Tarım sektörünü yakından takip edenlerin bir bölümü sanırım artık aşağıdaki cümleden çok sıkıldı. Çünkü artık her güncel bilimsel yazı, konferans ya da kitle iletişim araçlarındaki programlar bu cümle ile başlıyor.
“Covid-19 küresel salgını, iklim değişikliğinin etkileri ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali tarım ve gıdanın ne kadar önemli olduğunu tüm dünyaya gösterdi.’’
-Tamam, gösterdi, göstermesine ama siz ne yaptınız, tüm bu risk ve sorunlara karşı somut bir projeniz var mı?
-İşte söyledim ya; gösterdi…
Ne mutlu ki; sayıları az da olsa küresel ölçekte yaşanan sorunlar nedeniyle önemi daha da artan tarımsal üretimle ilgili çok önemli çalışmalara imza atan fakülte ve akademisyenlerimiz var.
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin TÜBİTAK desteği ile Türkiye’de ilk kez gerçekleştirdiği proje buna bir örnek.
Tarımsal üretim tohum ile başlıyor bildiğiniz gibi. ‘Hasat edilen ürünün tohumunu al, ertesi yıl tekrar ek’ yaklaşımının sonu ise açlık.
Tohumu geliştirmek, daha verimli hale getirmek ve daha kaliteli ürün elde etmek için ıslah etmek gerekiyor ki, bu hem çok zor, hem de zaman ve para isteyen bir iş. 10-15 yıl uğraşıp hiçbir sonuç alamama ihtimaliniz var. Ancak dünyanın bu kadar zamanı kalmadı.
Bu zorunluluktan yola çıkan KMÜ Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi 2018 yılında Avustralya’da geliştirilen ve dünya genelinde büyük etki oluşturan hızlı ıslah teknolojisini aynı yıl TÜBİTAK projesi kapsamında Türkiye’de uygulamaya başlayan ilk kuruluş oldu.
Hızlı ıslah yöntemi en kolay anlatımla şöyle; tohumların seralarda ışıklanma süreleri artırılıyor. Tohum günde 22 saat ışık altında kalıyor. Ayrıca normal yöntemde tohumlar olgunlaşmaya başladıklarında yani sarardıklarında hasat edilip, kurutulup, yetiştirmeye alınırken hızlı ıslah yönteminde olgunlaşmaya başladıklarında henüz başaklar yeşilken hasat ediliyor ve kurutulduktan sonra buzdolabında su içerisinde tutulup tekrar çimlenme sağlanıyor.
Üniversite serasında yürütülen çalışmayla buğday tohumu ıslah süresi 12-13 yıldan 3-4 yıla düşürülüyor.
Projenin yürütücüsü olan KMÜ Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nevzat Aydın, ‘’2030 yılıyla birlikte bütün ülkeler için gıda güvenliğini tehdit eden en önemli sorun kuraklık olacak. Dolayısıyla bu tehdide karşı tohum geliştirme çalışmaları çok daha fazla önem kazanacak. Gerek buğday kalitesinin artırılması gerekse de hastalıklara ve kuraklığa dayanıklı tohumların ortaya çıkarılması tohum geliştirme çalışmalarını devletlerin ana gündem maddeleri arasında yer alacak. Konuyu sadece buğdaya indirgememek gerekiyor. Mercimek, nohut, mısır ve hatta meyve ıslahında da bu teknoloji kullanılmaya başlandı. Bizim de hedeflerimiz arasında bu çeşitleri artırmak bulunuyor.” diyor.
Bu kapsamda 4 adet durum buğday tohumuna üretim izni alındı bile. Buğdaylara Tulan, Beken, Primis ve Fertilis isimleri verildi. Kamu-üniversite iş birliği kapsamında da Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izniyle Samsun’daki Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile yürütülen proje ile geliştirilen ekmeklik buğday tohumu ise ‘Akhoca’ ismini aldı.
Bu tohumlar Türkiye’de hızlı ıslah teknolojisiyle geliştirilen ilk tohumlar olarak tarım tarihine geçti.
Karşılığını tarlada düşük maliyetle, hızlı, daha çok verimli ve kaliteli ürün olarak verecek yeni teknolojilere bu gibi projelere ihtiyacımız var.
