Alaaddin Dinçer

Milli eğitim sistemi için tavsiye kararları almak üzere 7 yıl aranın ardından toplanan 20. Milli Eğitim Şûrası’nda kurulan “Temel Eğitimde Fırsat Eşitliği”, “Mesleki Eğitimin İyileştirilmesi” ve “Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi” özel ihtisas komisyonlarından Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer başkanlığında toplanan genel kurula gelen maddelerden reddedilen olmadı.

Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) düzenlenen 20. Milli Eğitim Şûrası Genel Kurulu’nda yapılan açık oylama neticesinde özel ihtisas komisyonlarında benimsenen 124 maddeden 107’si oybirliği, 17’si oy çokluğu, genel kurula sunulan 4 öneriden 2’si oybirliği, 2’si oy çokluğuyla kabul edildi. Böylece şûrada alınan 128 tavsiye kararının 119’u oybirliği, 19’u da oy çokluğuyla kabul edilmiş oldu.

128 maddenin bir bölümü yönetmelik bir bölümü ise yasa düzenlemesi gerektiren maddeler. Tavsiye kararları arasında yer alan 37 madde çok güçlü bütçe yapısı gerektiren maddeler. Yetersizliği ve yetmezliği bütün kamuoyu tarafından bilinen 2022 MEB bütçesi (189 milyar 11 milyon) ile bu maddelerin gerçekleşme olanağı yok. Bu maddelerin yaşama geçmesi için 2022 MEB bütçesinin en az yüzde 60-70 artırılması gerekir.

37 maddeden bazı örnek kararlar

1-Beş yaş okullaşma oranının kısa vadede yüzde 100’e ulaştırılması için gerekli fiziki, beşeri ve mali imkanlar sağlanmalıdır. Ayrıca 3-4 yaş için de eğitime erişim imkanları artırılmalıdır. Daha erken yaşlarda 0-3 yaş bütüncül, kapsayıcı ve entegre bir yaklaşımla erken çocukluk eğitimine ve bakım hizmetlerine erişim sağlanması için çalışmalar yapılmalıdır.

2-Okul öncesi eğitim kurumlarında okul öncesi öğretmenliği lisans mezunu okul öncesi öğretmenler istihdam edilmelidir. Okul öncesi öğretmenlerin yanı sıra öğrenci sayısına bakılmaksızın okul psikolojik danışmanı, çocuk gelişim uzmanları, destek eğitim, personeli, usta öğretici, güvenlik görevlisi, yardımcı hizmetli istihdam edilmelidir.

13-Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için öncelikle destek eğitim odaları olmak üzere tüm eğitim ortamında sunulan hizmetler evrensel tasarım ilkeleri dikkate alarak geliştirilmeli ve materyal açısından da zenginleştirilmelidir. Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim hizmetlerinden yararlanan öğrencilerin öğretim ihtiyaçlarına uygun destek hizmetleri geliştirilme ve bu hedef doğrultusunda özel eğitim servisleri oluşturulmalıdır.

14-Bedensel engelli öğrencilerin ihtiyacına uygun olarak düzenlenmiş servis araçları ve uygun personelle taşıma hizmeti sağlanmalıdır.

17-Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim gören tüm özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için ihtiyaç halinde destek eğitim personeli ve/veya kolaylaştırıcı kişi görevlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

30-Okullarda ücretsiz öğle yemeği veya beslenme desteği sağlanmalıdır.

31-Eğitime erişimi desteklemek amacıyla şartlı eğitim yardımlarının miktarı artırılmalıdır.

33-İhtiyacı olan öğrencilere araç, gereç ve teknik bakım, onarım desteği sağlanmalıdır.

35-Yüz yüze eğitime ve öğretime engel olacak hallerde, salgın hastalıklar, afet durumu, süreğen hastalık durumu ve benzeri eğitim öğretim sürecinin kesintisiz devam etmesi için uzaktan eğitim, dijital altyapı ve alternatif erişim imkanlarını artıracak tedbirler alınmalıdır.

37-Tüm eğitim kademelerinde, coğrafyaya uygun, eğitimi destekleyici oyun alanı ile okul bahçeleri oluşturulmalıdır. Fiziksel aktiviteyi artırmak amacıyla tüm çocukları kapsayıcı spor alanları oluşturulmalı ve bu alanda kullanılacak malzemeler sağlanmalıdır.

40-Eğitim öğretim hizmetlerinin daha etkili sürdürülebilmesi için her okulun ihtiyaçlarının karşılanmasında dezavantajlı okullar öncelenerek, okula özgü esnek bütçe sağlanmalıdır.

41-Dezavantajlı bölgeler başta olmak üzere tüm okullarda fiziki kapasite, donatım malzemeleri, eğitim materyalleri, spor tesisleri, kütüphane, dijital içerikler ve benzeri iyileştirme çalışmaları yapılmalıdır.

43-Tüm öğrencilere ders kitaplarının yanında yardımcı kaynaklar ve tamamlayıcı materyaller ücretsiz verilmelidir.

45-İl ve ilçe merkezlerinde spor salonu, yüzme havuzu, laboratuvar ve kütüphaneler gibi alanların kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.

47-Kırsal alandaki çocuklar başta olmak üzere öğrencilerin kültürel gelişimleri için tiyatro, sergi, müze gezisi ve benzeri kültürel faaliyetler kapsamında etkinlikler yapılmalı, gezici tiyatro, sergi vb. ücretsiz olarak düzenlenmelidir.

48-İlköğretim ve ortaöğretim kurumları bursluluk sınavına giriş koşulları daha çok öğrenciyi kapsayacak şekilde genişletilmeli ve burs verilen öğrenci sayısı artırılmalıdır.

49-Eğitim kurumlarına uzman kütüphaneci, sağlık personeli (hemşire), teknik eleman, temizlik ve güvenlik personeli istihdam edilmelidir.

92-Mesleki ve teknik eğitimin özendirilmesi için başarılı öğrenciler başta olmak üzere tüm öğrencilere sağlanan burs ve diğer imkanlar artırılmalıdır.

101-Milli Eğitim Bakanlığında çalışan personel sayısıyla orantılı “mesleki gelişim bütçesi” oluşturulmalı ve bütçe tertibinde bu adla yer alması sağlanmalıdır. Kamu kurumlarında çalışan personel sayısıyla orantılı mesleki gelişim bütçesi oluşturulmalı ve bütçe tertibinde bu adla yer alması sağlanmalıdır.

109-Öğrencilerin ve eğitim çalışanlarının lisans üstü eğitim yapmaları desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.

114-Öğretmenlik mesleğini ve yöneticiliği daha cazip hale getirecek şekilde maaş ve özlük hakları yeniden düzenlenmelidir.

119-Öğretmenlere eğitim öğretim ödeneği yanında kendi mesleki gelişimlerinde kullanmak üzere mesleki gelişim ödeneği tahsis edilmelidir.

120-Emekli ve görevde olan öğretmenler için 3600 ek gösterge verilmelidir.

123-Öğretmenlik bir kariyer mesleği olarak düzenlenmelidir. Kariyer sürecindeki ilerlemelerde öğretmenlerin özlük haklarında anlamlı ve belirgin artışlar sağlanmalıdır.

124-Kalkınmada öncelikli sosyoekonomik açıdan dezavantajlı bölgelerde görev yapan öğretmenlere ilave özlük hakları ve teşvikler verilmelidir. (oy birliği)

Sonuç olarak, 20. Eğitim Şurası’nda ekonomik kaynaklı kararların MEB bütçesinde bir karşılığının olmadığı; kısa, orta ve hatta uzun vadede bile olmayacağı, hem Şûra’yı düzenleyenler ve himayesine alanlar, hem de kararları alanların çok büyük bir bölümü biliyor. Dolayısıyla sadece ve sadece geçmişte yapılmış şûralarda alınan kararların benzerleri alınarak kararlar güncellenmiş ve yeniden kayda geçmiş oldu. O nedenle tavsiye özelliği taşıyan bu kararlar arasında ekonomik olanlardan çok diğer kararların, özellikle de iktidarın siyaseten önceleyeceklerinin geçmişte uygulamaya konulmuş örneklerinden hareketle yaşama geçirileceği çok iyi biliniyor. Karşılığı olmayan vaatler ile eğitim emekçilerinin sorunları, şûra toplamakla eğitimin sorunları çözülmez.