Üniversitelerin öğretime başlaması ile birlikte her yıl olduğu gibi bu yıl da barınma sorunu büyük bir sorun olma özelliğini korumakta. Yaşanmakta olan ekonomik kriz ve bu krizin yarattığı koşulların zorladığı toplumsal kesimler arasında yükseköğretim gençliği yer almakta. Yükseköğretim gençliğinin yüzde 60’nın yaşadığı 10 büyük kentte konut kiralarındaki aşırı artışlar öğrencileri zorlamakta. Öğrenci sayısının en yoğun olduğu İstanbul, Ankara, İzmir gibi illerde eşyalı konut kiraları semtine göre 15 bin ile 30 bin lira arasında değişmekte.
KYK yurtlarında ranza sistemine geçilerek yatak kapasitesinin son bir yılda 117 bin artmış olmasına rağmen yükseköğretim gençliğinin barınma sorunu aratarak devam etmekte. Sorunun çözümüne dair kısa vadede ufukta bir çözüm görünmemekte. Yerel yönetimlerin sağladığı olanaklar ise kısıtlanmış bütçeleri nedeniyle yetersiz kalmakta. Yükseköğretim gençliğinin barınma sorunun yanında yaşadığı önemli diğer bir sorun ise beslenme sorunudur. Gıda fiyatlarında görülen artış barınma sorununu bir biçimde çözebilmiş genlerin belenme sorunu yaşamasına neden olmakta. Kamu özel yükseköğretim kurumlarında 2022-23 YÖK istatistiklerine göre 3 milyon 500 bin öğrenci okumakta.
MEB’in 2022-23 İstatistiklerinin KYK’ya ilişkin bölümünde yer alan verilere bakıldığında 1 milyon 413 bin 910 öğrenciye burs ve öğrenim kredisi verilmekte. Burs verilen öğrenci sayısı 566 bin 872, geri dönüşümlü öğrenci kredisi alan öğrenci sayısı ise 847 bin 38 olmuş. 2022’de 850 lira olan burs ve öğrenim kredisi 2023’te bin 250 lira olarak dağıtılmakta. Burs 12 ay boyunca verilmekte. Öğrencilere verilen burs parası geri alınmamakta öğrenim kredisi ise geri alınmakta. Aylık ödenen burs miktarı bir aya bölündüğünde günlük 40 lira anlamına gelmekte. Dağıtılan bu rakamla günümüz ekonomik koşullarında ancak toplam 125 simit alınabilmekte. Günlük 40 lira, günde dört simit parası anlamına gelmekte. Yanına iki bardak çay eklediğinizde 40 lira ile ancak iki çay ve iki simit alınabilmekte. İki çay iki simit alabilmeyi imkan olarak sağladığımız bu gençlerden geleceğe dair kariyer planlaması yapmasını beklemek, gençlere reva gördüğümüz büyük haksızlık. Burslar öğrencilerin gelir, başarı ve sosyal durumlarına bakılarak dağıtılmaktadır.
Bu koşullarda bir hesap yaptığımızda, bir yıllık burs parası ile bir aylık kira bedeli karşılanabilmekte olduğu ortaya çıkmakta. Yapılan burs ve öğrenci kredisinin günümüz ekonomik koşullarında çok yetersiz kaldığı gerçeği yapılan hesaplamalardan anlaşılmakta.
Önümüzdeki dönemde yapılmasını önerdiğimiz çözüm önerileri;
-Yaşanmakta olan ekonomik kriz nedeniyle halkın gelir durumu daha da bozulmuştur. Bu bozulma bursa gereksinim duyan öğrenci sayısını artırmıştır. Gelir durumunda yaşanan bozulma nedeniyle gelir durumuna bakılarak dağıtılan burs alan öğrenci sayısının artırılması gerekmektedir.
-2024 Bütçesinde burs ve öğrenim kredisi oranları yüzde yüz artırılmalıdır.
-Kiralık konutlarda barınmakta olan öğrencilere kiraların yüzde 25’i oranında kira desteği sunulmalıdır.
-Yerel yönetimlerin bu alanda yatırım yapabilmesi teşvik edilmeli, yurt yapmaya kaynak ayıran yerel yönetimlere inşaat maliyetlerinin %50’si oranında destek verilmelidir.
-Ortaöğretim kurumlarına ait pansiyonlarda 240 bin 384 yatak boş bulunmaktadır. Pansiyonlardaki boş yataklar geçici olarak (yeni barınma merkezleri yapılana kadar) üniversite öğrencilerinin hizmetine sunulabilir.
Sonuç olarak, gençlerin üniversite tercihleri ekonomik kriz ve artan kira fiyatları nedeniyle kendi oturdukları veya günübirlik gidip gelebilecekleri kentlerdeki üniversitelere doğru kaymaktadır. KYK yurtlarının yatak kapasitesi an itibarı ile her dört üniversite öğrencisinden birine barınma olanağı sağlamakta. Kendi oturdukları kentlerdeki üniversiteleri tercih edenlerin dışında kalan yüz binlerce öğrenci barınma sorunuyla karşı karşıya kalmakta. Barınma sorunu, bu yıl yükseköğretim öğrencilerini geçmiş yıllardan daha yakıcı bir şekilde etkilemekte. Bir yanda ekonomik krizin yarattığı yoksullaşma, diğer yanda bu krize bağlı olarak artan konut kira fiyatları söz konusu olan etkileşimin en belirgin nedeni. Öğrenciler üniversite kazandıklarına sevinememekte. Üniversiteyi kazanmak ne kadar zorlu bir yolculuğu gerektiriyorsa, okumak ve mezun olmakta o denli zorlu bir yol. Gerekli önlem alınmazsa öğrenciler eğitimlerini ya dondurmak ya da yarıda bırakmak zorunda kalacaklar. Eylemleriyle barınma sorununu ve yemeklere yapılan zamları gündeme getiren öğrencileri dinlemek, anlayışla karşılamak ve bu sorunlarını çözmek için yukarıda yapılan önerileri gerçekleştirmek gerekmekte.
