Alaaddin Dinçer

Geçerlilik süresi iki yıl olan ve her yıl tekrarlanan KPSS Eğitim Bilimleri, Genel Kültür, Genel Yetenek ve Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) 2021 yılı değerlendirme raporu ÖSYM tarafından yayınlandı. Raporda yer alan bulgular, öğretmenliğe hazırlama programlarında verilen eğitimin niteliğini sorgulatan sonuçları barındırmakta. Sınav sonuçları tek başına niteliği sorgulamaya yeterli olmamakla birlikte önemli bir gösterge olarak değerlendirilmekte. Bütün eğitim düzeylerinde olduğu gibi öğretmenliğe hazırlama programlarına devam eden öğretmen adayları içinde KPSS’ye hazırlık süreçleri 3. sınıftan itibaren başlamakta, 4. sınıfta yoğunlaşarak devam etmekte. Buna rağmen genel yetenek ve genel kültür ile eğitim bilimleri ve ÖABT sorularının tamamını yanıtlama ve tam puan alma noktasında oldukça sorunlu bir tablo karşımıza çıkmakta. 2021 KPSS/A-Lisan sınavı sonrasında 377 bin 320 adayın sınavı geçerli sayılıp puanı hesaplandı. Puan üstünlüğü esaslarına göre yapılan sıralama ve seçmeler sonucunda 2021 yılı içinde ve 2022 yılı Şubat ayı atamaları sonrasında 340 bin öğretmen adayı atanma olanağı bulamayarak “genç işsizler göçü” kervanına katıldı.

Rapora İlişkin Genel Değerlendirmeler ve Sayıları Gösteren Tablo;
- Genel yetenek, genel kültür ve eğitim bilimlerinde 377 bin 320 adayın, ÖABT’ye 346 bin 749 adayın sınavı geçerli sayılmakta. Adaylara genel kültür ve genel yetenek testlerinde 60’ar, eğitim bilimleri testinde 80, öğretmenlik alan bilgisi testinde 75 soru sorulmakta. 4 sınav türünde de soruların tamamını yanıtlayan aday bulunmamakta.

- Genel yetenek ve genel kültür testinde en yüksek doğru yanıt sayısına 58 (1 aday) eğitim bilimleri sınavında 79 (2 aday) ulaşmakta. Eğitim bilimleri sınavında doğru yanıt yığılması 28-54 soru aralığında, genel yetenek 14-34 aralığı, genel kültür ise 17-44 aralığında gerçekleşmekte.

- ÖABT’de sınavı geçerli sayılanların 172 bin 239’u pedagojik formasyon veren programlarını tamamlayanlardan, 174 bin 480’i eğitim fakültelerinden mezun olmakta.

- 4 sınav türünde de eğitim fakültelerinden mezun olan adaylar pedagojik formasyon programlarını tamamlayan adaylara göre daha başarılıdır.

- ÖABT’ye giren adaylar arasında beden eğitmi branşı dışında kalan diğer 17 branşta kadınların sayısı erkeklerden fazladır.

- Biyoloji, fizik, fen bilimleri, ilköğretim matematik, kimya, lise matematik, Türk Dili ve Edebiyatı branşlarından alan bilgisi testine giren adayların çan eğrisi üzerinde doğru yanıt ortalamalarının yoğunluğu 22-47 aralığında gerçekleşmekte. Bu 7 branşın doğru yanıt ortalamaları diğer 11 branşa göre daha düşük kalmakta.

- Adayların sorulara verdikleri doğru yanıt sayısı dağılımlarının yığılma aralığının en yüksek olduğu branşlar; DKAP, İHL Meslek Dersleri, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık ve İngilizce.

Sonuç, yukarıda tabloda ve değerlendirme bölümünde yer alan bilgiler/verilere bakıldığında, öğretmenleri mesleğe hazırlayan programların yetersizlikleri çok net görülmekte. Eğitim bilimlerine girip ÖABT’ye girmeyen branşlardaki adayların toplam sayısı 30 bin 610 oldu. Bu adayların, ÖABT’ye giren adaylar için ölçülen alan bilgisi sonuçlarının bilinmezliği onlara dair sağlıklı bir analiz yapmayı olanaklı kılmamakta. Bütüncül bir yaklaşımla ele alındığında; lisans eğitim sonrasında halen görevde olan, ataması yeni yapılan ya da mezun oldukları halde ataması yapılmayan adayların katılım sağlayacağı, modüler programları içeren, her türlü hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin de sürdürüleceği MEB’e bağlı mesleki gelişim merkezlerinin/akademilerinin taşra teşkilatları dahil kurulması önem kazanmakta. Bütün bu çalışmaların planlama ve uygulama aşamalarında yapılan işlerin süreklililiği, işlevsel ve yararlı olması için akademi, sendikalar, ilgili kurum ve kuruluşlar ile birlikte çalışılması yararlı olacaktır.