Tolga Balcı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayınlanan Resmi Gazete’de Orman Kanunu’na ilişkin bir düzenleme hayata geçirildi. Yoğun gündem arasında gözden kaçan bu düzenleme ile maden şirketlerinin projeleri için bazı kolaylıklar getirildi.

Türkiye’nin kaotik siyasi gündemi arasında kaybolsa da en büyük sorunlarından biri de ormanlık alanlarda yaşanan rant ve talan.

AKP’nin 20 yıllık yönetimi altında Türkiye’nin çeşitli yerlerinde birçok orman arazisi maden ve inşaat şirketlerine verildi. Orman arazileri halkın kullanıma kapatılarak betona gömüldü.

Özellikle Ege ve Karadeniz’de Türkiye’nin nefes aldığı büyük ormanlık alanlar tek tek maden şirketleri tarafından yok edildi. Bununla birlikte maden sahalarında yaşanan kazalarla birlikte birçok işçi hayatını kaybetti. Köylüler zarar gördü ve işletme alanları kullanılamaz hale geldi.

Soma’da yaşanan maden faciasının yaraları henüz sarılamamış, suçlular adalet önünde cezaları çekmemişken Erzincan İliç’te Kanadalı Anagold firmasının maden arama sahasında yaşanan toprak kayması ile 9 işçi hayatını kaybetti. İşçilerin cansız bedenine aylar süren aramalar sonunca ulaşılabildi.

Bunlar yaşanırken halkın maden şirketlerine karşı tepkisi de katlanarak arttı. Yaşanan son gelişmeler üzerine AKP’li yöneticiler maden şirketleri üzerinde denetimin arttırılacağını iddia etmişti.

24 Eylül 2024 tarihli Resmi Gazete ile Orman Kanunun 16. maddesinin uygulama yönetmeliğinde getirilen yenilikler ile maden şirketlerine bazı kolaylıklar getirildi.

Kuzey Ormanları Savunması (KOS) Sözcüsü Avukat Fulya Gökkaya yaşanan değişiklikleri değerlendirdi.

Gökkaya’nın aktardığına değişiklikle birlikte devlet ormanlarda yapılacak madencilik izinlerinden izin bedeli ve ağaç bedeli adı altında şirketlerden aldığı ücretlerde hesaplamaya kattığı katsayıları düşürdü. Böylelikle maden şirketleri devlete daha az para ödemiş olacak.

Maden şirketleri deprem bölgesine mi kayıyor?

Bu değişiklikteki önemli nokta ise özellikle deprem bölgesindeki şehirlerin kat sayılarının düşürülmesi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen bölgelerde maden şirketlerine sağlanan bu kolaylık depremin vurduğu bölgelerdeki ormanlık alanların maden şirketlerine kurban edileceği endişesini arttırıyor.

Yönetmelikle birlikte artık maden arama ruhsatı olan şirket sahipleri dışında rödövansçılar da ruhsatlandırıla bilecek.

Gökkaya değişikliğe ilişkin şu tespitlerde bulundu:

"Yönetmeliğin ‘Kesin İzin’ başlıklı 7. Maddesinde ruhsat alanı içinde şantiye alanı, maden stok alanı, maden atığı döküm alanı gibi maden tesis ve altyapı tesisleri için uygun alan bulunmazsa, bu tesislerin Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün onayı ile ruhsat alanı dışında kurulmasına olanak tanınmaktadır."

Lisanssız enerji üretim tesislerine izin verilecek

Yönetmelikte yapılan değişiklikle hayata geçirilen bir diğer skandal uygulama ise maden sahalarının elektrik ihtiyaçlarını karşılamak için lisanssız elektrik üretimi hakkında izin verilmesi.

Buna göre madencilik faaliyetleri için ihtiyaç duyulan elektrik enerjisini karşılamak üzere kurulan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız enerji üretim tesislerine izin verilebilecek.

Uygulamaya göre lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü olmaksızın, gerçek ve tüzel kişilerin elektrik ihtiyaçlarını kendi üretim tesisinden karşılaması amacıyla elektrik üretilebilecek. Bu da aslında projenin yapılacağı orman alanlarının çoklu tahribe açılması anlamına geliyor.

Bakanlığa çağrı

Avukat Fulya Gökkaya yapılan bu değişikliklerle madencilik şirketlerine kısıtlamalar getiriliyor gibi gözükse de yönetmeliğin karşılık bulmasının kesin olmadığını belirtiyor.

KOS Sözcüsü Gökkaya, başta Kuzey Ormanları olmak üzere orman alanlarının orman olarak kalabilmesi için kurulması planlanan projelerin son bulması gerektiğini vurgulandı.