Yazının başlığı yalnızca ABD seçimlerinin gayri resmi galibinin Demokrat Aday Biden olmasıyla ilgili değil. Daha çok eski düzenin kapandığını ama hala yerine yenisinin konulmadığı dünyanın durumuna ilişikin bir tespit. ABD’nin üstünlüğüne ve önderliğine dayanan Amerikan Barışı’nın (Pax America) sonuna gelindiği daha Obama işbaşındayken ortaya çıkmıştı. ABD artık eski düzenin kural ve normlarına uyulmasına denetleme, gerekirse uymayanları hizaya getirme sorumluğunu üstlenmeye isteksizliği açıktı. Donald Trump’ın başkanlığı ise ABD’nin II. Dünya Savaşı sonrası temellerini attığı ve Soğuk Savaş sonrasında perçinlediği liberal uluslararası sisteminin tüm kurum, kural ve normların bizzat ABD tarafından çiğnendiği dönem oldu. Amerikan müesses nizamına başkıldırının “elebaşılığına” soyunan Trump dönemi, ABD’nın uluslararası itibarına ve inandırıcılığına da büyük darbe vurdu. Trump’ın tutarsız politikaları sonucu gerek küresel gerekse bölgesel güç boşlukları, liberal uluslararası sistemi normları ile başı pek hoş olmayan ülkelerin dış politikadaki manevra alanlarını genişletti. Üstüne üstlük Trump’ın demokrasi ve insan haklarından zerre kadar nasibini almamış siyaset anlayışı, otoriter rejimlerin rahat nefes almasına yıl açtı. Trump’ın gözdeleri arasında Suudi Arabistan, BAE, Rusya ve Kuzey Kore gibi ülkeler ve bu ülkelerin liderler vardı. Trump’ın siyaset anlayışı kendi ülkesindeki toplumsal fay hatlarını alabildiğine derinleştirdi. 3 Kasım 2020 Başkanlık Seçiminin Demokrat aday Biden lehine sonuçlanması, içeride ve dışlarıda popülizm rüzgarının biraz dinmesini sağlayacak gibi duruyor. Öte yandan bu kadar berbar bir sicile sahip ABD Başkan’nın seçimler tarihinin en yüksek oyuyla seçim kaybeden başka aday olması Trump’ın ve zihniyetinin Ameikan toplumunda azımsanmayacak bir karşılığı olduğunu gösteriyor. Biden gibi sönük bir adayın performansı, Trump’a yönelik hoşnutsuzluğun boyutunun göstergesi. Demokratların Biden gibi bir adayda uzlaşabilmeleri, 1980’lerde Leonid Brejnev sonrasında ülke liderliğini yeterince uzun yürütmeye ömrü vefa edebilecek siyasetçi bulmada zorlanan Sovyet Kominist Partisi’nin durumunu çağrıştıyor. Yine de Biden, seçim sonrası verdiği mesajlarda, ABD’nin dünya siyasetine geri döndüğü “müjdesini” verdi. Trump döneminin kapanmış olması bir kazanç. Ama daha kötüsünün işbaşına gelme olasılığı hala var. Seçim sonuçlarının etkisi Türkiye’de de hissedilecek. Biden ile çalışmanın Trump’a göre zor olacağını öngörmek kolay. Ancak yeni yönetim ile ilişki kurarken Ankara’yı en çok zorlayacak konu, dış politikada Amerikan kurumlarının muhatabı kurumların çok zayıflamış oluşu. ABD geri dönmüş olabilir. Süreksizlik ve tutarsızlık yeni bir dünyanın kurulmasında ABD’nin olsaı etkisini ve inanırlığını örseliyor. Bizim sorunumuz Türkiye’nin bu geri dönüşe içeride ve dışarıda ne ölçüde ayak uydurabileceği? Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifasına giden süreçte ve sonrasında yaşananlar, hızlı bir değişiminin eşiğinde olabileceğimizi düşündürüyor.
