Nuray Babacan
Cumhur İttifakı 20 vekil kaybedebilir: Kritik 16 il için asılacaklar
Siyasi partilerin milletvekili listeleri ve illerdeki değişim rüzgarları seçimin sonucunu belirleyecek. Yapılan analizler, doğru milletvekili listesinin partilere yüzde 3’lük avantaj getirdiğini gösterdi. Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı sonuçların bıçak sırtı göründüğü 16 ile öncelik verecek.
Yapılan ortak liste çalışmaları ve planlamalar, Millet İttifakı’nı bu iller için avantajlı kılıyor. MHP’nin ortak liste konusundaki son manevrası AKP’yi zor durumda bıraktı. AKP kurmayları, bu nedenle Türkiye genelinde 20 milletvekilinin kaybedileceğini iddia ediyorlar.
DOĞRU YÖNTEM
Yapılan analizlere göre, İYİ Parti’nin CHP’yle uyguladığı "fermuar" sistemi nedeniyle Adıyaman, Bartın, Batman, Çorum, Düzce, Erzincan, Hakkari, Rize ve Van illerindeki ortak liste işe yarayacak. CHP'nin de Gümüşhane, Bitlis, Aksaray, Yozgat, Bayburt, Muş ve Çankırı illerinde aday çıkarmamasıyla iki parti 16 ilde ortak aday belirlemiş oldu.
Bu illerdeki milletvekili seçimleri kıl payı değiştiği için AKP, benzer çalışmayı MHP ile yapmak istedi. MHP’nin AKP yerine kendi listesinde ortak aday belirlenmesini önermesi nedeniyle bu plan suya düştü. MHP’nin bu tavrı nedeniyle bir yıl önce yapılan seçim yasasının avantajı kaybedilirken, AKP’liler ayrı listelerin ittifaka zarar vereceğini dile getirdiler.
İttifaklarda, bir partinin aday göstermeyerek diğerini desteklemesi partilerin oy toplamı kadar sonuç getirmediği geçmiş örneklerde de görüldü. Ancak ortak liste bu nedenle daha mantıklı sonuçlar verebiliyor.
KRİTİK İL ANALİZLERİ
Kritik 16 ilin verileri bu açıdan inceleniyor. Son yerel seçimlerde, Bartın’da CHP ve İYİ Parti’nin tek aday formülü MHP’yi kazançlı çıkartmıştı. İYİ Parti seçmeni yerel seçimlerde CHP’nin adayını yeteri kadar desteklemedi. Yerel seçimlerde iki partinin toplamı yüzde 31’in üzerinde olması gerekirken, İYİ Parti seçmeni oy vermediği için CHP’li aday 25.4 oy alarak seçimi kaybetti. Ancak bu kez CHP ve İYİ Parti Bartın’da ortak listeyle işbirliği yaptı. İYİ Parti bu kez Bartın’da CHP logosu altında seçime giriyor. Fermuar yöntemi ile ilk sırada CHP’li, ikinci sırada İYİ Partili aday yer alıyor. Bu nedenle iki parti seçmenin bölünmeyeceği hesabı yapılıyor.
Benzer durum Adıyaman’da da yaşandı. 2018 seçimlerinde CHP yine ittifak oylarıyla milletvekili çıkardı. HDP, 4 milletvekili olan Adıyaman’da CHP’den fazla oy almasına rağmen, İYİ Parti’den gelen artık oylarla milletvekilliği kazandı. Osmaniye’de benzer bir durum MHP ile CHP arasında yaşanmıştı. MHP bu ilde, CHP’nin aldığı oyların iki katından fazla oy almasına rağmen İYİ Parti’den CHP’ye gelen destek yüzünden iki milletvekilliği yerine tek milletvekilliği çıkarabildi.
Erzincan’da 2018’de AKP iki milletvekili çıkartırken, bu kez İYİ Parti ve CHP’nin işbirliğinin bu ilde dengeleri değiştireceği düşünülüyor. Erzincan’da Mustafa Sarıgül’ün liste başı olması ve İYİ Parti desteği ile sonucun değişeceği yorumları yapılıyor. 2018’de AKP Erzincan’da yüzde 44.7 oy alarak 2 milletvekilliğini de kazanmıştı. MHP ayrı liste çıkardığı Erzincan’da CHP ve İYİ Parti’nin işbirliğinin 14 Mayıs seçimlerinde avantaj yaratacağı konuşuluyor.