6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin birinci yıldönümündeyiz. Aradan geçen bir yılın ardından MEB’e bağlı eğitim kurumlarının durumuna ilişkin belirsizlik sürmekte. Depremlerin hasarlara neden olduğu kamu kurumları arasında eğitim binaları önemli yer tutmakta. Milli Eğitim Bakanlığının 25 Ocak 2024 tarihinde web sayfasında yayınladığı son durum analiz açıklamasında; özellikle hasar alan eğitim binalarının aradan geçen bir yıllık sürenin sonunda eğitime hazır hale getirilen dersliklerin durumuna ilişkin verilen rakamlar daha yapılması gereken çok işlerin olduğunu göstermekte. Bölgede deprem öncesinde bulunan 119 bin 200 derslikten 12 bin 119 dersliğin çeşitli düzeylerde hasarlandığı ve bunların yıkılarak yerine yenilerinin yapılacağı, basit onarımlar ihtiyaç duyacak şekilde etkilenen 45 bin dersliğin ise onarımı yapılarak eğitime hazır hale getirildiği belirtilmekte. Açıklanan bu verilerden hareketle, bölgede bulunan dersliklerin neredeyse yüzde 50’sinin bir biçimde depremden etkilendiğini söyleyebiliriz.
Deprem Bölgesinde Çocuklar Dersliklere Hasret
Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Millî Eğitim Bakanlığınca, 6 Şubat tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden geçen 1 yılda bölgede yürütülen çalışmalar artarak devam ediyor. Buna göre, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerden 11 ilde yaklaşık 3,7 milyon civarında öğrenci ile 220 bin civarında öğretmen etkilendi. Depremden önce 11 ilin tamamında 119 bin 200 derslik bulunuyordu. Depremden 12 bin 119 derslik etkilendi ve ağır, orta ya da ağır hasarlı olarak kayıtlara girdi. Deprem bölgesindeki 11 ilde, deprem sonrası onarım ihtiyacı oluşan eğitim yapılarının tamamının bakım onarım çalışmaları tamamlandı. Bu kapsamda yaklaşık 45 bin dersliğin onarım çalışmaları tamamlanarak öğrencilerin hizmetine sunuldu.”
Bakanlık, deprem sonrası kullanılamaz hâle gelen 12 bin 119 dersliğin yaklaşık iki katının inşa edilmesini içeren bir planlama yaptı. Bu kapsamda deprem bölgesinde bulunan 11 ilde, yaklaşık proje bedeli 62,6 milyar lira olan bir maliyet oluşmakta. Böylece tüm çalışmalar tamamlandığında 6 Şubat öncesinde deprem bölgesinde bulunan 119 bin 200 olan derslik sayısı, yaklaşık yüzde 8,3'lük artışla 129 bin 120'ye çıkmış olacak. Yapılan çalışmalarla 3 bin 100 yeni derslik tamamlanarak yeni eğitim-öğretim döneminde hizmete açıldı. Bunlara ilave olarak konteynerlerde eğitim öğretim süreci yürüten öğrenciler bulunuyor. Bakanlık, hayırsever katkıları ile beraber deprem bölgesinde planlanan toplam 22 bin 39 dersliğin yapımını tamamlayarak 2024-2025 eğitim öğretim yılı başında hizmete sunmayı planlıyor.”
Sayın Bakan bütçe sunuş konuşmasında yapımı tamamlanan derslik sayısı ile ilgili “Ayrıca bölgede yapımı planlanan toplu konut alanları özelinde ihtiyaç olabilecek okul tür ve sayılarını belirledik. Bu doğrultuda 11 ilde toplam 22.039 derslik yapılmasını planladık. Bu dersliklerden 2.571’ini 2023-2024 eğitim öğretim yılında hizmete açtık” açıklamasında bulunmuştu.
Okullar açıldıktan sonra aradan geçen beş ayda toplam 529 yeni derslik yapıldığı anlaşılmakta. Bir yılda 3 bin 100 derslik yapıldığına göre geriye kalan 18 bin 861 dersliğin MEB’in 2024 yılı bütçesinde yatırımlar için ayırdığı yaklaşık 100 milyar bütçe ile yapılması çok olası görünmemekte. O nedenle çocukların birkaç yıl daha normal dersliklerde ders yapmaya hasret kalacaklarını öngörmek mümkün. Ayrıca, verilen sözlerin tutulması zamanında yerine getirilmesi hepimizin dileği. Tabii bütün bu hesaplamalar sadece depremden doğrudan etkilenen 11 ildeki okullar için yapılmakta; oysa depremin dolaylı olarak etkilediği diğer bilgelerdeki okulların durumunun ne olduğu henüz bilinmemekte. Depremden dolaylı olarak etkilenen bölgelerdeki okullarında mutlaka tetkik edilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak; açıklamada yer alan rakamların toplamından deprem bölgesinde eğitim kurumlarını yeniden ayağa kaldırmak ve oluşturulacak yeni yerleşim alanlarında okullar yapmak için an itibarı ile 62,6 milyar lira gerekmekte. Ancak öngörülemeyen ve süreçte oluşan ihtiyaçlar, dolar kuru ve enflasyon artışı nedeniyle inşaat maliyetlerinde yaşanacak artışların ve diğer bölgelerde yapımı planlanan yeni okulların maliyetinin eklenmesiyle MEB’in yatırımlar için ayırdığı 100 milyarlık pay yeterli olmayacaktır. Bu nedenle genel bütçeden depreme ayrılan 1 trilyonluk kaynaktan MEB’in yatırımlar bütçesine mutlaka aktarma yapılmalıdır. Kaynak transferi yapılmadığı takdirde gelecek yıl ve ondan sonraki yıllar çocukların sesini derslikler yerine konteyner sınıflarda duymaya devam etmiş olacağız.
