Nasıl Geçti Habersiz O Güzelim Yıllarım

Türkiye Ekonomisi Üzerine Kısa Değerlendirmeler;

Türkiye, 2014’de sosyal paylaşım sitesi Twitter ile video paylaşım sitesi YouTube’a erişimin bir süre engellenmesinin ardından 2015’e geldi.

2015 yılının ekonomi değerlendirmesini yaparken, dikkate alınması gereken: Türkiye’nin, 7 Haziran ve 1 Kasım olmak üzere 2 genel seçim yaşadığıdır. Seçim ülke ekonomisi için yalnızca maliyet demek değil, aynı zamanda seçim sonrasına ertelenen yatırımlar, planlar ve projeler de demektir aslında. 2014 son çeyreğine yapısal reform rüzgarıyla giren Türkiye ekonomisi, 2015 son çeyreğine kadar rahat hareket edememiş “Ekonomide ve siyasette istikrarsızlık mı hakim olacak” sorusu ekonomiyi gündemin ana konusu olmaktan çıkarmıştır.

2015; Türkiye Ekonomisi büyümeye devam etti, üst üste 24 çeyrek büyüme başarısını yakaladık.

Uluslararası piyasaların seyrinin yanı sıra jeopolitik riskler ve siyasi belirsizlik başta olmak üzere ülke içindeki gelişmelerin de etkisiyle dolar ‘ın ilk kez 3 lirayı aştığı dönemdir.

Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının düşürülmesinin ardından Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye’ye yönelik ekonomik tedbirler içeren yaptırım kararını imzaladı.

2016; Türkiye Ekonomisi, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz'daki darbe girişimi, terör olayları, bölgesel ve küresel gelişmelerin etkisiyle zor bir yıl geçirdi.

Yıl geneline baktığımızda; reel sektör, ihracatçı, KOBİ ve iş gücü piyasasının rahatlatılmasına yönelik reform niteliğinde birçok tedbir açıkladığını görüyoruz. "Ekonomik Müjdeler Paketi", "Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi̇ Cazi̇be Merkezleri̇ Programı ve Yatırım ve Destek Hamlesi̇", "Ekonomi Koordinasyon Kurulu" kararları ve "Süper Teşvik" uygulamasıyla birçok sektörün önünün açılması hedeflenmişti.

Amerikan Merkez Bankasının (Fed) faiz artırması beklentisi ve küresel gelişmelerin etkisiyle yükselişe geçen dolar kuru, ABD Başkanlığına Donald Trump'ın seçilmesiyle art arda rekorlar kırdığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası doların ateşini düşürmeye yönelik çeşitli kararlar almaya çalışırken, Cumhurbaşkanı vatandaşa Türk Lirasına destek çağrısı yaptığı dönemdir.

Yılın 2. çeyreğinde %4,5 büyüyen Türkiye ekonomisi, 3. çeyrekte %1,8 daraldı. Böylece ülke ekonomisinde 27 çeyrektir süren büyüme serisi kesintiye uğramış oldu.

2017; Türkiye Ekonomisi'nin 2017'de sergilediği güçlü büyüme performansı, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası, Moody's ve Fitch'in de aralarında bulunduğu uluslararası kurum ve kuruluşların tahminlerini aştığı bir yıl oldu.

Hazine destekli kredilerde Kredi Garanti Fonunca (KGF) sağlanan kefaletlerin bakiye tutarının üst sınırı 20 milyar liradan 250 milyar liraya çıkarılması ile KOBİ’lerin ve ihracatçıların finansmana erişimi kolaylaştırıldı.

Ekonomiye ilişkin yol haritası çizilen Orta Vadeli Program'da (OVP), Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) 2020'de 4 trilyon doları aşacağı, enflasyonun kademeli şekilde %5'e ineceği, işsizliğin de tek haneye gerileyeceği öngörüldü.

Yastık altında bulunan altınların ekonomiye kazandırılması için altın tahvili ve altına dayalı kira sertifikası ihracı başlatıldı ve 370 milyon lira değerinde yaklaşık 2,5 ton altın yastık altından çıkarıldı.

2018; Türkiye Ekonomisi; ABD-Çin ticaret savaşı, Brexit gelişmeleri, Fed'in faiz artırımı kararları, jeopolitik riskler gibi gelişen ülkelere olumsuz yansıyan gelişmelerden etkilendi.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ekonomide tek elden yönetime geçilmesi kapsamında Hazine Müsteşarlığı ile Maliye Bakanlığı birleştirilerek Hazine ve Maliye Bakanlığı oluşturuldu.

Rahip Brunson'un davası nedeniyle Türkiye-ABD ilişkilerinde yaşanan gerilim piyasalara yansırken, ağustosta başlayan spekülatif ataklar, kur ve faiz başta olmak üzere temel göstergelerde bozulmalara neden olmuştur.

Kurun etkisiyle yükselen ve ekimde %25,24 ile tepe noktasına ulaşan enflasyon için alınan önlemler kapsamında ‘’Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı’’ başlatıldı.

Ekonomide, bir dizi önlem hayata geçirildi. Türk lirası mevduat getirisinden alınan vergi oranı düşürülerek 1 yıldan uzun vadeli mevduat hesaplarında vergi oranı sıfırlandı. Bununla birlikte döviz mevduatından alınan vergi oranlarında artış yapıldı. Türkiye ve Katar merkez bankaları 15 milyar dolarlık ikili Para Takası (Swap) Anlaşmasına imza attı.

Ekonomiye ilişkin 3 yıllık yol haritasının çizildiği Orta Vadeli Program, YEP adıyla duyurulurken, 2021'de enflasyonun %6'a indirilmesi, işsizliğin %10,8'e düşürülmesi ve büyümenin de %2,8 olması hedeflenmişti.

İç piyasayı canlandırmak amacıyla konut satışlarında KDV oranlarının %18'den %8'e, Mobilyada KDV oranı %18'den %8'e indirilirken, beyaz eşyada ÖTV oranları da sıfırlandı, ticari araçlarda KDV oranları da %18'den %1'e indirildi.

2019 Türkiye ekonomisi, dengelenme süreci adımlarının etkisi ve finansal olumsuzluklara yönelik müdahalelerle toparlanma süreci yaşamaya çalışıldı.

Yerel seçimlerin tamamlanmasının ardından ekonomi yeniden gündemin en önemli konuları arasında yerini aldı.

Yılın ilk aylarına, kış şartları nedeniyle bazı gıda ürünleri fiyatındaki spekülatif artışlar damga vururken, Tanzim satış mağazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatları kontrol altına alınmaya çalışıldı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), karının Nisan yerine Ocak ayında hazineye devredilmesi yönünde karar alındı. Bu adımla, kamu yatırım ve ödemelerini hızlandırarak piyasaya likiditenin daha hızlı sunulması amaçlandı.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından Nisan ayında "Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019" açıklandı.

Bu süreçte ilk icraatlar reel sektöre yönelik yapıldı. Kamu bankaları aracılığıyla farklı sektörler için devreye alınan İVME (İleri, Verimli, Milli Endüstri) Finansman Paketi açıklandı. Paketle ham madde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım ana faaliyet alanındaki yatırımlara üç kamu bankasının katılımıyla yıl sonuna kadar 30 milyar liralık bir finansman ayrıldı.

Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığının garantisi ve 12 bankanın katılımıyla KOBİ ve işletmeler için 25 milyar liralık "Ekonomi Değer Kredisi Paketi" devreye girdi. İşletmelerin üzerindeki finansman yükünü hafifletmeyi amaçlayan paket, Hazine Destekli Kefalet Sistemi çerçevesinde Kredi Garanti Fonu (KGF) teminatıyla KOBİ'lerin elini güçlendirdi.

11. Kalkınma Planı

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kalkınma planı olan ve 2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı bu dönem yayımlandı.

Plan dahilinde, 2023'te gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) 1 trilyon 80 milyar dolara, kişi başına milli gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi, ihracatın 226,6 milyar dolara çıkartılması amaçlandı.

Söz konusu dönemde işsizlik oranının %9,9'a düşürülmesi ve 4,3 milyon ilave istihdam yaratılması hedefler arasında yer aldı. Plan dönemi sonunda enflasyonun %5'e düşürülmesi, büyüme oranı açısından dönem ortalamasının %4,3 olması öngörüldü.

2020-2022 yıllarını kapsayan ve teması "Değişim Başlıyor" olarak belirlenen Yeni Ekonomi Programı (YEP) bu dönem açıklandı.

Görüldüğü üzere, gerçekleşmeyen ekonomik hedefler, hep umut ve beklentilerle dolu yıllar maalesef geçmiş gitmiş .. çünkü bu planlarda, hedeflerde yazılanlar, temenniler olarak kalmış ve 2020 yılını da hiç beklemediğimiz bir şekilde tamamladık .. 2021 için umut etmeye devam edebilecek miyiz? Başka bir yazının konusu olsun .. saygılar