OECD 2023 Raporu yayımlandı. Rapor ’un Türkiye ile ilgili bölümünde yer alan OECD ülkelerinde ve Türkiye’de lise öğretmenlerin durumu, ekonomik anlamda OECD Ülkeleri ortalama verilerine göre Türkiyeli öğretmenlerin aleyhine sonuçlar içermekte. Yazıda yer alan bilgiler, Education at a Glance 2023 verilerinden yararlanarak hazırlanmıştır. Bu notta yer alan veriler en son mevcut yıl için sağlanmıştır. Raporda öğretmenlerin durumu 2022 ve 2023 bulgularına dayanmakta.2024’te özellikle kamuda görev yapan öğretmenlerin ekonomik durumunda görece bir iyileştirme sağlanmakla birlikte hala ortalama öğretmen maaşları OECD ortalamasının çok altında kalmakta.
OECD Raporu İlgili Bölüm
*Öğretmenlerin maaşları, öğretmenlik mesleğinin cazibesini belirleyen önemli bir belirleyicidir, ancak aynı zamanda resmi eğitimde tek başına en büyük harcama kategorisini temsil eder. Çoğu OECD ülkesinde, kamu eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin maaşları öğrettikleri eğitim seviyesi ve deneyimleri ile artar. Ortalama olarak, genel programlardaki (en yaygın niteliklere sahip olanlar için) ve 15 yıllık deneyime sahip üst düzey öğretmenlerin yıllık yasal maaşları OECD genelinde 53 bin 456 ABD Dolarıdır. Türkiye'de, satın alma gücüne göre düzeltilmiş karşılığı 47 bin 551 ABD Dolarıdır ve bu da 149 bin 736 Türk Lirasına denk gelir.
*Türkiye'deki mesleki programlardaki üst düzey öğretmenlerin, nitelik seviyelerine ve verdikleri derslere bağlı olarak farklı yasal maaşları bulunmaktadır: En yaygın niteliklere sahip olanlar ve 15 yıllık deneyime sahip olanlar için maaşlar 54 bin 470 ABD Dolarıdır. 2015 ile 2022 arasında, genel programlardaki üst düzey öğretmenlerin (en yaygın niteliklere sahip olanlar ve 15 yıllık deneyime sahip olanlar) yasal maaşları, mevcut verilere sahip OECD ülkelerinin yaklaşık yarısında reel terimlerde azaldı. Türkiye'de ise, 2015 ile 2022 arasında, üst düzey öğretmenlerin maaşları yüzde 9 arttı.
•OECD ülkeleri genelinde, tam zaman eşdeğeri terimlerde, genel ortaöğretim programlarındaki her öğretim görevlisine karşılık ortalama 14 öğrenci bulunurken, mesleki ortaöğretim programlarındaki her öğretim görevlisine karşılık ortalama 15 öğrenci bulunmaktadır. Türkiye'de, tam zaman eşdeğeri terimlerde, genel ortaöğretim programlarındaki her öğretim görevlisine karşılık ortalama 14 öğrenci bulunmaktadır, bu da OECD ortalamasına benzerdir.
*Mesleki ortaöğretim programlarında, tam zaman eşdeğeri terimlerde, her öğretim görevlisine karşılık ortalama 11 öğrenci bulunmaktadır (OECD ortalamasının altında).OECD ülkeleri genelinde öğretmenlerin ortanca yaşları değişmektedir. Bazı ülkelerde, öğretim kadrosu genel iş gücünden çok daha gençken, diğerlerinde öğretmenler genellikle daha yaşlı olma eğilimindedir. Türkiye'de, genel ortaöğretim programlarındaki öğretmenlerin yüzde 18'i 50 yaş ve üstündedir, bu oran OECD ortalaması olan yüzde 39'a kıyasla daha düşüktür. Mesleki programlardaki öğretmenler, genel programdaki meslektaşlarından daha gençtir; yüzde 17'si 50 yaş ve üstündedir (OECD ortalaması yüzde 43).
Sonuç olarak, kamuda görev yapan 20 yıllık deneyime sahip bir öğretmenin aylığı haziran ayı itibarı ile net 41 bin 688 lira (15 bin 327 Dolar) olarak hesaplanmakta. Özel okul öğretmenleri için aylıklar okullara göre değişkenlik göstermekte birlikte genel ortalama kamu okullarında görev yapanların aylıklarının yarısına karşılık gelmekte. OECD’ye bildirilen yukarda yazılı rakamlar ile 2024 yılı mayıs ayında ödenmekte olan rakamlar arasında büyük farklar bulunmakta. 38 OECD Ülkesi arasında Türkiye sondan altıncı sırada yer almakta. Ekonomik koşullar diğer yaşam ve hizmet koşullarını belirlemekte olup bu koşullar düzeltilmeden nitelikli eğitim hizmeti sunulması zorlaşmaktadır. O nedenle ekonomik koşulların süratle iyileştirilmesi gerekmektedir. alaaddin dinçer/eğitim uzmanı/16.06.2024
Verilerin referans yıllarına ilgi duyan okuyucular kaynak olarak Education at a Glance 2023'teki ilgili tablolara başvurabilirler. Dolar Kuru 14 Mayıs günü 1 dolar 32.70 TL
