Serhat Güvenç

75 günü geride bırakan Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminde tüm gözler 9 Mayıs’a çevrilmişti. Rusya’nın Nazi Almanya’sına karşı kazandığı zaferin yıldönümünde Rusya Cumhurbaşkanı Putin’in kritik açıklamalar yapması bekleniyordu. Putin’in savaşın etkilerini yeni hissetmeye başlayan Rus kamuoyuna bir zafer müjdelemesi ya da topyekûn seferberlik ilan etmesi bekleniyordu.

İkisi de olmadı.

Zira ortada kamuoyuna “zafer” olarak sunulabilecek bir askeri başarı yok.

Kiev cephesinden tasını tarağını toplayarak doğuya kaydırılan, yorgun birlikler Donbass cephesinde de kayda değer bir ilerleme sağlayamadılar.

Takviye edilip dinlendirilmeden anlamlı bir başarı ihtimali düşük.

Güneyde ise Moskva kruvazörünün batmasından sonra ortaya çıkan hava savunma boşluğunu Ukraynalılar oldukça iyi değerlendiriyor. Rus karakol gemileri batırılıyor, helikopterleri düşürülüyor ve iddialara göre en modern firkateynlerinden bir tanesi Neptün füzesi isabetiyle yaralanıyor.

RUSLARIN İŞİ DAHA DA ZORLAŞACAK
Zafer zaten aslanın ağzında. Üstelik Batı, Kiev’e artık daha fazla, çok daha güçlü silah ve askeri malzeme sevk ediyor. Ukrayna ordusu bu silahları cepheye sürecek harbe hazırlık seviyesine ulaştığında, Rusların işi daha da zorlaşacak. Bu durumda Putin’in neredeyse elindeki tüm kaynakları Ukrayna’daki çatışmaya ayırmak için topyekûn (ya da genel) seferberlikten başka çaresi kalmayabilir.

Ukrayna’yı işgal girişiminin sonuçları, kamuoyu ile paylaşılan askeri ve siyasi hedeflerle bağdaşmıyor.

Seferberlik, hedeflerle kaynaklar arasındaki makası kapatmanın yegâne yolu. Ama Putin’in Zafer Günü konuşmasında büyük çaplı bir seferberlik başlatacağına dair işaret yoktu. Geriye görece sönük bir Zafer Günü kutlaması ve tören geçişi kaldı.

Bir de Genelkurmay Başkanı Gerasimov’un yokluğu dikkat çekti.

Ya cepheye çeki düzen verme sorumluluğundan başını kaldıramıyor ya da Ukrayna kaynaklarının iddia ettiği gibi İzium’daki Rus karargahına yapılan saldırıda gerçekten yaralandığı için ortalarda görünmedi.

ZELENSKİY’NİN SOSYAL MEDYA ZAFERİ
Pek de heyecan uyandırmayan Zafer Günü kutlamalarından beş gün önce, 4 Mayıs günü Ukrayna, daha doğrusu Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy bir sosyal medya başarısına daha imza attı.

“Yıldız Savaşları” tutkunları çok iyi bilir.

4 Mayıs gayrı resmi “Yıldız Savaşları Günü”dür. Serinin en bilinen sloganı “Güç seninle olsun”un İngilizce orijinali “May the Force be with You” ile bir hece dışında neredeyse aynı biçimde telaffuz edilen “May the Fourth be with You” (4 Mayıs seninle olsun) ifadesinden hareketle o gün Yıldız Savaşları Günü sayılmaktadır.

ZELENSKİ’NİN KOLUNDAKİ DİKKAT ÇEKEN SİMGE
Bendeniz de dahil Yıldız Savaşları tutkunları, günün anlamına uygun paylaşımlar yaparız.

Yıldız Savaşları’nı içselleştirmede çok daha ileri gidenlerimizi sokaklarda ışın kılıcı kuşanmış ya da Darth Vader maskesi ile gezerken görebilirsiniz.

4 Mayıs 2022 günü sosyal medyaya düşen görüntülerde Zelenskiy, her zamanki gibi haki renkli, sade asker tişörtü ile görülüyordu. Sol arkadan çekilmiş fotoğrafta tişörtünün koluna işlenmiş Ukrayna’nın simgesi sarı “Tryzub” (üç uçlu mızrak) seçiliyordu. Ancak simgenin üzerine başka bir resim oturtulmuştu. Yıldız Savaşları’nda “Asiler”in kullandığı X-Wing (X kanatlı) Yıldız Savaşçısı tam Tryzub’un üzerine oturtulacak şekilde işlenmişti. Üstelik Yıldız Savaşçısı’nın sol kanadında Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin forsu seçiliyordu.

İYİ İLE KÖTÜNÜN MÜCADELESİ
Bu paylaşımla Zelenskiy, “bizden biri” olduğunu bir kez daha ortaya koymuştu. O da kendince Yıldız Savaşları Günü’nü kutluyordu. Ama daha da önemlisi savaşın siber uzamında Rusya’ya fena bir gol daha atıyordu.

Bu fotoğrafın anlamı üzerine sayfalarca yazılabilir, günlerce konuşulabilir. Zaten Batılı kamuoylarını etkilemeyi başarmış olan Zelenskiy, Rusya ile giriştikleri mücadelenin iyi ve kötü arasında bir savaş olduğu mesajını, İkinci Dünya Savaşı’nı pek de anımsamayan ya da umursamayan bir alıcı kitleye vermiş oldu.

Yıldız Savaşları, iyi ile kötü arasında bir mücadelenin öyküsüdür.

Gerçi iyi ve kötü ya da aydınlık ve karanlık arasındaki çizginin çok ince olduğu sıkça vurgulanır.

Yıldız Savaşları’nda “asiler” iyileri temsil eder, “İmparatorluk” ise kötüleri.

Asilerin X-kanatlı Yıldız Savaşçısı ile Ukrayna’nın ulusal simgesinin üst üste bindirilmesi bize hangi tarafın “iyi” olduğunu anımsatır.

Sanırım bu mesajın uzun erimli etkisi daha güçlü olacak. Zira genç kuşakların Ukrayna ve Rusya’ya bakışlarını büyük olasılıkla bu an, bu görüntü belirleyecek.

Bu paylaşımdan sonra Yıldız Savaşları serisinin belki de en unutulmaz karakteri Luke Skywalker’ı canladıran Mark Hamill, Twitter hesabından yaptığı paylaşımla Zelenskiy’e neredeyse Jedi savaşçısı payesi verdi. Ve maksat hasıl oldu.

UKRAYNA’NIN QUANTUM SIÇRAMASI
4 Mayıs günü yapılan paylaşım, Ukrayna’nın dünyaya derdini anlatma konusunda neredeyse “kuantum sıçraması” yaptığını ortaya koyuyor.

Bundan üç yıl önce bir akademik değişim programı kapsamında Kiev’de bir hafta kalmıştım. Kiev Ulusal Üniversitesi Mohila Enstitüsü’nde uluslararası ilişkiler dersleri vermiştim.

Kiev’i benim için cazip kılan nedenlerden birisi devasa bir İkinci Dünya Savaşı Müzesi’ne ev sahipliği yapmasıydı. Sadece İkinci Dünya Savaşı ile ilgili objeler değil, neredeyse Sovyetler Birliği’nin ürettiği tüm silah ve teçhizatın sergilendiği zengin bir koleksiyonu vardı. Gezmesi saatler sürüyordu.

Daha önce örneğine rastlamadığım bir sürü araç, gereç gördüm.

Bunlar arasında Cumhuriyetin 10. yılı vesilesiyle Sovyetler Birliği tarafından Türkiye’ye hediye edilen T-27 tanket ve T-37 yüzücü tank bile vardı. Bunların büyük kısmı dışarıda sergileniyordu.

4 MAYIS, 9 MAYIS’A ÜSTÜN GELMİŞ
Galerilerden oluşan bir de büyük bir bina vardı. Bu binanın girişinde 2014 Donbass çatışmaları ile ilgili bir sergi vardı. İlginç bir sergiydi. Ancak tüm açıklamalar Ukraynacaydı. Bu dili bilmeyenlerin sergilenenlerin ne anlama geldiğini çözmeleri mümkün değildi. İçimden “Ukraynalının Ukraynalıya propagandası olmuş” demiştim.

Mevcut durum köprünün altından çok sular aktığını ve Ukraynalıların mesajlarını evrensel temalar ve dil kullanarak etkili biçimde vermeyi öğrendiklerini gösteriyor.

2014’te dinlediğim NATO yetkilileri, Rusya’nın siber uzamı çok iyi kullandığını teslim ediyorlardı.

Melez savaşın belki de en önemli cephesiydi siber uzam.

Sekiz yıl sonra Ruslar bu konudaki üstünlüklerini Ukraynalılara kaptırdı.

4 Mayıs, 9 Mayıs’ı en azından bu yıl gölgede bırakmışa benziyor.