YÖK’ten 5 Haziran 2021’de yapılan açıklamada, Türkiye üniversitelerindeki kadın profesör oranının Avrupa ortalamasının önünde olduğu ifade edildi. Toplumsal cinsiyet eşitliği komisyonlarının lağvedilerek yerine Kadın Araştırma ve Uygulama merkezlerinin kurulması, hem akademik camiada hem de kamuoyunda çok tartışılmış geniş kesimlerin tepkisine neden olmuştu. Açıklamanın devamında, “Türkiye›de 129›u devlet, 74›ü vakıf ve 4›ü vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere 207 yükseköğretim kurumunda, 8 milyon 219 bin 518 öğrenci, 90 bin 338 öğretim üyesi, 180 bin 65 öğretim elemanı bulunuyor. Yükseköğretim Kurulunca, üniversitelerde çeşitli adlarla Kadın Araştırma ve Uygulama Merkezleri kuruldu ve ilgili akademik birimler ile çeşitli çalışmalar gerçekleştirildi. Ayrıca kadın akademisyenlerin araştırma ve inovasyonda daha çok yer alması için ilgili kurumlar ile iş birliği komisyonu oluşturuldu. YÖK bünyesinde, akademide üst düzey kadın yöneticilerin sayılarının ve görünürlüklerinin daha da artması için faaliyetler yürütüldüğü” bilgisi aynı açıklamanın devamında yer aldı.
Açıklamada, “Akademisyen sayısının 2020’de 98 bin 404’i erkek, 81 bin 661’i kadın olmak üzere toplamda 180 bin 65’e ulaştığı, toplam akademisyenler içinde kadın akademisyenlerin oranının yüzde 45’in üzerine çıktığı, bu akademisyenlerin 10 bin 11’inin kadın profesörlerden, 7 bin 190’nın doçentlerden, 18 bin 736’sı kadın doktor öğretim üyelerinden, 45 bin 724’ü ise kadın öğretim görevlilerinden oluştuğu” bilgisine yer verildi..
10 bin 11 kadın profesörün yüzde 3,94’ü rektörlük ve dekanlık görevinde
YÖK’ün İstatistiklerine göre, Türkiye’nin 203 kamu ve özel üniversitesinde 10 bin 11 kadın profesör bulunuyor. Kadınların oranı toplam profesörlerin yüzde 32,5›ini oluşturuyor. Kamu üniversitelerinde 255, özel üniversitelerde 139 olmak üzere toplam 394 akademisyen kadın, üniversitelerde dekan ve rektörlük görevinde bulunuyor. Rektörlük ve dekanlık görevi yürüten kadınların oranı toplam içinde yüzde 3,94’tür. Toplam üniversite ve fakülte sayısı 2 bin 23 olup kurum bazında kadınların temsil oranı yüzde 18,48’dir.
Türkiye’de 17 kadın rektör görev yaparken Avrupa Üniversiteler Birliğinin yayınladığı rapora göre, 48 üye ülkede kadın rektör oranı ortalaması yüzde 15 iken, bu oran bizde yüzde 8,37’dir. Kadın dekanın yüzde 34,22’si Marmara, yüzde 25,19’u İç Anadolu, yüzde 13,26’sı Ege, yüzde 10,08’i Akdeniz, yüzde 7,16’sı Karadeniz, yüzde 6,10’u Doğu Anadolu, yüzde 3,98’i Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki üniversitelerde görev yapıyor. Bu oranlara yakından bakıldığında, Türkiye genelindeki fakülte sayıları açısından kadın dekan oranlarının benzerlik göstermesi dikkati çekiyor.
Sonuç olarak, son yıllarda üniversitelerde kadın akademisyen sayısında artışlar olması Türkiye Üniversiteleri ve toplum adına olumla bir gelişme olmakla birlikte üst düzey yönetici temsil sayısının düşük olması üzerinde önemle düşünülmesi gereken olumsuz bir tablodur. Bu olumsuzluğun giderilmesi adına kadınlar lehine yapıcı, geliştirici ve teşvik edici söylem ve politikaların yürütülmesi kadına yönelik ayrımcı söylem ve şiddet içerikli eylemlerin son bulmasına etki edecektir.
Kaynak: YÖK Açıklaması ve İstatistikleri
