaptık, kız öğrenci yurtları, lise, ilkokullar, kültür merkezleri yaptık ve Milli Eğitim Bakanlığı’na armağan ettik, işletmedik. Şimdi bizimle iş birlikleri yok, keşke çağırsalar birlikte proje yapabilsek. Biz çağdaş, Atatürk’ün bize emaneti olan laik bir ülkede, karma ve ücretsiz eğitimi savunuyoruz.

Türkiye salgından nasıl çıkar?

Bu bir sağlık sorunu olduğu için Türk Tabipler Birliği, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği gibi derneklerin önerilerini bekleriz. Biz de dernek olarak 12 yaş altı çocuklar için oluşturduğumuz, velilerinin izinleriyle katıldıkları, etkinlikler yaptığımız merkezlerimizi kapattık. Doktorlar, sağlıkçılar okulların açılıp açılamayacağının kararını vermeli. Türkiye büyük bir coğrafya, kültürü, nüfusu, yerleşimi her yeri farklı. Merkezi bir karar her bölgeye uymaz. Örneğin dün Hakkari’de sadece dört vaka vardı.  Oluşturulan bilim kurulunda eğitim bilimciler de olabilirdi. Anadolu’dan da eğitimciler olmalıydı çünkü o bölgenin konumunu onlar daha iyi bilir. Hatta psikologlar, sosyologlar da olmalı. Halk sağlığı uzmanları, bilim kuruluna sonradan alındı oysaki salgını yöneten halk sağlığı uzmanlarıdır.

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği 32 yılda

• 92.183 ortaöğretimdeki kız öğrenciye burs verdi
• 37.614 üniversite öğrencisine burs verdi
• 771 anasınıfı ve 560 oyun parkı kurdu
• 2 lise, 17 derslikli 6 anaokulu, 24 ilköğretim okulu, 32 köy okulu, 36 öğrenci yurdu yaptırdı.
• 1 üniversite eğitim birimi, 28 Çağdaş Etkinlik Merkezi açtı.

ÇYDD’nin yürüttüğü kampanyalar: