SEÇİM dönemleri, partilerin normal zamanlarda unuttuğu ilkeleri anımsama zamanıdır. İktidar Partisi’nin seçime hazırlık çalışmalarında birbirinden ilginç önerilerin ortaya atıldığını öğrendik. Bunlardan biri, “Milletvekili adaylarına ‘etik belgesi’ imzalatalım” oldu.
Milletvekilinin ilkesel ve ahlaki açıdan yapamayacaklarını içeren ve kamuoyuna verilmiş söz şeklinde bir belge imzalatılmasının, son günlerdeki yolsuzluk, iş takibi ve haksız kazanç gibi iddiaların önüne geçmek için bir adım olacağını düşünenler bulunuyor. Buna sıcak bakmayan, bu konunun altını çizmenin doğru olmayacağına inananlar da var. Henüz karar verilmiş değil. Ama neresinden bakarsanız bakın, bu durum, partinin ciddi bir imaj sorunu olduğunun itirafı anlamına geliyor.
Etik ilkeler, şeffaf siyaset, dürüstlük ve ahlaki değerler konusu AKP iktidarının 20 yılı boyunca ‘ihtiyaç duyuldukça’ gündeme taşınıp, sonra tozlu raflardaki yerini aldı. Geçmişe doğru şöyle bir bakarsak, TBMM’de Etik Komisyonu kurulması 18 kez denendi. Neredeyse her yıla bir deneme düşüyor. Tekliflerin çoğunun CHP’ye ait olduğunu da anımsatalım.
2021 yılına bu kez, TBMM Bakanı Mustafa Şentop’un hazırladığı ve bazı yönleriyle zayıf bulunan yeni teklifle girildi. O yılın başında da TBMM’nin ilk işinin bu etik ilkeler olacağı söylendi ama nafile. Meclis Başkanı’na fazla yetki verdiği ve işi önce partilerin kendi etik kurullarına havale ettiği için eleştirilen teklif bile ortada yok artık.
Aslında çok basit, mal bildirimindeki gizlilik kaldırılacak. Siyasilerin mal varlığında yıldan yıla olan artışları vatandaş görebilecek. Sadece milletvekillerinin değil, yakınlarının mal varlığındaki değişimler de izlenebilecek. Milletvekillerinin yapamayacağı işler sıralanacak. Milletvekillerinin hediye, tayin, torpil, kamu kurumlarıyla ilişkileri, mal beyanları gibi önemli alanlarında yeni kurallar ve yasaklar getirilecek. Hediye kabulüne limit konulacak. Yargılanma usullerinin ayrıntısı yazılacak. Bunun için keşif yapmaya gerek yok, gelişmiş ülkelerdeki etik kurallar belli. Meclis olarak seçim öncesinde, vatandaşa toplu bir mesaj verilmesi hiç fena olmaz.
AKP döneminde bu konudaki serüven, 2007 yılında başladı. Hazırlanan taslak, Cumhurbaşkanlığı seçimleri bahane edilerek ertelendi. Arada, TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve Başbakan Ahmet Davutoğlu “şeffaflık ve etik konusunda” adım atmayı denedi. Bu iki girişimden de sonuç çıkmadı. Son olarak 2016 yılında AK Parti, TBMM Siyasi Etik Komisyonu kurulması için bir yasa teklifi hazırladı, ama o da seçim nedeniyle kadük oldu.
Bütün bunlar bize, 2015’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Başbakan Ahmet Davutoğlu arasında çıkan ‘Şeffaflık Paketi’ tartışmalarını anımsattı. Bir Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) toplantısında, ciddi tartışma çıkmıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, paketin özellikle mal bildirimi ve imara ilişkin düzenlemelerine itiraz ederek, “Mal bildirimini il ilçe başkanları düzeyine indirirseniz, bu görevi üstlenecek kişiyi bulamazsınız. İnşaat sektörü ekonominin lokomotifidir. İmarda yapılan düzenlemelerin bu sektöre zarar vermemesi gerekir” demişti. Ondan sonra da o yasayı ortada gören olmadı.
Bu gelişme ile TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in Meclis’te kurmak istediği siyasi etik komisyonu planı da ertelenmiş oldu. Çiçek, siyasi etik komisyonu kurulması için siyasi partilere çağrı yapmıştı. Çiçek, “Bu metni 25’inci dönem parlamentosuna hediye edelim ve beyaz bir sayfa açılsın” demişti.
Yani özetle, AKP’nin ‘şeffaflık, etik ve ilke’ gibi kurallarla ve kurullarla arası pek de iyi değil. İşin geçmişine şöyle bir bakınca “Milletvekili adaylarına etik kurallar belgesi imzalatalım” gibi bir önerinin de rafa kalkacağı anlaşılıyor.
FARKLILIKLARLA BÜTÜNLEŞMEK Mİ?
AKP, 28 Ekim’de seçime hazırlık amacıyla ‘vizyon belgesi’ açıklayacak. Süreçte ‘Türkiye Yüzyılı’ sloganının kullanılacağı yazıldı çizildi. Ayrıca ‘farklılıklarla bütünleşelim’ ifadesinin de slogan olarak kullanılması planlanıyor. Geçmişte ne eksik bırakıldıysa, onun altı çizilecek anlaşılan.
Bakanlıklara tek tip söylem uyarısı yapıldığını, özel bilboardlar hazırlandığını, 40 kişilik ekibin gece gündüz seçim kampanyasına hazırlanıp, projeler ürettiğini, bunların da aralıklarla parti toplantılarına sunulduğunu biliyoruz.
AKP kurmaylarına göre, dünyada Türkiye Yüzyılı sayfası açılıyor. Onların iddialarına göre, “Farklılıkları bu hedef altında birleştirecek, farklılıkları zenginliğe çevirecek bir vizyon yaratılacak. Vizyon belgesinde her alanda Türkiye’nin hedeflerinin çerçevesi çizilecek.”
Bu belgelerde yazılanlarla sonrasında yapılacaklar, yukarda aktardığımız etik ilkelerin durumuna benzemez umarız…
