Atıf Ünaldı

Bir “Uçan otomobilde dünya liderliği” konusudur gidiyor. Sayın Varank’ın tweet’lerine bilim adamlarımız cevap veriyor, eğitimli insan kaynağı problemlerimizden bahsediyorlar. İsterseniz hızlıca uçan otomobil işinde başarı için ihtiyacımız olan başarıların bir listesini çıkaralım.

Pil teknolojisi: Uçan otomobilleri içten yanmalı motorlarla gerçekleştirmek ancak steampunk filmlerinde olur. Yarattıkları titreşim uçuş dengesini bozacağı için kullanılamaz. Bu nedenle elektrikli motorlar kullanmak şarttır. Elektrikle çalışan her şey gibi bu motorların da en büyük problemi pil verimliliğidir. Şu an kullandığımız pil teknolojisi ile bunu gerçekleştirmemiz sadece menzil problemleri yaratmaz, aynı zamanda pil dolum sürelerinden kaynaklı kullanım problemleri de yaratır. (tabii Erzurum’daki akademisyen hanımefendinin 5 dakikada dolan pil teorisi gerçekleştiyse o zaman başka :)
Gyroscope sensörler: Denge uçan otomobilin en önemli kısmıdır. Gyroscope ise bu dengeyi sağlayan en önemli parçadır. Her ne kadar son dönemde elimizdeki neredeyse her aracın içinde bu denge sensörlerinden olsa da bir uçan otomobile nasıl entegre edileceğini bilmek şarttır. İnsan taşımak, techizat taşımaya benzemez, midesinin bulanmaması, elindeki kahvenin dökülmemesi lazım.

hava trafiği
Tabii bu konuda çalışmasında dünya liderliği almış ülkelerin uçan otomobiller devreye girdiğinde oluşacak trafik konusunda kanunlar, yoksa düzenlemeler o da yoksa deneyler yapmış olması lazım. Ben uçan otomobillerin hava trafiğinin nasıl yönetileceğine dair Amerika’da bir çalışma olduğunu biliyorum. Ancak başka ülkelerde bu konuda bir çalışma görmedim. Türkiye’de bir kanun teklifi Meclis’e ulaştı da benim mi dikkatimi çekmedi acaba?

Yapay ZekÂnın Genel Etik İlkeleri

Netiket (internet etiği ) 1990’ların sonunda yazdığım ilk kitabımın çıkış sebebiydi. Kitap editoryal aşamada Bilişim Sözlüğü’ne evrilse de, benim önceliğim etik ilkeler olmuştu. O zaman daha sosyal medya bile yoktu. Bu nedenle etik ilkeler sadece mail grupları içinde davranış şekillerini içeriyordu. Şimdi sosyal medyadan yapay zekâya birçok dijital alan açılmış oldu. Kitap da genişledi. Yeni kitabım muhtemelen 2022 yılında raflarda olacak. Bu süreç içinde özellikle yapay zekâ alanında etik değerler konusunda birçok çalışma olmakla birlikte, derli toplu bir kurallar topluluğuna denk gelmemiştim. PWC (PricewaterhouseCoopers) güzel bir derleme yapmış. Buyrun yapay zekânın etik değerlerine.
Sorumluluk
Yapay zekâ sistemlerinin tüm paydaşları sistemin kullanım veya suistimalinden ahlaki olarak sorumludur.
Veri gizliliği
Bireyler, yapay zekâ çözümlerinde kullanılmak veya yapay zekâyı eğitmek amacı ile kullanılacak kendilerine ait olan verilerin yönetimi hakkına sahip olmalıdır.
Yasallık ve uyum
Bir yapay zekâ sisteminin tasarımında tüm paydaşlar her zaman yasaya ve ilgili tüm düzenleyici yönetim şekillerine uygun olarak hareket etmelidir.
Faydalı yapay zekÂ
Bir yapay zekâ sistemi geliştirilirken sürdürülebilirlik, işbirliği ve açıklık gibi konularda ortak iyiliği teşvik etmeli ve yansıtmalıdır.
İnsan temsilci
Yapay zekâ çözümlerinin bir parçası olarak karar verme veya operasyonlardaki gerekli insan müdahalesinin derecesi algılanan “etik risk şiddeti”nin derecesine göre belirlenmelidir.
Güvenlik
Operasyonel ömürleri boyunca, yapay zekâ sistemleri insanların fiziksel güvenliği veya zihinsel bütünlüğünden ödün vermemelidir.
Tarafsızlık
Bir yapay zekâ sistemi, benzer gruplar içindeki bireylerin adil bir şekilde muamele görmesine, ayrımcılığı desteklememesine ve sonuçlarında zarara sebep veya sonuç olmamasına dikkat edilerek geliştirilmelidir. Ayrıca, verilerin arkasındaki bireylere saygı göstermeli ve ayrımcı önyargılar içeren veri kümelerini kullanmaktan kaçınmalıdır.
Epistemik ilkeler
Yorumlanabilirlik (açıklanabilirlik, şeffaflık, kanıtlanabilirlik)
Bir yapay zekâ sistemi, genel olarak karar verme modelini ve bireysel bir öngörüyü farklı paydaşlara neyin yönlendirdiğini açıklayabilmelidir.
Güvenilirlik, sağlamlık, güvenlik
Yapay zekâ sistemleri, doğru modelleri ve veri kümelerini kullanarak uzun süre güvenilir bir şekilde çalışacak şekilde geliştirilmelidir.

CIA’İN UFO DOKÜMANLARI İNTERNETTE

Pek de alışık olmadığımız bilgi özgürlüğü Yasası (FOIA) sayesinde, CIA’den tanımlanamayan uçan nesnelerle ilgili belgeler artık internette ve ücretsiz olarak indirilebilir.
Black Vault web sitesi, CIA’in UFO’lar için resmi terimi olan tanımlanamayan hava olayları (UAP) hakkındaki bu binlerce sınıflandırılmamış CIA belgesini bulabileceğiniz ve indirebileceğiniz sayfalar oluşturdu.
Bu raporlardan bazıları, sitenin kurucusu John Greenewald Jr.’ın çok fazla çaba harcadığı 1980’lere dayanıyor.
Greenewald, bu araştırmaya koyduğu Black Vault, arşivindeki 2.2 milyon sayfayı toplamak için 10.000 FOIA talebinde bulundu.
Ona göre, CIA daha önce yayınlanmış kayıtları olan bir CD-ROM yaptı ve Black Vault’un peşinde olduğu ve mühürlemeye çalıştığı belgeleri de içeriyordu. Yani, 2020’nin ortalarında, Black Vault bu CD-ROM’u satın aldı. Raporlara ulaşmak için aşağıdaki linki ziyaret edebilirsiniz.