Yıllardan beri İstanbul’da yaşanacak olası bir depremin senaryosunu hazırlayan bunca kamu kurumu ve akademik çalışma varken, Kahramanmaraş depremine, sahra çadırı ve konteyner stoku olmadan yakalanmak ve alt yapı sorununu yönetememek vehameti göstermek açısından çok çarpıcı. Öyle ki, ilgili bakanlar başta AB ülkeleri olmak üzere komşulara tek tek telefon açıp, acilen kışa dayanıklı sahra çadırı, konut olarak kullanılacak konteyner ve jeneratör gibi malzeme istemek zorunda kaldı. Anlaşılan yola çıkan yardımlar yeterli görülmedi ve bu telefon diplomasinin ertesi günü, tüm ülkede öğrenci yurtlarının boşaltılmasına, üniversitelerde evden öğretime geçilmesine neden olan ve herkesin tepkisini çeken karar açıklandı.
Felaketin büyüklüğünü kimse tartışmıyor. Tartışma konusu, krizi yönetememek; AFAD ve Kızılay’ın deprem stoklarının yetersizliği. Herkes, “Olası bir İstanbul depremine yıllardan beri hazırlanılıyorsa nerede bu stoklar” diye soruyor? ‘Deprem sonrası senaryoları’ diye arama yaptığınızda, yapılması gerekenler ilk dakikadan sonraki haftalara kadar tek tek sıralanmış. AFAD’ın da ilgili kurumların da bu tür senaryolarına rastlamak mümkün.
Hatta en yeni olanı, Japonya Uluslararası İş birliği Ajansı (JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından hazırlanan, “Türkiye Cumhuriyeti İstanbul İli Sismik Mikro-Bölgeleme Dahil Afet Önleme/Azaltma Temel Planı Çalışması.” İstanbul ili için yapılmış olan deprem senaryosunda tüm aşamalar ve kimlerin hangi noktada devreye gireceği tek tek sıralanmış. Bizse deprem ülkesi değilmişiz ve ilk kez böylesine büyük bir felaket yaşıyormuşcasına şaşkınlık içinde kaldık. Öğrendik ki zaten hazır olmaları gereken kurumlar, bazı şirketlerden deprem sonrası rehabilitasyonla ilgili yeni yazılımlar almış. Bölgenin hızla tahliye edilmesinden, kimsesiz kalan çocukların sahiplenmesine kadar yeni senaryolar hazırlanmış. Peki yıllardan beri yapılan acil durum senaryoları nerede?
ANKARA’DA KAFALAR KARIŞIK
Gelelim, gelişmelerin büyük bölümünü televizyondan izleyen Ankara kadrolarına. İktidarın direkt sorumlu bakanları ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın seyahatlerine eşlik etmek ve karede görünmek için yarışanları dışında tutuyoruz. Bundan sonrasıyla ilgili çok sayıda değerlendirme yapılıyor. Başarılı bir deprem senaryomuz yok, ama siyasi senaryolar her daim hazır.
Şimdi Ankara koridorlarında, seçim sürecini depreme göre yeniden oluşturulmak konuşuluyor. Deprem odaklı, bölgenin hızla toparlanmasına yönelik bazı yeni başlıklar, seçim sürecinde belirleyici olacak. Artık eski argümanlar ve öncelikler değişti. Örneğin mitingler çok azaltılacak ya da yapılmayacak. Seçim sürecinin özellikle Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay’ın üzerine kurulması, bu illerin rehabilite edilmesine öncelik verilmesi, diğer 7 ilde de yaraların sarılmasına vurgu yapılması, seçim çalışmalarının bunun üzerine kurulması tartışılıyor. Normalleşme ve iyileştirme gibi konular öne çıkartılacak.
Seçimin tarihinin değiştirilip değiştirilmeyeceği her ortamda konuşuluyor, ancak hala bir karar yok. İddiaya göre, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yakın çevresine, “Bir karar aldık, artık uygularız’ dediği öne sürülüyor. Ancak partinin önde gelenleri, kendi aralarında yaptıkları değerlendirmelerde, 18 Haziran’ın doğru bir tarih olacağını, argümanlar ortaya konulduğunda Erdoğan’ın da buna hayır demeyeceğini, seçimin ertelenmesinin ise muhalefetin desteği olmadığı için mümkün görünmediğini dile getiriyorlar. Bazılarının, ‘savaş hali dışında depremi mücbir sebep sayarak, anayasayı değiştirmeye gidebiliriz, İYİ Parti ve Meral Akşener bu konuda destek olabilir’ iddiası, AKP’de pek destek görmüyor.
YSK’nin yapacağı çalışma ve söyleyeceği söz, bütün bunların kesinleşmesi açısından etkili olacak. Bölgedeki 5 milyon kişinin şehirleri dışına çıktığı belirtiliyor. Sandıkların kurulması, oy kullanma, adrese bağlı seçmen listeleri gibi organizasyonların nasıl yapılacağına ilişkin bir değerlendirme olacak.
Anlayacağınız Ankara, olasılıkları değerlendirmeye bu haftadan sonra başlayacak.
