İ. Bülent Çelik

Resmi Gazete’de 6 Ekim 2022 günü, özellikle Türkiye’nin uzman cerrahlarını etkileyen iki yönetmelik yayınlandı.

Kanun lafzıyla çatılmış bu yönetmelikleri anlayacağımız dile tercüme ettiğimizde, muayenehanesinde serbest çalışan ve ameliyatlarını anlaştıkları hastanelerde yapan, ağırlıklı olarak da yurtdışından gelen hastalara hizmet vererek ülkenin döviz rezervine her yıl artan oranda, hatırı sayılır bir katkıda bulunan uzman cerrahlara yönelik iki önemli ifade öne çıkıyordu.

• Her cerrah -yıllık sözleşmelerle- sadece 1 hastane ile çalışabilir.

• Her hastane kadrolu hekimleri dışında, dışarıdan 1-2 cerrahla çalışabilir.

BİNLERCE CERRAH İŞSİZ KALACAK
TTB dahil, konunun ileri gelenlerine göre; hastane ve muayenehanesi olan uzman cerrahlar, bu yasanın tanımladığı kurala uygun olarak birbirleriyle eşleştirildiğinde, binlerce uzman cerrahın bir anda işsiz kalacağını ifade ediyor ve bunların bir çoğunun yurt dışına yönleneceğini, bunun da ülkede ameliyat fiyatlarını astronomik ölçülerde artmasıyla sonuçlanacağını söylüyorlardı. Elbette bu durumun aynı zamanda önemli ölçüde döviz kaybına yol açacağı kaçınılmazdı.

Üstelik bütün bunları yönetmeliklerin 2023 Ocak ayında yürürlüğe girmesiyle, hızla yaşamaya başlayacaktık.

Kalp cerrahlarından kadın doğumculara kadar bütün branşlardaki muayenehanesi olan “operatör doktorları” etkileyecek bu konuyu, yönetmeliğin hedefinde bulunan, yani kliniği olup, ameliyatlarını çeşitli hastanelerde gerçekleştiren Plastik Cerrah Dr. Mert Seçer ile konuştuk…

● Mert Bey, bu yönetmelikler uygulamaya geçtiğinde sizi nasıl etkileyecek?
Dr. Mert Seçer: Etkileme çok naif bir niteleme. Bu yönetmelikler uygulamaya alınırsa, devlet hastaneleri ve özel hastaneler dışında çalışan yaklaşık 7 bin hekim sistem dışında kalacak! Ömürlerini tıbba adamış, bu ülkenin kıt kaynaklarını kullanarak yetişmiş, başka iş bilmeyen bu uzmanlar sağlık sistemi dışında kalacak. Bu çok trajik bir durum.

AMELİYAT FİYATLARI ARTIR MI?
● Bu uygulamanın ameliyat fiyatlarını artıracağı söyleniyor. Bunun nedeni nedir?
Dr. Mert Seçer: Bunun nedeni hastanelerle, az sayıda cerrahın sözleşme yapabilecek olması. Yönetmeliğe göre bir muayenehane hekimi sadece bir hastane ile sözleşme yapabilecek. O da hastanenin boş kadrosu varsa.

Bu durumda zaten fiilen ameliyat yapabilir cerrah sayısı azalacak.

Bu klasik arz talep dengesinin tek yönlü bozulması durumu.

Ameliyat ihtiyacı çok, bunu yapabilecek sözleşmeli cerrah sayısı az olacağından fiyatlar füze gibi artacak.

HASTALARIN ALEYHİNE BİR TABLO ORTAYA ÇIKIYOR
Buna hastanelerin, altın değerine ulaşacak, nadide sözleşmelerinde, zorda kalan hekime dayatacakları ameliyathane kullanma şartlarını da eklerseniz, sonuç hastaların son derece aleyhine bir ekonomik tablo ortaya çıkartacak. Devlet hastanelerinde sıra bulamayan hasta, parası olsa da özelde zamanında ameliyat olamaz hale gelecek.

● Yani bu durumdan sadece hastanelerin mi kârlı çıkacağını söylüyorsunuz?
Dr. Mert Seçer: Hayır! Tam tersine. Gelirinin önemli bölümünü hastane dışındaki cerrahlara ameliyathane hizmeti vererek sağlayan küçük ölçekli hastanelerin büyük bölümü zorda kalacak. Geniş kadroları olan belli başlı özel hastaneler çok sayıda hekimle yıllık sözleşme yapabilir ancak genel tabloya baktığımızda bu sektöre giren dövizin önemli ölçüde azalacağını öngörmek hiç zor değil.

● Başka ne gibi sakıncalar var?
Dr. Mert Seçer: Cerrahların tamamına bir hastane ile sözleşme yapma olanağı sağlasanız bile yürüyecek bir iş değil. Bazı hastaneler bazı spesifik ameliyatlara uygun tesis edilmemiştir. Her hastanın farklı tıbbi ihtiyacı bulunacağından bunu karşılayan hastane de farklı olmaktadır. Bu durum, hekimin uzmanlığı olduğu halde, sözleşmeli olduğu hastanenin uyumlu olmaması nedeniyle hastayı kabul edememesi anlamına gelmektedir. Düşünün, o konuda çok iyisiniz, hasta sizi bulmuş ama ona yararlı olamıyorsunuz. Çünkü sözleşmeli olduğunuz hastanenin özelliği buna uygun değil.

DOKTORLARIN YATIRIMLARI BOŞA GİDECEK
● Bu durum sağlık turizmine nasıl yansıyacak?
Dr. Mert Seçer: Zaten işin püf noktası burası. Bizim gibi muayenehane sahibi cerrahlar, yurtdışı tanıtımlarını, hasta organizasyonlarını çeşitli yöntemlerle bizzat kendileri yapıyor. Bizler Sağlık Turizmi Belgeleri aldık. Muayenehanelerimizde dil bilen özel sertifikalı çalışanlar istihdam ettik. Türk cerrahları hem mesleki başarıları hem de turizm sektörü ile ortak girişimleri sayesinde Türkiye’yi sağlık turizminde bir cazibe merkezi haline getirdi. Bir sağlık turisti, normal turistin en az üç katı döviz bırakıyor. Sağlık turizmi, bugün büyük sağlık kuruluşlarının iştahını bu denli kabartacak seviyeye bu sektöre emeklerini ve mali birikimlerini yatıran Türk doktorlarının çabalarıyla geldi. Bu çabalarla daha ileri noktalara da gidecekti. Ne yazık ki hem bizi hem ülkemizi mağdur edecek şekilde bu gelişim engellenmiş oluyor.

● Özellikle seçtiği, güvendiği, iletişim kurduğu doktorunun ameliyat yapamayacağını duyan hastalar aynı şekilde Türkiye’ye gelmeye devam edecek mi peki sizce?
Dr. Mert Seçer: Bizim hastalarımız bazen sadece seçtiği doktora ameliyat olmak için aylarca bekliyor. Bu hastalar Türkiye’ye kendi başına gelmiyor, bizim ismimizle geliyor. Bir sürü tanıtım faaliyetlerimiz, başarılı sonuçlarımızı aktardığımız sosyal medya, prodüksiyon çalışmalarımız var. Tabii ki bu hastalar Türkiye’ye gelmekten büyük ölçüde vazgeçecek, bu yıl 2 milyar doları bulduğu hesaplanan bu önemli döviz geliri azalarak başka ülkelere yönlenecektir.

BU YÖNETMELİK İPTAL EDİLMEZSE ÜLKE DE ZARAR GÖRECEK
● Bu sürecin nasıl sonuçlanacağını düşünüyorsunuz?
Dr. Mert Seçer: Bakanlık bu yönetmelikleri mutlaka iptal etmelidir. Aksi halde sadece doktorların değil, önce vatandaşın sonra ülkemizin aleyhine sonuçlar doğuracak bir sonuç ortaya çıkacaktır. Sözleşme ile dayatılan ameliyat kotalarını doldurmaları için zorlanan hekimler etik çalışmakta zorlanacak, ameliyat hizmetleri kontrolsüz bir şekilde ticarileşecek, bu kez sadece yeni mezunlar değil, bu ülkenin kaynaklarını kullanarak yetişmiş, altın değerindeki uzman cerrah havuzumuz, başka ülkelerin yollarını tutarak eriyecek, yabancı hasta gelişi azalacak, döviz girişi azalacak, hastaların doktor ve hastane seçme özgürlükleri ellerinden alınacaktır.

YURT DIŞINA GİTMEYİP İŞSİZ Mİ KALSIN
● Yani uzman cerrahlar da yurt dışına gider mi diyorsunuz?
Dr. Mert Seçer: On yıllarca eğitimini aldığı işi yapamayacağına göre maalesef gitmek zorunda kalacak. Gitmeyip de işsiz mi kalsın?